نگاهی به رویکرد‌های برنامه ششم توسعه به صنعت ریلی؛
تحول راه‌آهن؛ آری یا خیر؟
رحیم نیکخو
: ۹ تیرماه سال ۹۴، سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه توسط رهبر معظم انقلاب به رئیس جمهور کشور ابلاغ شد. این سیاست‌های کلی بر پایه محورهای سه‌گانه «اقتصاد مقاومتی»، «پیشتازی در عرصه علم و فناوری» و «تعالی و مقاوم‌سازی فرهنگی» و با در نظر گرفتن واقعیت‌های موجود در صحنه داخلی و خارجی تنظیم شده است.
سیاست‌های کلی برنامه ششم توسعه دارای ۸۰ بند و شامل سرفصل‌های امور: «اقتصادی»، «فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «اجتماعی»، «دفاعی و امنیتی»، «سیاست خارجی»، «حقوقی و قضائی»، «فرهنگی» و «علم، فناوری و نوآوری» است. براساس تأکیدی که مقام معظم رهبری بر توسعه حملونقل ریلی و اهمیت ترانزیت بار از طریق راه‌آهن دارند، دو بند از امور اقتصادی این سیاست‌ها اختصاص به توسعه ریلی دارد.
بندهای:
۲۴- اولویت بخش ریلی در توسعه حملونقل و ایجاد مزیت رقابتی برای آن
۲۵- توسعه حملونقل ریلی باری با اولویت تجهیز شبکه و پایانه‌های باری و اتصال شبکه به مراکز بزرگ اقتصادی، تجاری و صنعتی و مبادی ورودی و خروجی مهم کشور و شبکه‌های ریلی منطقه‌ای و جهانی به‌ویژه کریدور شمال – جنوب با هدف توسعه صادرات و ترانزیت بار
به صراحت به اهمیت حملونقل ریلی از نظر بالاترین مقام کشور اذعان دارند و این موضوع می‌تواند نویدبخش یک آینده روشن برای بخش ریلی کشور باشد. کمیسیون تلفیق مجلس از مردادماه امسال بررسی لایحه برنامه ششم را مورد بررسی قرار داد و در نهایت روز ۲۸ آذرماه گزارش خود را تقدیم صحن علنی مجلس کرد و نمایندگان بررسی کلیات این لایحه را شروع کرده‌اند و بنا به گفته سخنگوی هیئت رئیسه مجلس این بررسی تا یک ماه به طول خواهد انجامید.
آما آنچه در این گزارش به آن پرداخته خواهد شد، وضعیت توسعه راه‌آهن و میزان توجه به این مقوله در برنامه ششم توسعه است. در برنامه‌های توسعه قبلی علیرغم تأکید به توسعه حملونقل ریلی، این مد همیشه در سلطه توسعه حملونقل جاده‌ای قرار گرفته است.
احکام پیشنهادی حملونقل ریلی در برنامه ششم
پاییز سال ۹۴ با تأیید کمیته ریلی و شورای برنامه‌ریزی حملونقل به ریاست وزیر راه و شهرسازی و دفتر سازمان مدیریت، هفت حکم برای درج در برنامه ششم توسعه به شرح ذیل پیشنهاد داد: سهم دولت در تأمین مالی خارجی (فاینانس) طرح‌های برنامه حملونقل ریلی (۱۵ درصد مبلغ قراردادهای تأمین مالی) از محل سهم صندوق توسعه ملی تا سقف یک میلیارد دلار پرداخت خواهد شد.
بخشی از عوارض موضوع ماده (۷۰) قانون الحاق (۲) که شامل بنزین نیز شده و مجموع منابع حاصله به منظور نگهداری بهینه شبکه حملونقل ریلی به شرکت راه‌آهن اختصاص می‌یابد. سرمایه‌گذاری در بخش حملونقل ریلی مشمول قوانین و مقررات مترتب بر سرمایه‌گذاری در مناطق محروم تلقی می‌شود.
وزارت راه و شهرسازی موظف است شرکت حملونقل ریلی مسافری حومه‌ای را با هدف ساماندهی و توسعه امور حملونقل ریلی حومه‌ای و ساخت خطوط مستقل حومه‌ای در زیرمجموعه شرکت راه‌آهن تشکیل دهد.
شرکت راه‌آهن مکلف است با رعایت تبصره (۲) بند (ب) ماده (۳) و بند (ب) ماده (۱۳) قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (۴۴) قانون اساسی، آن دسته از تصدی‌ها و دارایی‌ها و وظایفی که قابل اداره به صورت خصوصی هستند را از طریق سازوکارهای بازار سرمایه به بخش خصوصی واگذار نماید.
معادل ریالی حداقل یک میلیارد دلار از محل فروش میعانات گازی به شرکت‌های پتروشیمی و پالایشگاه‌های داخلی در قالب بودجه عمومی به نرخ روز محاسبه و برای توسعه حملونقل کشور به وزارت راه و شهرسازی اختصاص می‌یابد.
گمرک مکلف است به ازای هر کیلو فولاد وارداتی مبلغ هزار ریال و سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران نیز مکلف است به ازای هر کیلو فولاد تولید داخل مبلغ ۴۲۰ ریال عوارض اخذ و به حساب مشخصی که توسط خزانه‌داری کل کشور تعیین خواهد شد واریز نمایند.
تمام پیشنهادات تصویب شده حذف شده است
محسن پورسیدآقایی، مدیرعامل مستعفی راه‌آهن، در اواخر آذرماه ۹۴، گفت: علیرغم تأکیدات مقام معظم رهبری و رئیس جمهور محترم درباره لزوم توسعه بخش، ریلی متأسفانه در برنامه ششم توسعه هیچ‌بندی برای حملونقل ریلی آورده نشده است و تمام پیشنهادات تصویب شده در شورای برنامه‌ریزی حملونقل در ستاد برنامه سازمان مدیریت توسط عده‌ای خاص حذف گردیده است. اگر حملونقل ریلی این فرصت را از دست بدهد هیچگاه قابل جبران نخواهد بود.
توسعه حملونقل ریلی اولویت برنامه ششم است
اما اخیراً رئیس مجلس شورای اسلامی در اظهار نظری درباره اولویت‌های این برنامه می‌گوید: توسعه حملونقل ریلی جز اولویت‌های برنامه ششم است. وی خاطرنشان می‌کند: یکی از اولویت‌های ما در برنامه ششم توسعه، رسیدگی به موضوع راه‌آهن است، چرا که ما در کشور به لحاظ امکانات ریلی با محدودیت‌ها و نواقصی مواجهیم.
راه‌آهن جزو ۴ اولویت مهم برنامه ششم توسعه است
رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور که برای تسریع روند احداث چند خط ریلی از چند پروژه در حال احداث ریلی بازدی می‌کرد، اظهار می‌کند: با توجه به اولویت حملونقل عمومی به‌ویژه صنعت ریلی و تأثیر این صنعت در توسعه کشور، یکی از اولویت‌های اصلی برنامه ششم توسعه، موضوع راه‌آهن و اختصاص منابع اعتباری از محل بودجه است. ۱۰ هزار میلیارد تومان در بودجه سال ۹۶، علاوه بر اعتبار سالانه برای چهار اولویت توسعه راه‌آهن، محیط زیست، آب و فاضلاب اختصاص یافته است.
تحول جدی در عرصه ریلی در برنامه ششم توسعه
سعید محمدزاده، مدیرعامل جدید راه‌آهن، در مراسم تودیع و معارفه مدیرعامل راه‌آهن، درباره برنامه ششم توسعه و اولویت صنعت ریلی می‌گوید: امیدوارم این اتفاق تأثیراتی جدی بر حملونقل ریلی داشته باشد. همین‌طور که از پیش مشخص‌شده بود در جریان برنامه ششم توسعه احکامی به‌طور خاص برای توسعه راه‌آهن و ایجاد تغییرات اساسی در آن پیش‌بینی‌شده است.
ما امیدواریم با رسیدن این احکام به مرحله عمل شاهد تغییراتی اساسی در حرکت حملونقل ریلی به سمت توسعه باشیم. در هر صورت باید منتظر تصویب نهایی این برنامه و صدور احکام ابلاغی برای توسعه راه‌آهن بمانیم تا مشخص شود در برنامه ششم توسعه نیز همانند چند برنامه قبلی علیرغم تأکید به توسعه بخش ریلی و ارجحیت آن، این بخش با تحول جدی روبه‌رو خواهد شد یا همانند سال‌های گذشته صرفاً در مقام حرف به‌عنوان مد اصلی حملونقل شناخته می‌شود.
لینک خبر
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.