لزوم ارتقای کیفیت واگن‌سازی داخلی

وبلاگ تین‌نیوز، محسن پورسید آقایی | این روزها انتقادهایی درباره واردات واگن به راه‌آهن مطرح می‌شود در حالی که شرکت راه‌آهن هیچ‌گونه واردات واگنی نداشته است.

بخش خصوصی در امضای قرارداد با تولیدکننده داخلی یا خارجی مختار است و ما هیچ نقشی در این زمینه نداریم و تولیدکننده داخلی است که باید شرایطی فراهم کند تا بخش خصوصی برای خرید واگن با آنها قرارداد امضا کند و به سراغ خارجی‌ها نرود.

تا زمانی که ما به‌عنوان بخش دولتی واردات واگن انجام می‌دادیم، برخی تولیدکنندگان داخلی واگن به ما تهمت می‌زدند که شرکت راه‌آهن پورسانت می‌گیرد یا مسئولانش علاقه‌مند به سفرهای خارجی هستند و انواع تهمت‌های دیگر که به مدیران دولتی می‌زدند. آنها همچنین می‌گفتند کیفیت ما از خارجی‌ها بهتر است و همه استانداردهای روز دنیا را رعایت می‌کنیم اما بخش دولتی از ما خرید نمی‌کند زیرا علاقه‌مند به خرید از خارج است.

در حال حاضر شرکت راه‌آهن سال‌هاست که دیگر خرید واگن ندارد و این بخش خصوصی است که واگن خریداری می‌کند. اگر بخش خصوصی به این نتیجه برسد که کیفیت واگن‌های تولیدکننده داخلی بهتر از خارجی و قیمت آن ارزان‌تر از واگن‌های وارداتی است، به طور قطع سراغ تولیدکننده داخلی می‌رود اما وقتی این اتفاق نیفتاده، مشخص است حرف‌هایی که تولیدکننده‌های داخلی واگن می‌زنند بی‌اساس است یعنی کیفیت تولید آنها از واگن‌های وارداتی پایین‌تر است یا قیمت‌شان از خارجی‌ها ـ حتی با احتساب ارز آزاد ـ گران‌تر است.
 
چگونه ممکن است یک شرکت ریلی با وجود تعرفه واردات، از خارجی‌ها واگن بخرد اما همچنان ارزان‌تر و باکیفیت‌تر از واگن‌های داخلی باشد؟ مطلوب است که تولیدکننده داخلی کیفیت محصول و شرایط فروش آن را بهبود دهد. در حال حاضر اگرچه واردکنندگان مجبورند هزینه‌های ثبت درخواست واردات و هزینه‌های ارزی بپردازند اما در نهایت خرید خارجی ارزان‌تر از خرید داخل تمام می‌شود.

اگر بگوییم هیچ‌کس حق خرید از خارج ندارد و باید واگن تولید داخل با هر قیمت و کیفیتی را خریداری کرد، به نظر می‌رسد بخش خصوصی مخالف این نظر باشد. ما تنها می‌توانیم شرکت‌های دولتی را اجبار کنیم و نمی‌توانیم برای شرکت‌های خصوصی تعیین‌تکلیف کنیم.

آیا امکان دارد بگوییم بخش خصوصی، ضمن تحمل بدقولی‌های فراوان تولیدکننده داخلی، باید واگن‌های باکیفیت پایین‌تر و قیمت بالاتر را بخرد؟ اقتصاد کشور وقتی رونق می‌یابد که بخش خصوصی ما فرصت بررسی عاقلانه میان تولید داخلی و خارجی را داشته باشد و تولیدکننده داخلی نیز از نظر کیفیت و قیمت محصول خود را به طور مناسب عرضه کند. چرا تولیدکننده داخلی باید در ایران که هم از نظر قیمت انرژی، هم دستمزد کارگر و هم سوخت ارزان‌تر از خارج است، در نهایت محصولی تولید کند که کیفیتی پایین‌تر و قیمتی بالاتر از کالای مشابه خارجی داشته باشد؟

ما این کمک را به خریداران تولید واگن داخلی ارائه کرده‌ایم که اگر یک شرکت ریلی خصوصی از کارخانه‌های ایرانی واگن خریداری کند، ما هم در تامین بخشی از هزینه‌ها به او کمک می‌کنیم اما برخی مواقع شرکت‌های ریلی خصوصی عطای این کمک را به لقایش می‌بخشند زیرا با قیمت، شرایط و کیفیت موجود این خرید برای آنها به صرفه نیست.