یک‌بار و برای همیشه مشکل ترافیک پایتخت را حل کنیم

تین‌نیوز| محمد سالاری*: یکی از مهم‌ترین چالش‌های اکثر کلانشهرهای دنیا، از جمله تهران، چالش ترافیکی و به تبع آن، چالش‌های زیست محیطی مانند آلودگی هوا و بیماری‌های ناشی از آن است. در تهران طی چند هفته اخیر گره‌های ترافیکی چنان شدت پیدا کرده است که باعث واکنش و نسخه پیچی‌هایی از سوی رسانه‌ها، مردم، متخصصین و حتی مسوولان سیاسی کشور شده است. ولی مسلم این است که گره ترافیکی تهران با این نسخه‌های موضعی و موضوعی درمان نخواهد شد. واقعیت این است که یکی از مهم‌ترین دلایل اصلی ترافیک متراکم تهران، جمعیت‌پذیری بیش از حد آن است. به معنای آنکه از آنجایی‌که بخش اعظمی از امکانات و بنگاه‌های اقتصادی کشور در پایتخت متمرکز شده است، شهروندان بسیاری از شهرها، برای استفاده از این امکانات راهی تهران می‌شوند که همین مساله به افزایش تردد در خیابان‌ها و درنهایت قفل شدن ترافیک در آنها منتهی می‌شود.
 

از سویی مدیران شهری در سال‌های اخیر به جای آنکه به فکر توسعه حمل و نقل عمومی به خصوص مترو و ناوگان اتوبوسرانی باشند، ترجیح داده‌اند بودجه شهرداری را بیشتر صرف احداث بزرگراه‌های جدید کنند. این درحالی است که تجربیات سایر کشورها نشان داده که توسعه بزرگراه‌ها نه تنها راه‌حل گره‌های ترافیکی نیست، بلکه خود می‌توان حامل این پیغام برای مردم باشد که می‌توانند با خودروهای شخصی‌‌شان، بیشتر و بهتر در خیابان‌ها تردد کنند. در واقع گرچه توسعه شبکه معابر یکی از ملزومات شهری است، ولی قبل از آن باید توسعه حمل و نقل عمومی و ریلی در اولویت برنامه‌ریزان شهری قرار گیرد. در همین خصوص یکی از انتقادهایی که به دولت برمی‌گردد این است که چرا باید این همه خودرو پلاک شوند و راهی خیابان‌ها شوند‌؟ این ایرادی درست است ولی نباید از یاد برد که نمی‌توان یک صنعت مادر را به سادگی تعطیل کرد. بلکه اولا باید خودروهایی تولید کرد که از همه لحاظ استاندارد باشند و آلاینده هوا نباشند، ثانیا با ایجاد محدودیت برای تردد خودروهای تک‌سرنشین، تا حدودی از بار ترافیکی پایتخت کم کرد.

از سوی دیگر چند روزی است که صحبت از اعمال نفوذ و فشار شهردار تهران برای برکناری فرمانده پلیس راهور تهران تشدید شده است. در مورد صحت این مساله به شخصه اطلاع موثقی ندارم ولی اگر قرار باشد ترافیک کلانشهری مانند تهران، قائم به یک شخص باشد، باید گفت: بدا به حال این شهر و مردم و مدیران آن‌! ولی این مساله هر چه که باشد، موید یک نکته است. اینکه تهران و کلانشهرهای دیگر نیازمند اعمال نظر مدیریت یکپارچه شهری هستند. به همین دلیل، باید تلاش کرد تا لایحه مدیریت یکپارچه شهری هم هر چه سریع‌تر اجرایی شود. لایحه‌ای که به شهرداری و مدیریت شهری اجازه می‌دهد تا برای اداره شهر، روی عملکرد تمامی نهادها و سازمان‌های دست‌اندرکار نظارت داشته باشند. کوتاه سخن آنکه، همان‌طور که بارها گفته شده، ترافیک، مقوله‌ای چند وجهی است که برای حل آن باید اولا از تجارب دیگر شهرهای موفق جهان استفاده کرد و ثانیا، تمامی مسوولان دولتی و شهری، آن هم نه فقط در شعار که در عمل، دست به دست هم دهند تا یک‌بار برای همیشه این مشکل و معضل بزرگ پایتخت، حل شود.

* رییس کمیسیون شهرسازی و معماری شورای شهر تهران