معاون سابق وزیر نفت در گفتوگو با «حملونقل» مطرح کرد:
نیاز صنعت نفت؛ تمرکز بر صادرات و پرهیز از خام فروشی باید بر توسعه صنعت نفت تمرکز کنیم
مهدیحسینی کارشناس نفتی میگوید: «یک نگاه کلی به ظرفیتهای داخل کشور نشان میدهد که به رغم تحریمها و گرفتاریهایی که در گذشته داشتیم، اقتصاد کشورمان یکی از اقتصادهای پویا و بزرگ دنیاست؛ نیروی انسانی تحصیل کرده بسیار زیادی داریم که از ظرفیتهای کشور محسوب میشود. از طرف دیگر ما از موقعیت جغرافیایی بسیار بینظیری نیز برخورداریم و بین روسیه، اروپا و بازارهای آسیایی قرار گرفتهایم که چنین موقعیتی را کمتر کشوری در اختیار دارد.
۱۵ همسایه داریم که شــاید تعدادشان گاهی محدودیتهایی برای ما ایجاد کند، اما واقعیت این است که این کشورها همه میتوانند بازارهای ما باشند و فرصتهای زیادی را ایجاد کنند.» مهدی حسینی از کارشناسان باسابقه نفتی است. او پیش از این معاون وزیر نفت بوده و در دو سال گذشته ریاست کمیته بازنگری قراردادهای نفتی را برعهده داشته است. با او درباره صنعت نفت و گاز ایران پس از لغو تحریمها و فصل تازه پیش روی این صنعت گفتوگو کردهایم. گفتوگو با وی را بخوانید:
صنعت نفت یکی از صنایع جذاب برای سرمایهگذاری از سوی سرمایهگذاران داخلی و خارجی است. با این حال هنوز این صنعت نسبت به کشورهای همسایه نتوانسته جلو بزند. به جز بحث تحریمها، چه عواملی سبب شد که صنعت نفت از برنامهها عقب بماند؟
ما در کشور ظرفیتهای اقتصادی زیادی داریم که آمادۀ بالفعل شدن هستند. تولید ناخالص داخلیمان حدود ۵۰۰ میلیارد است. از جمله بخشهای مثبتی که پتانسـیل خوبی برای اقتصاد کشور ایجاد میکند، حتما بخش نفت و گاز است. حدود ۲۰ سال پیش که در پارس جنوبی کار میکردیم، قیمت گاز زیر یک دلار بود، اما طی سالهای اخیر قیمت افزایش یافته است.
با این حال بهدلیل شرایط تحریم در سالهای گذشته از نظر اعتبارات مالی نتوانستهایم عملکرد خوبی داشته باشیم، چرا که سیستم بانکی در تحریم بوده اسـت، نفت هم آنقدر در حصار تحریم قرار داشته که شرکتهای نفتی صدمه زیادی دیدند. چنین شرایطی قاعدتا آثاری برای ما داشته است. از سویی مدیریتی که طی سالهای گذشته اعمال شد، به صنعت نفت آسیب زیادی رساند. این آسیبها به لحاظ عدد و رقم قابل اندازهگیری نیست و شاید به صدها میلیارد دلار برسد. امروز با شرایطی که بعد از لغو تحریمها به وجود آمده، شرکتهای فعال در بخش نفت و گاز وضعیت بهتری دارند.
مهندسین نفت، مهندسین زمینشناسی و اقتصاددانهای خوبی داریم اما اگر بخواهند در سازمان و تشکیلات با هم حرکت کنند، شبیه فوتبالمان میشود. به همین دلیل معتقدم بیشتر از آن چیزی که نیاز مالی داریم، نیاز به فناوری داریــم. ما هم در فناوری بخش نرمافزار و تکنولوژی مدیریت و هم فناوری سختافزار بهدلیل تحریمها عقب هستیم. مدتها رابطه درست و تعاملی با دنیا نداشتیم. ما الان ذخایر نفتی داریم که به خاطر ضعف تکنولوژی در زیر زمین حبس است، بنابراین مهمترین برنامه توسعه صنعت نفت بعد از لغو تحریمها و افزایش تولید باید براین موضوع متمرکز شود که اجازه
ندهیم ثروت ملی ما به این شکل هدر برود. به هر قیمتی باید تکنولوژیها را به ایران بیاوریم.
به نظر شما قراردادهای جدید نفتی، می تواند بخشی از عقبماندگیها را جبران کند؟
معمولا وقتی قیمت نفت بالا میرود سرمایهگذاریها در میادین نفتیگران و نفتهای غیرمتعارف، اقتصادی میشود؛ بنابراین کشورهایی نظیر ایران که تولید نفت در آنها ارزانتر است، رقبای زیادی پیدا میکنند. برای شرکتهای نفتی، آنچه اهمیت دارد، اقتصاد تولید نفت است.
حالا وقتی تولید نفت در میادین پرهزینه صرفه اقتصادی هم داشته باشد، شرکتهای بزرگ نفتی برای سرمایهگذاریهایشان، آلترناتیوهای زیادی پیدا میکنند. برعکس، وقتی قیمت نفت پایین میآید سرمایهگذاری در میادین ارزانقیمت، ازجمله در خاورمیانه و ایران جذابیت بیشتری پیدا میکند. از سویی درحالحاضر بسیاری از شرکتهای خارجی، سرمایهگذاری در این حوزه را کم کردهاند.
حتی ١ تا ١۵ میلیارد دلار از سرمایهگذاری در تولید نفت شیل کاسته شده است. در این شرایط، میادین نفتی و پروژههای صنعت نفت ایران است که میتواند برای سرمایهگذاران جذاب باشد؛ چرا که تولید نفت از میادین نفت ایران ارزان است. حدود ۱۹، ۱۸ سال قبل وقتی شرکتهای خارجی به ایران میآمدند، ۵۰ میلیارد دلار سرمایه آوردند، تکنولوژی مدیریت و از جمله رشد صنایع و ظرفیتهای داخلی در کنار آنها وارد کشور شد.
الان هم همان نیاز وجود دارد. همینطور که اشاره کردم، ما نیاز به تکنولوژیهای مدرن داریم و این پروسه و فرایند باید مرتب ادامه داشته باشد. این چند سالی که گذشت منجر به عقب افتادگی زیادی شد. امروز تکنولوژیهای بسیار مدرنی وجود دارد که باید برای آوردنشان به کشور تلاش کنیم.
قدرت دیپلماسی کشورها چقدر میتواند در گرفتن سهم بازارها تأثیرگذار باشد؟
بحث فقط دیپلماسی به تنهایی نیست؛ دیدگاه و سیاستگذاری اقتصادی درسـت هم از اهمیت بسـیار بالایی در این خصـوص برخوردار اسـت. کل ظرفیت گاز عراق به اندازه یک میدان شمالی ما نیست درحالی که هم اکنون با وجود گاز کمی که دارد، صحبت از پیوســتنش به خطهای صادراتی اروپاست و از طرف دیگر از ما گاز میخرد که کاری منطقی اســت، بنابراین صادرات گاز میتواند یکی از نکات محوری باشد خصوصا امروز که در دنیا تا این حد مطرح شــده است. البته امروز رقابتهای ســنگینی دراینزمینه وجود دارد.
آمریکاییها به جای واردکننده، تولیدکننده گاز شدهاند و مشغول تولید گاز زیادی هستند. ما ۱۵ همســایه داریم که کشورهای ساحلی خلیجفارس تماما تشنه گاز هســتند. ما با ۱۵۰ کیلومتر خط لوله میتوانیم گازمان را به کویت وصل کنیم. با این اتفاقاتی که به لحاظ سیاسی و امنیتی نزدیکی ما رخ میدهد، به نفع ماست اگر همه کشــورها را به لولههای گاز خودمان وصل کنیم.
باید بازار چین را با جمعیت و رشد اقتصادی و مصرفی که دارد و مدام درحال افزایش است مدنظر داشته باشــیم. هند، کره جنوبی و ژاپن را نیز باید درنظر داشته باشیم. این بازارها پیش روی ماست و ما یک گاز ارزان داریم، چرا نباید ســرما یهگذاری انجام دهیم و از این موقعیت استفاده کنیم؟ که نه فقط منافع اقتصادی بلکه منافع سیاسی به دنبال دارد. وقتی گاز ژاپن را تأمین کنیم این کشور در سازمان ملل و شورای امنیت روبهروی ما نمیایستد.
برخیها معتقدند با جذب سرمایهگذاری خارجی میتوان صنعت نفت را به دنیا پیوند داد و از اتفاقهای تلخ گذشته تحریمها پیشگیری کرد، نظر شما چیست؟
دیپلماسی انرژی همین است که ابزارش را فراهم کنیم و فراهم کردن ابزار هم با ظرفیتسازی امکانپذیر است. موضوع دیگر بینالمللی کردن شرکت هاست. چرا ما نباید شرکتهایی در قد و قواره بینالمللی داشته باشیم؟ باید فضاهایی ایجاد شود که شرکت استعدادهای صنعت نفت شکوفا شود، بنابراین آنچه صنعت نفت ایران نیاز دارد، تمرکز بر صادرات فرآوردههای نفتی و پرهیز از خام فروشی است. اکنون بخش خصوصی اشتباهاتی انجام داده و سراغ پالایشگاههای کوچک رفته است. پالایشگاه ههای کوچک، پالایشگاههایی هستند که تکنولوژی بالا ندارند. از سویی بیشتر نفت خام تبدیل بــه
نفت کوره میشود که در حقیقت ارزش افزوده ندارد، بلکه کاهـش ارزش دارد. نباید این موضوع را تشویق کنیم.
مشخصا برای افزایش ارزش افزوده چه باید کرد؟
تولید صیانتی و حفاظت از میادین نفتی، از دغدغههای جدی است. معتقدم قراردادهای جدید نفتی ایران، جذابیت کافی را برای سرمایهگذاران خواهد داشت. یکی از کارهای بسیار خوبی کــه میتوان انجام داد این اســت که در بخشهای پایین دســتی کار کنیم تا ارزش افزوده ایجاد شود، خصوصا در میدانهای مشــترک که بسیار حائزاهمیت است. از سویی، دغدغه اصلی مقام معظم رهبری، میدا نهای مشترک است. صنعت نفت مهمترین بخش اقتصادی کشور در چند دهه گذشته بوده و بالاترین نقش را در ایجاد درآمد ارزی برای کشور داشته است.
با توسعه منابع گاز در سه دهه گذشته و اهمیت آن در سبد انرژی کشــور بدون شــک صنعت هیدروکربور و صنایع وابسته به آن درحالحاضر نقش اصلی را در توسعه اقتصادی ایران خواهند داشت، علاوه بر این مهمترین عامل چانهزنی در سطح منطقه و بینالمللی برای حفظ منافع استراتژیک و اقتصادی ایران نفت و گاز است و بنابراین میتوان نتیجه گرفت که موتور محرکه اقتصاد ایران صنعت نفت و گاز است.
لینک خبر
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمیکند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.