سال ۹۵ چگونه بر شورا و شهرداری تهران گذشت؟

اما در ادامه به‌اختصار تحولات حوزه شهر و شهرداری را با ترتیب زمانی بررسی می‌کنیم:
انتخاب شهردار بارأی مستقیم مردم
اوایل اردیبهشت 95 بود که در پیش‌نویس لایحه مدیریت شهری قرار شد ازاین‌پس شهرداران ٥ شهر بالای ٢ هزار نفر جمعیت بارأی مستقیم مردم انتخاب شوند. این پیش‌نویس به تائید کمیسیون‌های تخصصی وزارت کشور و کمیسیون تخصصی دولت رسید و در صورت تصویب نهایی قرار بود، انتخابات شهرداران این شهرها هم‌زمان با انتخابات شوراها برگزار شود، اما محمدجواد کولیوند رئیس کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس شورای اسلامی در اسفندماه سال جاری بعد از برگزاری جلسه با شورای نگهبان گفت، تأکید شورای نگهبان این است که درحال حاضر ظرفیت برگزاری همزمان انتخاب شهردار با شورا و ریاست جمهوری وجود ندارد، بنابراین انتخاب شهردار بارأی مستقیم مردم منتفی است.

افتتاح نمایشگاه شهر آفتاب با 1500 میلیارد تومان هزینه
مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب در بیست و نهمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران روز 14 اردیبهشت با حضور دکتر حسن روحانی، وزیر ارشاد، دکتر محمدباقر قالیباف، اعضای شورای شهر تهران و جمعی از چهره‌ها و شخصیت‌های ادبی و فرهنگی افتتاح شد. گفته می‌شود این پروژه عظیم با مبلغی حدود 1500 میلیارد تومان توسط شهرداری تهران اجراشده است. 

روحانی جلوی مهمانان خارجی هم آبروداری نکرد
جلسه نخستین اجلاس جهانی شوراها و شهرداران 2016 تهران طوری پیش رفت که روحانی با نقد اقدامات شهرداری از پاسخ تند قالیباف در امان نماند.
حسن روحانی در بخشی از صحبت‌های خود بدون رودربایستی شمشیر را از رو بست و به مقایسه تراکم‌فروشی با نفت‌فروشی پرداخت و گفت: همان‌طور که باید قدم‌به‌قدم بودجه کشور را از درآمدهای نفتی جدا کنیم و درآمد نفتی برای سرمایه‌گذاری‌های ماندگار در کشور باشد، از آن‌طرف هم برای اداره شهرها باید راهی پیدا کنیم که درآمد پایدار و سالم باشد. همان‌طور که ما نگاهمان به آسمان است تا روزی برسد، شهرداری‌ها هم نگاهشان به بلندمرتبه‌هاست که بالاتر بروند تا بتوانند پول تراکم بگیرند و کشور را اداره کنند. 

اما بعد از روحانی نوبت به قالیباف رسید، شهردار تهران در پاسخ روحانی گفت: همه حرف‌های گفته‌شده محترم است، اما این عادت را کنار بگذاریم که بعد از نزدیک به چهار دهه مسئولیت در سطوح مختلف، به‌عنوان یک مسئول در نقش اپوزیسیون حرف بزنیم؛ بلکه باید در نقش پاسخ‌گویی حرف بزنیم و بگوییم چه کرده‌ایم. از زمان تصویب قانون شوراها در مجلس با همه لطف‌های تمامی دولت‌ها، چیزی جز تضعیف شوراها و شهرداری‌ها را ندیدیم. 

قرق پارک جنگلی لویزان به خاطر عروسی دختر قالیباف!
یکی از اخبار پرسروصدای تیرماه، ماجرای برگزاری عروسی دختر قالیباف در یکی از رستوران‌های پارک جنگلی لویزان بود. منتشرکننده خبر سايت معماري‌نيوز بود که شهرداري تهران آن را تكذيب كرد، اما یاشار سلطانی مدیرمسئول سایت معماری نیوز همان موقع گفت حاضر است در دادگاه صالحه از این مطلب دفاع نماید. 

حقوق 14 میلیونی قالیباف 
بعد از جنجال حقوق‌های نجومی؛ قالیباف حقوق دریافتی خود را اعلام کرد. بر اساس اعلام معاون شهردار تهران، حقوق ثابت قالیباف در ماه حدود 10 میلیون تومان بوده که با جمع مزایای سالیانه آن  به 123 میلیون تومان می‌رسد؛ هرچند که به‌جز این حقوق بر اساس قانون، حقوق عمرانی به تمام شهرداران کشور داده می‌شود که حدود 4 میلیون تومان است که این حقوق به شهردار تهران نیز تعلق‌گرفته است و درمجموع شهردار تهران ماهیانه حدود 14 میلیون تومان دریافت می‌کند. وی در مورد حقوق همسر قالیباف زهرا مشیر نیز که به‌عنوان مشاور وی در امور زنان فعالیت می‌کند نیز گفته است: بنابر اعلام معاون شهردار همسر قالیباف تاکنون یک ریال نیز بابت زحمات خود دریافت نکرده است.

املاک نجومی 
بعد از حقوق‌های نجومی، این بار نوبت به افشای فساد در شهرداری بود. املاک نجومی تقریباً دو ماه بعد از حقوق‌های نجومی در سایت معماری نیوز به مدیرمسئولی یاشار سلطانی رسانه‌ای شد. بر اساس افشاگری یاشار سلطانی از نامه سازمان بازرسی کل کشور، برخی از معاونان شهردار، مدیران میانی، برخی از اعضای شورای شهر و افرادی خارج از مجموعه مدیریت شهری املاکی را با تخفیف بسیار بالا از شهرداری دریافت کرده بوده‌اند. برخی از رسانه‌ها با استناد به گزارش منتشرشده از توسط معماری نیوز، ادعا کردند شهرداری تهران بیش از دو هزار میلیارد تومان در فروش املاک خود با «تخفیف ویژه بیش از ۵۰ درصد» تخلف داشته است. 

پرونده املاک شهرداری به‌زودی در قوه قضائیه باز شد و قالیباف نیز دستور اکیدی برای پیگیری و همکاری با قوه قضائیه داد. همچنین احمد توکلی نیز در دیده بان شفافیت و عدالت مأمور بررسی پرونده شد. از همان روزهای اول انتشار لیست دریافت‌کنندگان املاک شهرداری، سایت افشاگر معماری نیوز فیلتر و مدیرمسئول آن یعنی یاشار سلطانی نیز بازداشت شد. همچنین بر اساس گفته‌های یاشار سلطانی، احمد حکیمی پور از اعضای اصلاح‌طلب شورای شهر این اطلاعات را در اختیار وی قرار داده بود. 

احمد توکلی که بر اساس سفارش‌های قالیباف مسئولیت بررسی پرونده را در اختیار گرفته بود در گزارش نهایی خود آورده است: مساحت کل املاک واگذارشده 17،018 مترمربع بوده است. ارزش فروش تمام 108 واگذاری درمجموع به قیمت کارشناسی 5/82 میلیارد تومان (825،116،408،485 ریال) و کل تخفیف داده‌شده 3/24 میلیارد تومان (242.957.041.887 ریال) بوده است. لذا توکلی وقوع تخلف را محرز دانسته است. همچنین تحقیقات در مورد املاک شهرداری تا حالا در قوه قضائیه ادامه دارد و بر اساس گفته‌های مسئولان قضایی، افرادی در این زمینه بازداشت‌شده‌اند.

ماجرای تحقیق و تفحص مجلس از شهرداری
با بالا گرفتن بحث املاک نجومی در شهرداری، پای مجلس را هم به پرونده املاک شهرداری باز شد. برخی از نمایندگان مجلس از کمیسیون عمران مجلس خواستند با تحقیق و تفحص از شهرداری تهران مشخص کند که فساد اداری در این نهاد به چه میزان است اما کمیسیون عمران مجلس با استناد به تبصره 7 ماده 214 آئین‌نامه داخلی که می‌گوید تحقیق و تفحص شامل پرونده‌های جاری قضائی نمی‌شود و چون درباره املاک پرونده‌ای در مرجع قضائی وجود داشت، کمیسیون عمران مجلس به موضوع املاک ورود پیدا نکرد.  در خبرهایی ضدونقیض منتشر شد که تحقیق و تفحص از شهرداری با رایزنی قالیباف متوقف‌شده است. همچنین کواکبیان هم در این مورد گفت: آقایان چاقوی خود را کند کردند.

برگزاری نشست صمیمانه قالیباف با لیست امید بجای تحقیق و تفحص
بعدازاینکه موضوع تحقیق و تفحص مجلس از شهرداری منتفی شد، مجمع نمایندگان تهران با محمدباقر قالیباف و معاونان او جلسه‌ای برگزار کردند که بیشتر جلسه خوش‌وبش بود و گله از عملکرد رسانه‌های شهرداری. 
بعد از برگزاری این جلسه، یکی از اعضای فراکسیون امید خبری را به رسانه‌ها داد که حسابی برای رسانه‌های اصلاح‌طلب جذاب بود. وی گفت قالیباف قول تعامل با دولت را به آن‌ها داده و نسبت به تیتر روزنامه شهرداری اعلام برائت کرده و گفته است تیتر روزنامه همشهری مورد تائید شهرداری نیست. این نماینده لیست امید گفت بنابر گفته های یکی از معاونان شهرداری تهران که در جلسه حضور داشت، قالیباف پیش از حضور در جلسه مجمع نمایندگان به‌صورت تلفنی به مدیر روزنامه همشهری اعلام کرده که از تیترهای این روزنامه علیه دولت متنفر است.
 به‌هرحال این جلسه هیچ خروجی غیر از خوش‌وبش برای دو طرف نداشت و حداقل آثار آن اطلاع طرفین از اختلاف‌افکنی روزنامه شهرداری بین دولت و شهرداری بود.

مرگ 412 نفر در آبان ماه براثر آلودگی هوا
آبان ماه سال جاری بود که آلودگی هوا حسابی تهرانی‌ها را کلافه کرده بود. در این میان حبیب کاشانی عضو شورای شهر تهران در سیصد و ششمین جلسه شورای شهر تهران گفت: در آبان ماه امسال  تعداد مرگ‌ومیر در پایتخت 412 نفر افزایش داشته که بدون شک تشدید آلودگی هوا نقش زیادی در مرگ‌ومیرها داشته و باید جلوی این اتفاق گرفته شود. این خبر در میان هیاهوی رسانه‌ای حسابی سروصدا کرد اما بعدازآن از سوی وزارت بهداشتی‌ها تکذیب شد.

149 هزار مترمربع زمین اهدایی قالیباف  به همسرش!
هنوز ماجرای املاک نجومی تمام نشده بود که موضوع واگذاری ۱۴۹ هزار مترمربع زمین از سوی شهرداری تهران به همسرش برای ساخت بیمارستان توسط یکی از اعضای شورای شهر در شورا مورد اعتراض قرار گرفت. اما موضوع از چه قرار بود؟
روزنامه شرق در گزارشی مفصل نوشت:خیریه امام‌ رضا(ع) دریکی از بزرگ‌ترین اقداماتش تصمیم گرفت به یکی از معروف‌ترین پزشکان ایرانی در دنیا کمک کند تا مرکز تخصصی مغز و اعصاب را در تهران راه‌اندازی کند. برای این کار در شورای شهر مصوبه می‌گیرد و خیلی از اعضای شورای شهر هم پایش را امضا می‌کنند.  خیریه امام رضا (ع) طبق آنچه در روزنامه رسمی ثبت‌شده است، در فروردین سال ٩٣ به ثبت رسیده است و نام زهرا مشیر  همسر شهردار تهران در لیست  هیئت‌مدیره دیده می‌شود.  

در همان جلسه حجت‌الاسلام ناصحی، رئیس کمیسیون فرهنگی و عضو اصولگرا و همیشه ساکت شورا صدای اعتراضش بلند شد و خطاب به امانی، معاون شهردار که در جلسه بود، گفت: شما برای این خیریه ٢٥ میلیارد تومان گذاشته‌اید، اما برای پروژه یادگار امام که سال‌هاست روی زمین‌مانده ١٣ میلیارد را هم اختصاص نداده‌اید! این برخورد، برخورد سلیقه‌ای است. امانی هم به او جواب داد که ما درباره خیریه امام رضا زمینی را تهاتر کردیم به قیمت ٢٥ میلیارد تومان و پولی ردوبدل نکردیم. اعتراض‌ها به واگذاری زمین به همسر شهردار ادامه داشت تا اینکه رحمت اله حافظی عضو اصولگرای شورای در توییتر خود نوشت: «واگذاری ٤٩هزار و ٦ ٨ متر زمین در منطقه ٢٢ به خیریه‌ای که همسر قالیباف عضو هیئت‌امنای آنجاست، به قیمت هر متر ١٤٩ هزار تومان از مصادیق خدمت به شهدا!» این توییت بازخوردهای فراوانی داشت. اما بر اساس گفته‌های مسئولان اجرایی بیمارستان، هیچ شخص حقیقی و حقوقی در آن سهم ندارد و تمام امتیاز مالکیت آن وقف مردم است.

قالیباف یک ماه ترافیک مصنوعی در تهران ایجاد کرد!
دی‌ماه سال جاری، یک ماه پرترافیک و خسته‌کننده برای تهرانی‌ها بود. درحالی‌که شورای شهر نسبت به‌غفلت پلیس راهور تهران از انجام وظایفش گله داشتند، حافظی با انتشار توییتی نوشت: با فشار قالیباف به ناجا، فرمانده پلیس راهور تهران عوض شد. به دنبال آن، شاهد ترافیک سنگین در شهر تهران در یک ماه گذشته هستیم. هدفشان چیست؟
این توئیت خود باعث ایجاد فضاسازی رسانه‌ای برای هجمه به شهرداری شد، اما درنهایت نیز نه پلیس راهور و نه شهردار تهران زیر بار نرفتند و این ادعای رحمت اله حافظی را کذب خواندند.

پلاسکو 
به جرات می‌توان گفت که فاجعه ساختمان پلاسکو یکی از دردناک‌ترین حوادث سال 95 بود. پلاسکو که از آن به‌عنوان اولین آسمان‌خراش و ساختمان مدرن خاورمیانه یاد می‌شد در ۱۷ طبقه با اسکلتِ فلزی در سال ۱۳۴۱ افتتاح شد. از نمای سپید و قرمز سال‌های اولیه برج پلاسکو و مجسمه عظیم «کانادا درای» نارنجی که برای تبلیغ روی برج پلاسکو نصب‌کرده بودند، در سال‌های آخر فقط قطعات فلزی منظمی باقی‌مانده بود که ازیک‌طرف نمای برج بیرون زده بود. بااین‌حال، ساختمان پلاسکو هنوز تا فاصله قابل‌توجهی از هر طرف، کاملاً دیده می‌شد.

در طبقه منهای یک حوض‌های بزرگ آبی قرار داشت، با فواره‌هایی که ارتفاعشان تا طبقه سوم ساختمان می‌رسید و در اطراف آن مغازه‌های آکواریومی و ماهی‌فروشی بود و هرسال عید در این طبقه هفت‌سین چیده می‌شد. طبقات اول تا چهارم این ساختمان دارای مساحت بیشتری نسبت به سایر طبقات بودند که بیشتر خرده‌فروش بودند و انواع پوشاک، به‌ویژه پوشاک مردانه ارائه می‌شد.

روز سی‌ام دی‌ماه بود که حدود ساعت 8 صبح وقوع آتش‌سوزی در پلاسکو گزارش شد و حدود ساعت 11 و 30 دقیقه خبر بسیار تأسف‌بار فروریزش کامل ساختمان مخابره شد. در این حادثه 16 نفر از آتش‌نشانان شهید و 5 نفر از کارگران پلاسکو دار فانی را وداع گفتند.

بعد از اتمام آواربرداری، دولت و شهرداری تصمیم‌های خوبی را برای حمایت از مالکان و سرقفلی داران انجام دادند. ازجمله این حمایت‌ها می‌توان به اختصاص واحدهای تجاری مجتمع تجاری نور به سرقفلی داران پلاسکو، بخشودگی مالیاتی واحدهای تجاری و کارگاهی، تقسیط پنج‌ساله بدهی بیمه کارفرمایان، اعطای تسهیلات بانکی  و پرداخت چهارماهه بیمه بیکاری برای کارگران بیکار شده پلاسکو ازجمله تسهیلات حمایتی دولت برای پلاسکویی ها بود.
تحقیقات در مورد نحوه و دلایل وقوع پلاسکو ادامه دارد. 9 بهمن‌ماه بود که رئیس‌جمهور در حکمی محمدتقی احمدی رئیس دانشگاه تربیت مدرس را به ریاست «هیئت ویژه گزارش ملّی بررسی حادثه ساختمان پلاسکو» منصوب و از وی خواست تا ظرف دو ماه «گزارش ملّی» این حادثه تهیه کند. البته هنوز نتایج این تحقیق منتشرنشده است.

استخدام 4200 نفر در مترو تهران با حقوق‌های نجومی!
رحمت‌اله حافظی رییس کمیسیون سلامت و محیط‌زیست شورا شهر تهران از جذب 4200 نفر نیروی مازاد طی سال‌های 91 و 92 خبر داده است که سرانه حقوق پرسنل این شرکت بین 9 تا 11 میلیون تومان است. به گفته وی 400 نفر از پرسنل جذب‌شده این شرکت بالای 40 سال سن دارند که مدرک تحصیلی 50 درصد این افراد زیر دیپلم بوده، همچنین 30 درصد نیز زیر پنجم ابتدایی یا بی‌سواد هستند، اما نکته مهم دیگر اینکه 300 نفر از نیروهای شرکت بهره‌برداری مترو منتسب به افراد خاص هستند که در گزارش سازمان بازرسی کل کشور با ذکر نام از آن‌ها یادشده است.

جمع‌بندی
سال 95 آبستن حوادث زیادی برای شورای شهر و شهرداری بود اما از بین همه حوادث ریزودرشت، املاک شهرداری و فاجعه پلاسکو وزن سنگین‌تری در بین دیگر اتفاقات داشتند. جنجال املاک شهرداری یا به املاک به‌اصطلاح نجومی بعد از حقوق‌های نجومی در دولت، شهرداری تهران و قالیباف را وارد یکی از پیچیده‌ترین تنش‌ها با رقبایش کرد. 

واگذاری املاک شهرداری علاوه براینکه باعث ایجاد شکاف عمیق بین اعضای اصلاح‌طلب و اصولگرای شورای شهر شد، حتی فاصله فکری و تصمیم‌گیری بین خود اصولگرایان را نیز بیشتر کرد. همچنین دیدار برخی از اساتید و جوانان عدالت‌طلب اصولگرا با یاشار سلطانی و تلاش برای آزادی وی نیز گویای بخش دیگری از افزایش شکاف‌ها بین اصولگرایان بود.  درنهایت فاجعه پلاسکو نشان داد که مدیریت بحران در تهران خود در بحران است و برخلاف سکوت رسانه‌ها و به‌ویژه رسانه ملی در موضوع خطرات بافت‌های فرسوده، خطر در کمین تهرانی‌هاست و امیدواریم در سال 96 با سرعت گرفتن نوسازی بافت‌های فرسوده شاهد تکرار فجایعی تلخ همچون پلاسکو نباشیم.