نقش اخلاق کسب و کار در توسعه تجارت الکترونیک

تین نیوز | ارتباط بین تجارت و تکنولوژی دیر زمانی است که وجود داشته و ادامه دارد. در واقع، یک پیشرفت تکنیکی باعث رونق تجارت شد و آن هم ساخت کشتی بود. در حدود ۲۰۰۰سال قبل از میلاد، فینیقیان تکنیک ساخت کشتی را بکار بردند تا از دریا بگذرند و به سرزمین‌های دور دست یابند. با این پیشرفت، برای اولین بار مرزهای جغرافیایی برای تجارت باز شد و تجارت با سرزمین‌های دیگر آغاز گشته و روشهای خلاقانه‌ای بصورتهای گوناگون به آن اضافه شد تا امروز که یکی از محبوبترین روشهای تجارت خرید اینترنتی در دنیای وب است.

به معنای واقعی هر کسی می‌تواند صفحه اینترنتی خود را ساخته و کالاهای مورد نیازش را در آن ارایه دهد. البته تاریخچه تجارت الکترونیک با تاریخچه اختراعات قدیمی مثل کابل، مودم، الکترونیک، کامپیوتر و اینترنت پیوند خورده‌است. تجارت الکترونیک به شکل کنونی در سال ۱۹۹۱ محقق شد. از آن زمان صدها هزار کسب و کار و تجار وارد این مقوله شده‌اند.

تجارت الکترونیک (Electronic Commerce) فرایند خرید، فروش یا تبادل محصولات ، خدمات ، اطلاعات از طریق شبکه های کامپیوتری و اینترنت است.

تجارت الکترونیک را می توان انجام هر گونه امور تجاری بصورت آنلاین و از طریق اینترنت بیان کرد.
این تکنیک در سال های اخیر رشد بسیاری داشته است و پیش بینی می شود بیش از این نیز ارتقا یابد. به هر گونه معامله ای که در آن خرید و فروش کالا و یا خدمات از طریق اینترنت صورت پذیرد و به واردات و یا صادرات کالا و یا خدمات منتهی می شود.

تجارت الکترونیکی معمولا کاربرد وسیع تری دارد یعنی نه تنها شامل خرید و فروش از طریق اینترنت است بلکه سایر جنبه های فعالیت تجاری مانند خریداری ، صورت برداری از کالاها ، مدیریت تولید و تهیه و توزیع و جابجایی کالاها و همچنین خدمات پس از فروش را در بر می گیرد ، البته مفهوم گسترده تر تجارت الکترونیک کسب و کار الکترونیک می باشد.

به طور کلی تجارت الکترونیک برای آسان سازی معاملات اقتصادی به صورت الکترونیک تعریف شد.

تجارت الکترونیک
تجارت‏ الکترونیک، به نوعی، تجارت بدون کاغذ است. تجارت الکترونیک انجام کلیه فعالیت‏های‏ تجاری با استفاده از شبکه‏ های ارتباطی‏ کامپیوتری، به ویژه اینترنت است. شرکت‏ها برای ارتباط با یکدیگر،محدودیت‏های فعلی را نخواهد داشت و ارتباط آنها با یکدیگر ساده‏تر و سریع‏تر صورت‏ می‏پذیرد. ارتباط فروشندگان با مشتریان نیز می‏تواند به صورت یک‏به‏یک با هر مشتری‏ باشد. به عبارت دیگر، تجارت الکترونیک نامی‏ عمومی برای گستره‏ای از نرم‏افزارها و سیستم‏ها است که خدماتی مانند جستجوی اطلاعات، مدیریت تبادلات،بررسی وضعیت اعتبار، اعطای‏ اعتبار، پرداخت به صورت آنلاین، گزارش‏گیری و مدیریت حساب‏ها را در اینترنت به عهده می‏گیرند. این سیستم‏ها زیربنای اساسی‏ فعالیت‏های مبتنی بر اینترنت را فراهم می‏آورند .
هدف از بکارگیری تجارت الکترونیک، ارایه‏ روشی جدید در انجام امور بازرگانی می‏باشد. به واسطه این روش، تاجران قادرند که محصولات‏ و خدمات خود را به شکل تمام‏وقت و به تمام‏ خریداران در سرتاسر جهان- مستقل از مرزهای‏ جغرافیایی و ملیت‏ها- عرضه کنند.
بسیاری از مردم، تجارت الکترونیک را منحصر به خرید و فروش از طریق شبکه اینترنت‏ می‏دانند، درحالیکه این امر فقط بخش کوچکی از تجارت الکترونیک را تشکیل می‏دهد و این‏ مفهوم اکنون گستره وسیعی از جنبه‏های مختلف‏ تجاری و اقتصادی را دربرگرفته است.
تجارت الکترونیک روش دیگری برای‏ تبادلات الکترونیکی اطلاعات و انجام مبادلات‏ تجاری است که یک پل الکترونیکی را بین مراکز تجاری ایجاد کرده است. تجارت الکترونیک با حجم کمتری از اطلاعات که لزوما در قالب‏ یکسانی نبوده و بین مردم عادی ردوبدل‏ می‏شود، سروکار دارد. تجارت الکترونیک در ابتدای پیدایش خود، چیزی بیش از یک‏ اطلاع ‏رسانی ساده تجاری نبود و هرکس‏ می‏توانست محصولات خود را با استفاده از صفحات وب بر روی اینترنت تبلیغ نماید .
اما در دهه‏های اخیر سازمان‌ها با شتاب‏ فراوانی به سوی بهره‏گیری از فناوری‏ ارتباطات و اطلاعات در زمینه‏های تجاری‏ و بازرگانی رفته‏ اند. در واقع می‏ توان علل‏ ورود به تجارت الکترونیک را برای سازمان‌ها چنین برشمرد:
1. هزینه‏ سربار بالا،
2. هزینه های عملیاتی بالا،
3. عدم به‏کارگیری فناوری رقابتی،
4. پاسخ ندادن به موقع به مشتریان‏

این فناوری تعاریف و انواع مختلفی دارد که به شرح هر کدام می پردازیم:
1- تمام ابعاد و فرآیند بازار را که بتوان با اینترنت و تکنولوژی web انجام داد، تجارت الکترونیکی می گویند.
2- تجارت الکترونیکی به معنای انجام مبادلات تجاری در قالب الکترونیکی می باشد
3- تجارت الکترونیک ، کاربرد تکنولوژی اطلاعات در تجارت است .

4- تجارت الکترونیک، انجام کلیه فعالیت های تجاری با استفاده از شبکه های ارتباطی کامپیوتری، بویژه اینترنت است. به وسیله تجارت الکترونیک تبادل اطلاعات خرید و فروش و اطلاعات لازم برای حمل و نقل کالاها با زحمت کمتر و تبادلات بانک با شتاب بیشتر انجام خواهد شد. شرکت ها برای ارتباط با یکدیگر، محدودیت های فعلی را نخواهند داشت و ارتباط آنها با یکدیگر ساده تر و سریع تر صورت می گیرد. ارتباط فروشندگان با مشتریان می تواند به صورت یک به یک با هر مشتری باشد البته با هزینه نه چندان زیاد.

5- تجارت الکترونیکی، مبادله ی الکترونیکی داده هاست. بطور خلاصه می توان گفت که مبادله الکترونیکی داده عبارت از تولید، پردازش، کاربرد و تبادل اطلاعات و اسناد به شیوه های الکترونیکی و خودکار بین سیستم های کامپیوتری و براساس زبان مشترک و استانداردهای مشخص و با کمترین دخالت عامل انسانی. البته تجارت الکترونیک حیطه ای به مرابت گسترده تر از مبادله الکترونیکی داده داردو آن یک تحول و انقلاب در عرصه ارتباطات است. تجارت الکترونیکی در ساده ترین تعریف عبارت از یافتن منابع، انجام ارزیابی، مذاکره کردن، سفارش، تحویل، پرداخت و ارائه خدمات پشتیبانی است که بصورت الکترونیکی انجام می شود. لذا تجارت الکترونیک روشی است براساس آن اطلاعات، محصولات و خدمات از طریق شبکه های ارتباطات کامپیوتری خرید و فروش می شوند.
6- بطور کلی واژه تجارت الکترونیک اشاره به معاملات الکترونیکی می نماید که از طریق شبکه های ارتباطی انجام می پذیرد. ابتدا، خریدار یا مصرف کننده به جستجوی یک مغازه مجازی از طریق اینترنت می پردازد و کالای را از طریق web یا پست الکترونیکی سفارش می دهد. نهایتاً کالا را تحویل می گیرد.
تفاوت مبادله الکترونیکی داده ها با تجارت الکترونیک
در موارد زیادی دیده شده که مبادله الکترونیکی داده ها را مترادف با تجارت الکترونیک دانسته و هر کدام را در جای دیگری بکار می برند. این دو تکنولوژی اصلاً مشابه هم نبوده و کاملاً مجزا می باشد. البته می توان اینطور گفت که تجارت الکترونیک مکمل مبادله الکترونیکی داده هاست.
مبادله الکترونیکی داده بصورت مکانیزمی تعریف می شود که به موجب آن انتقال و تبادل داده در راستای تحقق فعالیت های تجاری با ساختار و شکل تعریف شده و بکارگیری پیام های استاندارد شده بین المللی، توسط ابزار الکترونیکی از یک کامپیوتر به کامپیوتر دیگر انجام می شود. در حالیکه تجارت الکترونیک عبارت از مبادله تجاری بدون استفاده از کاغذ است که در آن از مبادله الکترونیکی داده ها به عنوان یک ابزار به همراه پست الکترونیک، تابلوی اعلانات الکترونیک، انتقال الکترونیک وب و سایر فناوریهای مبتنی بر شبکه استفاده می شود. بعبارت دیگر مبادله الکترونیکی داده ها بعنوان ستون فقرات تجارت الکترونیک عمل می نماید. چنانچه از تعریف فوق بر می آید. تجارت الکترونیک حطیه ای بسیار وسیع تر از مبادله الکترونیکی داده دارد.

جایگاه تجارت الکترونیک در کشورهای جهان و ایران
در مدت کوتاهی که از آغاز عصر تجارت الکترونیک در جهان می‌گذرد، این فعالیت رشد بی سابقه‌ای را در کشورهای پیشرفته داشته‌است و پیش بینی می‌شود در آینده نزدیک با سرعت شگفت انگیزی در سطح جهان توسعه یابد. بر اساس آمار محاسبه شده موسسات معتبر اقتصادی نیز پیش بینی شده‌است که گستره این فعالیت به زودی رشد قابل توجهی خواهد کرد که نشان دهنده شتاب دار بودن حرکت آن است.
تجارت الکترونیک در ایران تقریب نوپا و در مراحل اولیه‌است. اما اهمیت فناوری اطلاعات باعث شده تا تدوین و اجرای قوانین و لوایح مورد نیاز در این عرصه همواره مد نظر مسئولان ایران باشد. اما به‌نظر می‌رسد با وجود برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های آموزشی متعدد هنوز میزان آگاهی افراد و تجار کشور از نحوه استفاده از امکانات موجود برای تجارت الکترونیک کم است. از سوی دیگر نبود شناخت از میزان امنیت موجود در شبکه داخلی و جهانی باعث شده‌ است که اطمینان لازم وجود نداشته باشد.


انواع تجارت الکترونیک
تجارت الکترونیک را می‌توان از حیث تراکنش‌ها(Transactions) به انواع مختلفی تقسیم نمود که بعضی از آنها عبارتند از:
• ارتباط بنگاه و بنگاه : به الگویی از تجارت الکترونیکی گویند، که طرفین معامله بنگاه‌ها هستند.
• ارتباط بنگاه و مصرف کننده: به الگویی از تجارت الکترونیک گویند که بسیار رایج بوده و ارتباط تجاری مستقیم بین شرکتها و مشتریان می‌باشد.
• ارتباط مصرف کننده‌ها و شرکتها : در این حالت اشخاص حقیقی به کمک اینترنت فراورده‌ها یا خدمات خود را به شرکتها می‌فروشند.
• ارتباط مصرف‌کننده با مصرف‌کننده : در این حالت ارتباط خرید و فروش بین مصرف‌کنندگان است.
• ارتباط بین بنگاه‌ها و سازمان‌های دولتی : که شامل تمام تعاملات تجاری بین شرکتها و سازمانهای دولتی می‌باشد. پرداخت مالیاتها و عوارض از این قبیل تعاملات محسوب می‌شوند.
• ارتباط بین دولت و شهروندان : الگویی بین دولت و توده مردم می‌باشد که شامل بنگاه‌های اقتصادی، موسسات دولتی و کلیه شهروندان می‌باشد. این الگو یکی از مولفه‌های دولت الکترونیک می‌باشد.
• ارتباط بین دولت‌ها : این الگو شامل ارتباط تجاری بین دولتها در زمینه‌هایی شبیه واردات و صادرات می‌باشد.
البته باید گفت که انواع بالا کاملاً مستقل از هم نیستند و گاهی که تاکید بر خرید و فروش ندارند در قالب کسب و کار الکترونیک می‌آیند.

ابزارهای تجارت الکترونیک عبارتند از :
- ایمیل
- فروشگاه اینترنتی
- ابزار پیام سریع
- پول الکترونیکی
اهمیت تعهد‌کاری و اخلاق‌ کسب و کار در تجارت الکترونیک .
تعهد از زمره واژه‏هایی است که تعاریف زیادی برای آن از دیدگاههای مختلف ارائه شده است. مفاهیم متعددی مانند وجدان، اخلاق کاری و غیره با وجود داشتن تفاوتهای مفهومی معادل با تعهد مورد استفاده قرار می‏گیرند که منظور واژه Commitment می‏باشد.
از نظر ویلیامسون و اندرسون تعهد عبارتست از شدت و گستردگی مشارکت فرد درسازمان، احساس تعلق به‏سازمان و شغل و احساس هویت. وجود احساس‏های مزبور در فرد به افزایش وابستگی‏ گروهی، رفتار همکاری منجر خواهد شد. سالانسیک تعهد را عبارت از پیوند دادن فرد به اعمال و اقدامات فردی وی می‏داند.
منظور کلی از این تعریف آن است که تعهد زمانی واقعیت‏ می‏یابد که فرد نسبت به رفتار و اقدامات خود احساس مسئولیت و وابستگی نماید. بعبارت دیگر، در این‏ مفهوم، حرف زدن تنها کافی نیست و باید به دنبال آن عمل همراه با مسئولیت باشد.
توجه به اصول اخلاقی و تعالیم مذهبی در داد و ستد و انجام برخی از اقدامات یا خودداري از انجام اقدامات دیگر براي پرداختن به فعالیت‌هاي تجاري از گذشته هاي دور در اجتماعات مطرح بوده است مانند خودداري از دریافت رشوه یا فریبکاري و تقلب در انجام معامله. می توان گفت مبناي اخلاق کسب و کار استفاده از قواعد اخلاقی در تجارت است. بنابراین اخلاق کسب و کار به رعایت اصول و هنجارهاي اخلاقی در فعالیت‌هاي تجاري ارتباط دارد. از گذشته هاي دور تا دوره معاصر عوامل گوناگون در ایجاد اخلاق کسب و کار و تحول آن مؤثر بوده است مانند اندیشه هاي فلاسفه و دانشمندان درباره موضوعاتی از قبیل عدالت، صداقت، درستکاري، رعایت انصاف و توجه به موازین اخلاقی در معامله و رفتار با افراد دیگر.
بررسی اخلاق کسب و کار، تعهد کاری و تجارت الکترونیک داد و ستدهای میان آن دو، مطلبی اساسی و پر دامنه است و توجه بسیاری را به سوی خود معطوف داشته است. رعايت اخلاق و حفظ ارزش هاي اخلاقي به صورت يكي از مهم ترين پديده‌هایي درآمده است كه در بيشتر سازمان ها مورد توجه قرار مي گيرد. اصول اخلاقي به صورت بخشي از سياست هاي رسمي و فرهنگ غير رسمي سازمان درآمده است.
در سال 1992 رونالد بیان کرد که با آغاز قرن بیست و یکم سازمان‌ها با مسایل و مشکلاتی روبرو می شوند كه شامل رقابت هاي بين المللي، تكنولوژي جديد، افزايش كيفيت، تعهد و انگيزه كاركنان، مديريت نيروهاي كاري متفاوت و رفتارهاي اخلاقي است. كه مهمترين آنها رفتارهاي اخلاقي مي باشد. شايد بتوان گفت با رعايت رفتارهاي اخلاقي از سوي كاركنان و مديران، سازمان با موفقيت اين مسايل و مشكلات را حل مي نمايد. يكي از اين مسائل رقابت هاي بين المللي است هر سازمان، بزرگ و كوچك، با مساله رقابت جهاني روبرو است، چه اين سازمان كوچك در داخل كشور بوده و يا شعبه اي در خارج از كشور داشته باشد.
به هر حال بايد در بازار هاي بين المللي به رقابت برخيزد گسترش تجارت به خصوص تجارت الكترونيك باعث مي شود كه سازمان در بازارهاي بين المللي موفق شود. گسترش تجارت به خصوص تجارت الكترونيك باعث مي شود كه سازمان در بازارهاي بين المللي و در مواجه با این تغییرات به سرعت واکنش دهد آنچه در تجارت الکترونیک بیشترین اهمیت را به خود جلب کرده است رعایت رفتارهای اخلاقی است. ملاحظه و مرورکلی بر کارکرد روزانه بازارهای مختلف (بازار کالاها وخدمات، بازار پول و ارز و طلا، بازار بورس و اوراق بهادار، بازار مسکن و اتومبیل و حتی بازار بیمه) اهمیت رفتارهاي اخلاقي اعم از اخلاق کسب وکار و تعهد کاری نمایان‌تر می‌گردد.
ظهور وگسترش معاملات الکترونیکی در دهه اول قرن ٢۱ و انجام معاملات فراوان اینترنتی، اهمیت موضوع را چند برابر کرده است. التزام به اخلاق در بازرگانی و کسب وکار نوعی اعتماد بوجود می‌آورد که خود سرمایه‌ای اجتماعی و ارزشمند است. و موفقیت بلندمدت بنگاه‌های مربوطه را تضمین می‌نماید. از سوی دیگر بسیاری از ناملایمات مربوط به کارکرد شرکت‌ها و بنگاه‌ها به عدم التزام اخلاقی کارگزاران اقتصادی (اعم از بنگاه‌ها، خانوارها و دولتمردان) برمی‌گردد. ارائه اطلاعات غلط در مورد کالاها، مبادرت به دروغ در معاملات، تبلیغ غیرواقعی، ارائه آمار و گزارش غلط، دزدی اینترنتی وهزاران مورد مشابه از نمونه بی‌توجهی به اخلاق کسب و کار می‌باشد. اگر چه ترسیم فرضیه به صورت استاندارد در این گونه نوشته‌ها دشوار به نظر می‌رسد.

ارزش های اخلاقی در تجارت الکنرونیک
اخلاق غالبا به عنوان راهی برای قانونمند ساختن افراد در جوامع، پنداشته شده است. احلاق عکس العملی است نسبت به مشکل همکاری در میان افراد یا گروه های رقیب، و هدفش فرو نشاندن نزاع هایی است که ممکن است در ظروف اجتماعی رخ دهد. البته اعمال قدرت هم راهی است که برای داوری در مقام تنازع، ولی اخلاق با اعمال قدرت فرق می کند: اخلاق به اصول و قواعدی از عمل متمسک می شود که قانونی موجه به شمار می‌آیند، یعنی در نماد خود با نوعی وجاهت و تایید همراهند که بالقوه مورد قبول آحاد جامعه اند. بر طبق تعریف، اخلاق و رعایت آن با تایید آحاد جامعه همراه و این اخلاق خصوصا رفتارهای اخلاقی نه تنها در جامعه بلکه در سازمان بیشترین اهمیت را دارد، اخلاق زمینه ساز موفقیت سازمان در همه عرصه ها خصوصا تجارت الکرونیک می‌باشد.
راجع به رعایت اصول و ارزش‌هاي اخلاقی در تجارت مباحث مختلفی وجود دارد. گروه هایی از مردم تصور می کنند اخلاقیات در قلمرو تجارت جایگاهی ندارد . زیرا هدف تجارت انجام فعالیت‌هایی به منظور کسب سود و دستیابی به نفع شخصی است و بقا در فضاي رقابتی بازار مستلزم آن است که حداکثر کردن سود در رأس اهداف هر بنگاه باشد؛ در حالی که بایدها و نبایدهاي اخلاقی، ارزش‌گذاري درباره افعال بشر و قضاوت درباره خوب یا بد بودن اقدامات و تصمیم‌گیري ها در حیطه اخلاق مطرح می شود و هدف اخلاق دستیابی جوامع انسانی به خیر و سعادت است.
از این منظر، اخلاق و تجارت دو مقوله ناسازگار با یکدیگر به شمار می آیند. در برابر اظهار نظر نخست دیدگاه دیگري وجود دارد. بر اساس این دیدگاه با توسعه فناوري و طرح نیازها و انتظارات جدید در جوامع بشري، براي پرداختن به تجارت در محیط فیزیکی یا دنیاي مجازي توجه به جنبه هاي اخلاقی امري اجتناب ناپذیر و الزامی است.
تجربه هاي حاصل از مدیریت بنگاه ها نیز نمایانگر آن است که در عصر حاضر علاوه بر وجود مقررات داخلی که براي اداره امور تولیدي، فنی، اجرایی و مدیریت بنگاه ها از آن ها استفاده می‌شود، ابزار دیگري نیز مورد نیاز است که حسب مورد، آن ها را اخلاق اخلاق حرفه اي یا اخلاق سازمانی می‌نامند.
تحولات پرشتاب در حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات تغیرات سیاسی، اقتصادی وگسترده ای را موجب شده است، جهانی شدن در حقیقت ثمره پیشرفت‌های شگفت انگیز در بخش فناوری اطلاعات است. به گفته کارشناسان علم مدیرت، شرکتهایی می توانند در عصر حاضر در بازار امروز به رقابت بپردازند که با زبان و ابزارهای آن آشنا باشند. گسترش تجارت به خصوص تجارت الکترونیک باعث می شود که سازمان در بازارهای بین المللی موفق شود. در تجارت سنتی، وقتی که طرفین با یک زبان گفتاری صحبت می کردند؛ توانایی برقراری ارتباط را باهم داشتند اما در تجارت الکترونیک، طرفین عمدتا باید با زبان دیجیتالیی یکسان با هم به گفتگو بنشینند برخلاف تجارت سنتی، خریدار و فروشنده همدیگر را درهنگام مبادله تجاری نمی‌بینند، رعایت رفتارهای اخلاقی باعث امنیت ارتباط و برقراری تجرات بین طرفین می شود..
در این بخش به تصمیمات غیر اخلاقی در تجارت اشاره می کنیم :
سه تصمیم غیر اخلاقی در یکی از سه مورد زیر یافت می شود ؛
1 – ما هر کاری را که برایمان راحت تر است ، انجام می دهیم .
2 – ما هر آنچه را باعث پیروزی شود ، انجام می دهیم .
3 – ما انتخاب خای خود را با قانون نسبیت توجیه یا تفسیر می کنیم .

مشکلات بازارهای تجاری
با نگاهی گذرا به بازارهای تجاری متوجه می‌شویم: اگر چه ما خواهان صداقت و سادگی در معاملات هستیم، ولی هنوز در همه‌ی جوانب به این خواسته‌ی خود نرسیده‌ایم. افراد در جامعه‌ی ما سعی می‌کنند جهت رفع مشکلات خود راه‌حل‌هایی را ارائه دهند که به آنها می پردازیم :
۱.اخلاق تقویتی (اصلاحی‌) را آموزش می‌دهند
با نگاهی به دانشگا‌ه‌ها متوجه خواهیم شد وقتی دانشجویان قادر به حل مسائل ساده‌ی جبر نیستند باید آن‌ها را به کلاس‌های تقویتی ریاضی فرستاد. به گفته‌ی جان رایان، روزنامه‌نگار، تجارت نیز به همین منوال است. شرکت‌ها، همانند دانشگاه‌ها، کارمندان خود را مجبور به یاد‌گیری اخلاق تربیتی (اصلاحی) می‌کنند. شرکت‌ها بنگاه‌های کرایه‌ای هستند که کلاس‌های اخلاقی و مشاوره‌ای را برای ارتقای سطح رفتاری کارمندان خود برگزار می‌کنند.
این امر سودمند نخواهد بود. از همه بدتر، اینگونه شرکت ها به اخلاق در کسب وکار و تجارت بها نمی‌دهند بلکه به گفته‌ی رایان هدف شان از برگزاری کلاس‌های فوق، فرار از مجازات است. بر اساس دستورالعمل شماره‌ی یک، شرکت‌هایی که برنامه‌های اخلاقی دارند اگر محکوم به انجام کارهای خلاف شوند در جرایم آن‌ها تخفیف داده می‌شود.
۲. آفت کشی اخلاقی انجام می دهند
نظریه‌ی دیگر درمان متخلفان اخلاقی است. مشاور مدیر عامل- فرانک‌جی ناروان- از این نظریه به عنوان آفت‌کشی اخلاقی یاد می‌کند که ایرادی به آن مسئله وارد است. به عنوان مثال: آفت‌کشی در محیط زندگی یک سگ تا زمانی مؤثر است که آن محیط، دست نخورده و بدون تغییر باشد. زیرا آفت‌ها به آن محیط باز می‌گردند.
اگر سیستم‌ها، اهداف و محیط یک سازمان طوری باشد که برای رفتارهای غیر اخلاقی پاداش در نظر گرفته شود، آن‌گاه صرفا با تذکر به افراد در قبال رفتار نادرست آن‌ها نمی‌توان اوضاع را بهبود بخشید.
۳. متکی به قانون هستند
برخی از شرکت‌ها از اجرای امور اخلاقی دست کشیده‌اند و به جای آن در تصمیم‌گیری‌ها قوانین را بر اساس استانداردهای خود تعریف می‌کنند. نتیجه چیزی جز ورشکستگی اخلاقی نیست. وقتی از کوین رولینز رییس شرکت کامپیوترسازی Dell ، در مورد نقش اخلاقیات در تجارت سؤال کردند، وی به گفته‌ی الکساندر سولژه نیتسین، مخالف روسی اشاره کرد: در جامعه‌ای زندگی می‌کنم که قانون در آن نقشی ندارد. وحشتناک‌ترین امر بی‌قانونی است. جامعه‌ای که در آن قانون تنها مرجع برای رفتار اخلاقی است نیز به همین میزان ناپسند به شمار می‌آید.
الکساندر جمله‌ای زیبا در مورد علم اخلاق در تجارت بیان کرد: خب این امر از لحاظ قانونی پسندیده است.


جنبه های کیفری تجارت الکترونیکی

جنبه های کیفری تجارت الکترونیکی از دو شاخه مهم تشکیل می شود:
الف - جنبه های ماهوی: بررسی کلیات جرایم تجارت الکترونیکی و سپس عناصر اختصاصی هر یک از آنها.
ب - جنبه های شکلی: بررسی آیین دادرسی و کشف علمی ویژه جرایم تجارت الکترونیکی از جهت سیاست کیفری
فقط جرایمی می بایست تحت عنوان جرایم تجارت الکترونیکی جرم انگاری شوند که به تشخیص قانونگذار، به لحاظ عمیق تر بودن خسارات ناشی از آنها در بستر مبادلات مالی الکترونیکی، مستوجب برخورد شدیدتری نسبت به جرایم رایانه ای عام یا جرایم سنتی مربوطه باشند.
قانون تجارت الکترونیکی ایران از چنین فلسفه ای برای جرم انگاری تبعیت ننموده است.

به طور تخصصی تر دو تعریف خاص و عام در این واژه به عمل می آوریم :
الف - تعریف خاص : به هر جرمی که قانونگذار به صراحت وقوع در بستر مبادلات مالی الکترونیکی را شرط تحقق آن اعلام کرده باشد این تعریف صرف موارد مندرج در قانون تجارت الکترونیکی را در بر می گیرد.
ب - تعریف عام: به هر جرمی که قانونگذار به صراحت وقوع در بستر مبادلات مالی الکترونیکی را شرط تحقق آن اعلام کرده باشد یا عملا در بستر مبادلات مالی الکترونیکی به وقوع بپیوندد.
با الهام از طبقه بندی سنتی جرایم که بر منافع مورد حمله تکیه دارد، می توان از جرایم تجارت الکترونیکی در معنای خاص، دسته بندی ذیل را ارائه نمود که فواید نظری فراوان دارد:
1 - جرایم علیه اموال و مالکیت : شامل ؛ کلاهبرداری کامپیوتری - نقض حقوق مالکیتهای فکری - نقض حق مؤلف - نقض اسرار تجاری و نقض علایم تجاری .
2 - جرایم علیه آسایش عمومی: شامل جعل کامپیوتری - نقض حقوق مصرف کننده و قواعد تبلیغ - نقض حمایت از داده پیامهای شخصی.
در بررسی اختصاصی جرایم مندرج در قانون تجارت الکترونیکی ایران، اشکالات عدیده ای را می بینیم که اصلاحات اساسی را می طلبد. اما در خصوص مباحث شکلی، جرایم تجارت الکترونیکی تمایز ویژه ای نسبت به جرایم رایانه ای ندارند و بدین لحاظ در مباحث مربوطه از جرایم رایانه ای به طور عام سخن رفته است.
در خصوص جرایم رایانه ای آیین دادرسی(اعم از صلاحیت، تفتیش و توقیف و ...) و کشف علمی (اعم از؛ بررسی صحنه جرم رایانه ای، کشف و مستند سازی ادله رایانه ای و... )، خصوصیات ویژه ای دارند و با چالشهایی نیز مواجهند که لزوم بازنگری قوانین سنتی و تدوین قوانین جدید را دو چندان می کند.

نتیجه
رفتارهای اخلاقی یکی از عواملی است که در گسترش تجارت الکترونیک در سازمان نقش دارد.. اخلاق علاوه بر اینکه در پیشرفت زندگی انسان تاثیر دارد باعث پیشرفت و گسترش تجارت الکترونیک در سارمان می شود. اگر توجهی به رفتارهای اخلاقی نشود سازمان در زمینه تجارت بخصوص تجارت الکنرونیک موفق نمی شود. به علاوه ، اهمیت نقش اخلاق در جهان امروز بیش از پیش نمایان شده است، زیرا که شکل امروزی داد و ستدها نشان از وجود نوعی ارتباطات غیر حضوری در میان فعالان حوزه کسب و کار و این شکل حساسیت توجه به اخلاقیات را فراهم کرده است و عدم توجه به آن، موجب ایجاد موج عظیمی از بی‌اعتمادی در فضای کسب و کار می‌شود که خود مانند مانعی برای انجام فعالیت ها است. در يك بيان ساده و صريح، مي‌توان اذعان داشت كه بخش قابل توجهي از مقتضيات رشد اقتصادي هر كشور در گرو فضاي كسب و كار مناسب در آن كشور است.
آنچه تحت عنوان «فضاي كسب و كار خاكستري» در ادبيات اقتصادي و مديريتي كشور ايران مطرح مي‌شود، مي‌تواند بر عملكرد مديران بنگاه‌هاي توليدي، نيروي كار، سرمايه‌گذاران اقتصادي، روند توليد و فرآيندهاي اقتصادي نظير فروش، رقابت در عرصه‌هاي داخلي و جهاني و توسعه صنعتي و اقتصادي كشور تاثير گذاشته و چهره اقتصادي، سياسي و اجتماعي كشور را مخدوش سازد.
از سوي ديگر، توسعه اقتصادي بر پايه رقابت‌پذيري كشورها استوار است و سلامت محيط كسب و كار از عوامل موثر بر رقابت‌پذيري مي‌باشد. محيط كسب و كار روشن و سالم كه منتج از سلامت اقتصاد و سياست درست كشورها بوده و منجر به نتيجه‌هاي مثبت اقتصادي از قبيل صادرات مفيد، رشد اقتصادي و توسعه صنعتي مي‌شود. پس توجه به اخلاقات موجبات ایجاد فضای کسب و کار مناسب در کشور را شامل می‌شود که خود به مقوله تجارت الکترونیک که از جمله مهم‌ترین حوزه‌های نیازمند این فضا است، توجه دارد و رعایت اخلاقیات و تعهد به کار برای نیل به رقابت سالم و تجارت موفق الکترونیک، را می توان از اساسی ترین مسائل در آن برشمرد.

* سرمقاله سید ابوالفضل بهره دار، مدیر مسئول، ماهنامه حمل و نقل و توسعه، شماره 90، بهمن 93