◄ بررسی وضعیت ایرلاین‌های خصوصی پس از نوسازی ناوگان هما

تین‌نیوز| حدود 40 سال تحریم شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران «هما» شرایطی را به وجود آورد تا ایرلاین‌های تازه نفس و جدید از فرصت پیش آمده استفاده کرده و پا به عرصه‌ی صنعت هوایی بگذارند.

به گزارش خبرنگار تین‌نیوز، نیاز شدید کشور به حمل‌ونقل هوایی موجب شد که در تاسیس ایرلاین‌های جدید سخت‌گیری چندانی صورت نگیرد در همین راستا تقریباً همه‌ی این شرکت‌های خصوصی و نیمه‌خصوصی جدید با چند هواپیمای نسبتاً قدیمی و امکانات، سرمایه مختصر و عمدتاً تسهیلات بانکی آغاز به کار کردند. اما اکنون صدای غرش ناوگان جدید هما می‌رود تا دوباره شرایط بازار را دست‌خوش تغییرات بسیاری کند.

چندی پیش شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران «هما» موفق به عقد قرارداد خرید حدود 200 فروند هواپیما شد که انتظار می‌رود در مدت 10 سال آینده، میانگین سنی ناوگان هما به کمتر از 5 سال کاهش پیدا کند. در همین راستا میزگرد مجازی با موضوع بررسی آینده ایرلاین‌های خصوصی در رقابت با «هما» با حضور کارشناسان، تحلیلگران و صاحب‌نظران صنعت هوایی کشور دوشنبه هفته‌جاری (20 دی‌ماه) برگزار شد.

در ابتدا برخی از کارشناسان، نقدهایی نسبت به مداخله دولت در مکانیزم خرید ناوگان هما داشتند و اعلام کردند: وزارت راه و شهرسازی هم‌زمان وظایفی در حوزه تصدی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران و رگولاتوری سازمان هواپیمایی کشوری را دارد لذا خرید هواپیما را می‌توان به حمایت داور از یک تیم ورزشی تشبیه کرد. بنابراین دغدغه سایر ایرلاین‌های ادامه حمایت‌های دولت از هما و احتمال ورشکستگی آنها است.

در ادامه برخی دیگر کارشناسان اعتقاد داشتند که حمایت‌های دولت از ایرلاین ملی صحیح است و حتی برخی معتقد هستند که دولت می‌بایست از طریق مقام رگولاتوری (سازمان هواپیمایی کشوری) نسبت به کنترل تعداد ایرلاین‌های کشور اقدام کند به گونه‌ای که کشور دارای یک ایرلاین ملی و چند ایرلاین خصوصی بزرگ باشد.

برخی از تحلیلگران صنعت هوایی در پاسخ به اینکه پس از ورود ناوگان جدید هما، سایر ایرلاین‌های کوچک‌تر در رقابت حذف خواهند شد، اظهار کردند: ایرلاین‌های کوچک‌تر با استفاده از مزیت چابکی خود می‌توانند از طریق ارائه‌ی خدمات ارزان و با کیفیت، سهم خود را از بازار صنعت هوایی به دست آوردند. به عنوان مثال می‌توان به عملکرد موفقیت‌آمیز شرکت‌های (ایزی‌جت) و (رایان‌ایر) و پیروزی آنها در رقابت با شرکت بزرگ بریتیش‌ایرویز اشاره کرد.

در ادامه این بحث عنوان شد: ایرلاین‌ها‌ی کوچک‌تر داخلی برای موفقیت در رقابت با شرکت هواپیمایی بزرگ باید اقدام به ارتقاء بهره‌وری و افزایش بازدهی از طریق استفاده از مشاوران، مدیران و متخصصان و دارای موفقیت‌های بین‌المللی در بازارهای مشابه کنند.

طبق عقیده یکی از کارشناسان صنعت هوایی، این احتمال وجود دارد که ایرلاین‌های کوچک ایرانی برای حفظ و بقاء خود، امور بازاریابی و فروش خود را به چارترکنندگان واگذار کنند.
 
ضمن اعلام مطلب بالا افزوده شد، یکی از مشکلات ایرلاین‌های کوچک ایرانی پیر بودن ناوگان و بهره‌وری پایین و هزینه‌های عملیاتی بالا است که این عوامل رقابت آنها را با هما دشوار خواهد کرد لذا ایرلاین‌های خصوصی در ایران نیاز دارند که برای رقابت با «هما» اقدام به جوان‌سازی ناوگان خود کنند.
 
عده‌ای از کارشناسان و صاحب‌نظران صنعت هوانوردی با اشاره به اینکه اتکاء ایرلاین‌های خصوصی به چارترکنندگان می‌تواند باعث آسیب‌پذیری آنها شود خاطرنشان کردند: ممکن است در اثر تغییر شرایط بازار، چارترکنندگان منافع خود را در قطع همکاری با ایرلاین‌های خصوصی و آغاز همکاری با شرکت‌های بزرگ مشاهده کنند. حتی ممکن است ایرلاین‌های کوچک برای باقی ماندن در بازار اقدام به ادغام در یکدیگر کرده و با این کار توان رقابتی خود را افزایش دهند. همچنین این امکان وجود دارد که چارترکننده‌ها از رقابت ایجاد شده میان ایرلاین‌ها به نفع خود استفاده کرده و به عنوان بازیگر سوم ایفای نقش کنند.
 
اغلب بر این باور بودند که هم ایرلاین‌های بزرگ و هم ایرلاین‌های کوچک ناگزیر به تجدید‌نظر و بازنگری در نیروی انسانی، مدیریت، تکنیک‌های بازاریابی و بازارسازی و استفاده از تجربیات جهانی خواهند بود.
 
در این میزگرد آنلاین که در گروه (خلبان عیسی خان اشتوداخ) برگزار شد برخی از کارشناسان به این موضوع اشاره کردند که تمرکز بر مسیرها بسیار رقابت‌پذیر است لذا برای اینکه به غیر از شرکت هواپیمایی «هما» و ایرلاین‌های بزرگ، سایر ایرلاین‌ها هم بتوانند فعالیت کنند لازم است که بازار این صنعت توسعه پیدا کند؛ لازمه‌ی این امر ایجاد زیرساخت‌های لازم نظیر توسعه‌ی فرودگاه‌های کشور، افزایش راه‌های هوایی، ایجاد هاب‌های مناسب در نقاط مختلف کشور و ... است.
 
طبق گفته‌ی کارشناسان؛ یکی از مسائلی که باید مورد توجه قرارگیرد نقش دولت در تنظیم بازار و ایجاد شرایط رقابت عادلانه برای تمام ایرلاین‌هاست. حمایت یک سویه و جانب‌دارانه از ایرلاین‌های خاص موجب غیرواقعی شدن بازار و زیان مصرف‌کننده و شرکت‌های کوچک‌ خواهد شد.