مدیریت بحران در حملونقل جاده‌ای
کیومرث محمودی-مدیرروابط عمومی اداره کل راهداری و حملونقل جاده‌ای استان چهار محال وبختیاری|
هرروز در جهان شاهد رخ دادن حوادث وبلایای طبیعی زیادی هستیم که بروز آن خساراتی هرچند کم یا زیاد بر جای می‌گذارد، این اتفاقات درهمه کشورهای دنیا رخ می‌دهد، اما اکثرکشورها به‌ویژه کشورهای در حال توسعه یا توسعه یافته برای مقابله با شرایط بحرانی چون سیل زلزله خشکسالی و غیره تدابیر ویژه‌ای اندیشیده‌اند در کشور ما با توجه به ازسرگذراندن تجارت تلخ و فراموش نشدنی این حوادث ضرورت ساماندهی و تشکیل نهاده‌های سیاست‌گذار و برنامه‌ریز با هدف مدیریت بحران‌های احتمالی لازم و ضروری می‌نماید.
جایگاه و نقش حملونقل در ابعاد مختلف اقتصادی، سیاسی و اجتماعی جوامع امروزی بر کسی پوشیده نیست، حملونقل یکی از پایه‌های اصلی توسعه پایدار و متوازن در جوامع بشری محسوب شده و در واقع شبکه‌های حملونقل با مولفه‌های مهمی همچون اقتصاد، امنیت و عدالت اجتماعی ارتباط تنگاتنگ دارند در فرایند توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها، همبستگی مستقیم میان گسترش حملونقل و دستیابی به نرخ رشد اقتصادی وجود دارد و فعالیت‌های حمل ونقل از جمله فعالیت‌های اساسی و زیربنایی برای رشد و تحول اقتصاد محسوب می‌شوند، ایمنی راه‌ها از دغدغه‌های اصلی صنعت حملونقل
کشور محسوب می‌گردد، چگونگی مواجه شدن با مخاطرات تهدید کننده این صنعت در هنگام بروز حوادث و بلایای طبیعی و غیر طبیعی ضرورت توجه بیش از پیش به این حوزه را معطوف می‌دارد.
در تعریف بحران را یک اتفاق غیر‌منتظره بدون پیش‌بینی ناخواسته و مخرب گویند که تنها با تدابیر صحیح می‌توان از تبدیل آن به فاجعه جلوگیری کرد و هرگاه تعادل ما بین نیازمندی‌ها و توانمندی‌های موجود در یک سیستم زنده و پویا که تابع قوانین و اصول تعیین شده می‌باشد، بنا بر هر دلیلی برهم بخورد، سیستم دچار بحران می‌گردد، در تعریفی ساده مدیریت بحران را مجموعه از چاره‌جویی‌ها و تصمیماتی است که در مقابله با بحران انجام می‌گیرد و هدف از آن کاهش روند، کنترل و رفع بحران است، تعریف شده است،
بحران‌ها از لحاظ ماهیت، بزرگی وشدت متفاوت هستند، اما تمامی آنها مسائلی را به بار می‌آورند که می‌تواند به طور جدی فعالیت‌های یک جامعه را مختل سازد، بنابراین در صورت بروز بحران باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن به این شرایط دست یافت: تصمیم‌گیری سریع وعاجل - عدم واکنش سریع احتمالاَ عواقب نامطلوبی خواهد داشت، - راه‌حل‌های محدود ومشخص وشفاف ارائه نمود - دقت در اتخاذ تصمیمات درست درغیر این صورت ممکن است عواقب وخیمی ببار آید، - باید با گروه‌هایی که اهداف متضادی دارند، برخورد کرد.
از اصول اولیه مدیریت بحران آینده‌نگری و پیش‌بینی رویداد‌های بعدی با کمک گرفتن از تجربیات گذشته است تا مدیران بحران خود را برای حوادث در پیش روی آماده نمایند این مهم به‌دست نمی‌آید مگر آنکه مدیران بحران بتوانند توالی رویداد حوادث را به خوبی تحلیل نموده و برای آن برنامه‌ای مستند و قابل دفاع طراحی نمایند.
مدیریت بحران شامل موضوعاتی چون برنامه‌ریزی، ساماندهی، هدایت، هماهنگی، اجرا و کنترل واحدهای لازم و مطلوب است که در هر یک از این مراحل یکسری اقدامات خاص مورد نیاز است، به‌عنوان مثال: برنامه‌ریزی قبل از بحران، به شما کمک می‌کند تا تصمیم صحیح را اتخاذ کرده وضعیت عادی را باز گردانده و از تبلیغات منفی در وضعیت‌هایی که باعث تهیج احساسات عمومی شود، جلوگیری کنید.
در چرخه مدیریت بحران حملونقل اقدامات در شش مرحله دسته‌بندی می‌شود.
۱- مرحله مقابله: از زمان وقوع به سرعت آغاز می‌گردد و تدابیر مناسب باید اتخاذ کرد.
۲- مرحله بازسازی: دراین مرحله تلاش می‌گردد، شبکه حملونقل به حالت عادی قبل از وقوع اتفاق و بحران برگردد.
۳- آمادگی قبل از وقوع: تدوین قوانین و مقررات، دستورالعمل‌ها و انجام مانورها و کارگاه‌های آموزشی موجب بالارفتن توان وآمادگی لازم در هنگام وقوع بحران.
۴- پیشگیری: با مقاوم‌سازی پل‌هاومحل‌های گذر عمومی وسایر امکانات بعلاوه رعایت نکات ایمنی موجب پیشگیری و جلوگیری از افزایش آسیب‌هابی ناشی از این بحران‌ها درزیر ساخت‌ها حملونقل شد.
۵- کاهش احتمال وقوع بحران: از انجام حملونقل مواد خطر ناک که مخاطره‌آمیز هستند جلوگیری و موقتا از حمل این محمولات خودداری شود.
۶-کاهش مخاطره: با جایگزین کردن امکانات (راه‌های دسترسی یا استفاده از سایر وسایل حملونقل) و ارائه خدمات از بالارفتن خطر بحران جلوگیری شود.
در هنگام بروز حوادث طبیعی مانند سیل در شبکه حملونقل پل‌ها از آسیب‌پذیرترین بخش‌ها هستند، و در هنگام زلزله جاده‌ها و مسیرهای دسترسی از درصد تخریب بالائی برخوردارند.
اما سه عامل مؤثر در ایجاد اختلال در شبکه حملونقل به هنگام بروز بحران‌های طبیعی و غیر‌طبیعی:
۱- کاهش ناگهانی عرضه: به علت محدود شدن راه‌های دسترسی امکان فراهم نمودن وسائط نقلیه ارتباطی مقدور نمی‌باشد.
۲- افزایش ناگهانی تقاضا: اگر سیستم حملونقل خود شرایط عادی داشته باشد لیکن بروز بحران و ایجاد تقاضای ناگهانی و خارج از ظرفیت موجب اختلال در انجام وظایف حمل‌ونقلی و بروز و یا تشدید بحران می‌شود.
۳- سوءمدیریت تقاضای خدمات: در شرایط بروز بحران نداشتن تمرکز در کنترل، مدیریت و ساماندهی به موقع درپاسخ به تقاضای ایجاد شده، موجب بروز بحران در سیستم حملونقل و اختلال در ارائه خدمات می‌شود.
با توجه به نزدیک شدن فصل زمستان برای مواجهه با سرما و بارش برف می‌باید از آمادگی لازم برخوردار بود، اما برخی از موارد ضروری که لازم است مدنظر باشد:
۱- اجرای مانورهای مقابله با بحران‌ها جهت ایجاد آمادگی در دستگاه‌های مسئول، آموزش کارکنان، و تلاش برای ساماندهی همه امکانات اداری برای ایجاد آمادگی به منظور مقابله با بحران‌ها از جمله وظایف اصلی همه دستگاه‌های اجرایی مسئول در‌این‌زمینه است.
۲- آماده‌سازی خودروهای سبک و سنگین، گریدرها، بلدوزها، خودروهای نمک پاش (نگهداریشن و نمک به اندازه کافی در انبارهای ویژه) و غیره از سوی دستگاه‌های ذی ربط ضروری می‌باشد.
۳- ضرورت همکاری و هماهنگی بخش خصوصی لازم است تا سازمان‌ها و شرکت‌های دارای ماشین‌آلات سبک و سنگین همکاری بیشتر در مواقع ضروری داشته باشند.
۴- لایروبی مسیل‌ها، هرس درختان، لکه‌گیری معابر، ترمیم ترانشه‌ها، جمع‌آوری نخاله‌های ساختمانی، آموزش شهروندان و آماده باش وسایل حملونقل عمومی شهر به منظور سرویس‌دهی به شهروندان است.
۵- برای کاهش خسارات به هنگام بروز حوادث طبیعی باید به هنگام احداث طرح‌ها و پروژه‌ها نکات فنی و مهندسی پروژه‌های مربوط به حوادث خصوصاً در جاده‌سازی‌ها، پل‌سازی، بهسازی رودخانه‌ها، اجرای خیابان‌ها و احداث کوچه‌های جدید مورد توجه و دقت قرار گیرد.
برای کاهش ریسک مخاطرات ناشی از عوامل آب و هوایی، نیازمند همکاری و انجام اقدامات مشترک مابین دستگاه‌های اجرایی، دولت و مردم می‌باشد، این اقدامات باعث پیشگیری یا کم شدن اثرات سانحه می‌گردد، با اقدامات مورد نیاز کاهش ریسک سوانح از این طریق صورت می‌گیرد در این صورت می‌توان احتمال اثرمخاطرات طبیعی را مورد بررسی قرار داد و راهکارهای کم کردن و به حداقل رساندن آن را چاره‌جوئی کرد.
لینک خبر
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.