|
کد خبر:
111626
|
تقابل قدیمی‌ترین پارک ملی دنیا با خودرو
تین‌نیوز| نرگس روحانی *: در چند دهه اخیر ایران از اوایل توسعه و گسترش فعالیت‌های انسانی به دور نبوده و چه بسیار مناطق زیستگاهی که تا همین چند دهه پیش بکر بوده‌اند که به تسخیر انواع توسعه‌های مسکونی، حمل‌ونقل اعم از ریلی، جاده‌ای و آبی در آمده‌اند؛ عدم تداوم مهاجرت‌های فصلی حیات‌وحش، تلفات جاده و گسترش بزرگراه‌ها با دیواره بتونی و... نمونه‌های این انقطاع فزاینده هستند. متأسفانه این تحولات تنها در اراضی عمومی و عادی کشور رخ نداده و مناطقی با اهمیت و حساسیت اکولوژیک بالا مانند مناطق تحت حفاظت و پارک‌های ملی را نیز متأثر كرده است. پارک
ملی محدوده‌ای از منابع طبیعی کشور را شامل می‌شود که نمایانگر نمونه‌های برجسته‌ای از مظاهر طبیعی کشور است؛ این مناطق طبیعی دارای ویژگی‌های خاص و اهمیت ملی به لحاظ بوم‌شناسی، جغرافیای زیستی، زمین‌شناسی و چشم‌انداز به منظور حفظ همیشگی وضع زندگی طبیعی آن و همچنین ایجاد محیط مناسب برای تکثیر و پرورش جانوران وحشی و گیاهان و درمجموع به منظور حفظ تنوع زیستی در شرایط کاملا طبیعی تحت حفاظت قرار می‌گیرند (آيین‌نامه اجرایی قانون حفظ و بهسازی محیط‌زیست ماده ٢). پارک‌های ملی خجیر و سرخه‌حصار از قدیمی‌ترین پارک‌های ملی ایران و دنیا
هستند که با بیش از دویست سال سابقه حفاظتی به‌صورت قرق و شکارگاه سلطنتی کنترل و در سال ١٣٥٩ در زمره پارک‌های ملی ثبت شده است؛ در حال حاضر طی مصوبه ٩١ و به تاریخ ٢١/٦/٦١ شورایعالی حفاظت محیط‌زیست با عنوان پارک ملی تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست قرار گرفته است از این‌رو می‌توان این دو پارک را از قدیمی‌ترین مناطق حفاظت‌شده در جهان تلقی کرد. این دو پارک ملی انواعی از بکرترین، نادرترین و ارزشمند‌ترین اکوسیستم‌های استپی، بیشه‌ای، کوهستانی و دشتی کشور را داشته و دارای ٩٣٨ هکتار مساحت است که از بسیاری جهات واجد اهمیت هستند:
ارزش حفاظتی بالا، گونه‌های باارزش جهانی، نزدیکی به تهران و نقش حمایت از بهبود کیفیت محیط‌زیست شهری همچون ریه تنفسی از آن جمله است. انقطاع زیستگاه‌ها بیشترین اثر را بر حیات‌وحش منطقه دارد که برای تأمین نیازهای خود مجبور به جابه‌جایی در یک زیستگاه هستند؛ جابه‌جایی‌های حیات‌وحش با اهدافی مانند غذایابی، مهاجرت‌های فصلی و... انجام می‌شود. انقطاع زیستگاه‌ها در اثر فعالیت‌های توسعه‌ای انسان سبب دشواری دسترسی حیات‌وحش منطقه به منابع زیستی‌شان شده و زیست‌پذیری آنها را به مخاطره می‌اندازد. به عنوان مثال واقعی، در موقعیت
زیستگاه‌های یوزپلنگ آسیایی، هر سال شاهد تصادف یوز ماده با توله‌هایش در سال
٩٤ – ٩٣ (٦ یوز سال ٩٤ و ٤ یوز سال ٩٣) بر اثر عبور از جاده‌های منقطع در زیستگاه‌های یوز شاهد هستیم و این تلفات که با بالا رفتن ریسک تصادف در این ترددها افزایش می‌یابد جمعیت‌های حیات‌وحش را به جمعیت‌های کوچک‌تری تقسیم می‌کند که اگر ارتباط میان این زیر جمعیت‌ها قطع شود، انقراض زیرجمعیت‌ها به دلایلی مانند درون‌آمیزی، بیماری‌ها، کاهش مهاجرت به درون و... افزایش می‌یابد. موارد ذیل از مهم‌ترین پروژه‌های راهسازی در سال‌های اخیر در محدوده پارک ملی خجیر و سرخه‌حصار هستند:
١- ساخت جاده پارچین – پاسداران و جاده اصلاحی آن.
٢- تأسیس جاده تهران – رودهن
٣- احدات آزاد راه تهران – پردیس
و البته راهسازی به این موارد محدود نمی‌شود به‌طوری که احداث بزرگراه اتصال‌دهنده پاکدشت به بزرگراه شهید بابایی و اتوبان شهید شوشتری (محور کمکی بسیج) از جدیدترین پروژه‌های راهسازی در این محدوده هستند که در حال حاضر فعلا با پیگیری اداره کل محیط‌زیست استان تهران و به دستور مقامات قضائی متوقف شده است.
حومه شهر همانند موزاییکی از اراضی سبز طبیعی است که با سایر عناصر انسان‌ساخت در هم بافته شده و جایی است که تغییراتی مانند گسترش شهر یا جنگل‌زدايی اثرات شگرف بر محیط‌زیست و تنوع زیستی را در پی دارد؛ این در حالی است که دافعه کلانشهرها تراکم جمعیت و آلودگی هوا و ناامنی و گرانی زمین و جاذبه حومه‌ها و آب و هوای خوش منظر زیبا و فضای گشوده جریان حومه‌نشینی را تقویت کرده و تداوم حضور عناصر طبیعی در حومه را تهدید می‌کند؛ چنانچه لواسانات در شمال شرق تهران، شمال جاجرود از چند دهه پیش توسط مرفهان اشغال شده و ایجاد شهر جدید پردیس در شرق تهران غرب جاجرود با تجاوز به حریم مجموعه همراه بوده که بخش‌هایی از آن توسط دستگاه قضائی آزاد شده است. مدیریت این مجموعه به‌دلیل قدمت حفاظت در آن و نیز وجود پارک‌های ملی خجیر و سرخه‌حصار مستلزم توجه و حساسیت بیشتری است؛ اما با وجود اين مدتی است که مجموعه حفاظت‌شده جاجرود مورد هجوم انواع توسعه‌های انسان‌ها قرار گرفته است. لازم به ذکر است که به علت همکاری تاریخی سایر مناطق تحت حفاظت مجاور در پراکنش و جریان ژنی جمعیت‌های حیات‌وحش منطقه و به دلیل پیوستگی زیستگاه در منطقه حفاظت‌شده جاجرود مناطق جاجرود، لار، ورجین، کوه سفید را نیز این تهدیدها
شامل می‌شود.
١- ساخت جاده پارچین – پاسداران و جاده اصلاحی آن.
٢- تأسیس جاده تهران – رودهن
٣- احدات آزاد راه تهران – پردیس
و البته راهسازی به این موارد محدود نمی‌شود به‌طوری که احداث بزرگراه اتصال‌دهنده پاکدشت به بزرگراه شهید بابایی و اتوبان شهید شوشتری (محور کمکی بسیج) از جدیدترین پروژه‌های راهسازی در این محدوده هستند که در حال حاضر فعلا با پیگیری اداره کل محیط‌زیست استان تهران و به دستور مقامات قضائی متوقف شده است.
حومه شهر همانند موزاییکی از اراضی سبز طبیعی است که با سایر عناصر انسان‌ساخت در هم بافته شده و جایی است که تغییراتی مانند گسترش شهر یا جنگل‌زدايی اثرات شگرف بر محیط‌زیست و تنوع زیستی را در پی دارد؛ این در حالی است که دافعه کلانشهرها تراکم جمعیت و آلودگی هوا و ناامنی و گرانی زمین و جاذبه حومه‌ها و آب و هوای خوش منظر زیبا و فضای گشوده جریان حومه‌نشینی را تقویت کرده و تداوم حضور عناصر طبیعی در حومه را تهدید می‌کند؛ چنانچه لواسانات در شمال شرق تهران، شمال جاجرود از چند دهه پیش توسط مرفهان اشغال شده و ایجاد شهر جدید پردیس در شرق تهران غرب جاجرود با تجاوز به حریم مجموعه همراه بوده که بخش‌هایی از آن توسط دستگاه قضائی آزاد شده است. مدیریت این مجموعه به‌دلیل قدمت حفاظت در آن و نیز وجود پارک‌های ملی خجیر و سرخه‌حصار مستلزم توجه و حساسیت بیشتری است؛ اما با وجود اين مدتی است که مجموعه حفاظت‌شده جاجرود مورد هجوم انواع توسعه‌های انسان‌ها قرار گرفته است. لازم به ذکر است که به علت همکاری تاریخی سایر مناطق تحت حفاظت مجاور در پراکنش و جریان ژنی جمعیت‌های حیات‌وحش منطقه و به دلیل پیوستگی زیستگاه در منطقه حفاظت‌شده جاجرود مناطق جاجرود، لار، ورجین، کوه سفید را نیز این تهدیدها
شامل می‌شود.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.