◄ اگر طرح جامع حمل و نقل به دست مشاوران توانمند به سرانجام می رسید

تین نیوز | محمدرضا کامیاب کارشناس حمل و نقل می گوید: کشور ما زمانی نیاز به طرح جامع حمل و نقل خواهد داشت که مسائل ساده و پیش پا افتاده ای را که امروزه عقب افتاده ترین کشورها هم دریافته و سالهاست بدان عمل کرده اند برای خود حل کنیم و بار حمل و نقل را که امروزه بخش شهری آن در یک وزارتخانه ( یعنی وزارت کشور ) و بین شهری  آن که مزین هم به نام شهرسازیست در وزارتخانه دیگر ( وزارت راه و شهرسازی) محول است و خط لوله اش نیز در جاهای دیگر، را به یک متولی یا وزارتخانه واحد در دولت واگذار کنیم تا با تاسی از الفبای سازماندهی لا اقل تمرکز فرماندهی را در امر حمل و نقل کشور که از بدیهی ترین اصول شناخته شده  و اولیه مدیریت کلاسیک هم هست به کار برده باشیم، بعد به مقوله اساسی و مهمی مثل طرح جامع حمل و نقل ورود کنیم.

محمود ابراهیم خانی کارشناس سرمایه گذاری حمل و نقل در این باره معتقد است: در سایه مدیریت نا مناسب، بسیاری از موضوعات پر اهمیت و توسعه ای به حاشیه رانده شده و یا ابتر مانده اند. سیستم حمل و نقل که یکی از آیتم های کشورهای توسعه یافته است همچنان بی هدف حرکت کرده و به صدور دستورالعمل های مربوط و نامربوط خلاصه شده است. چنانچه از همان سال ۱۳۸۰ طرح جامع حمل و نقل به دست مشاوران توانمند به سرانجام می رسید و با انجام کارشناسی نهایی می شد نتایج بسیاری از جمله مشخص شدن اولویت ها و ظرفیت های حمل ونقل به پایان رسیده بود و اکنون با گذشت ۱۴ سال پیشرفت قابل توجهی در تسهیل حمل ونقل شهری، بین شهری، بین المللی،   Multi modals انجام داده بودیم که حاصل آن تبدیل شدن ایران به چهار راه بین المللی و کسب درآمد سرشار ترانزیتی بود.

وی خاطرنشان می کند: تفکر مدیریت کنونی مدیریت بحران است نه مدیریت برنامه ریزی و توسعه ای. بنابراین ناکامی این طرح و لاینحل ماندن مشکلات پایه حمل و نقل، ترافیک، سوانح و ... نباید دور از انتظار باشد. تا زمانی که مدیریت به معنای حکمرانی و دستور و مصلحت جایگزین پژوهش و اولویت باشد باید همواره شاهد فرصت سوزی و پس رفت باشیم.

سید مرتضی ناصریان کارشناس حوزه حمل و نقل نیز با بیان این که به نظر می رسد برخی مدیران تعمدا طرح جامع حمل و نقل را معلق و ناتمام و تدریجا کهنه نمودند و این رویه اختصاص به دولت خاصی هم ندارد، تاکید می کند:  باید به تفاوت نظام جامع حمل و نقل و طرح جامع حمل و نقل توجه نمود. در سیاست های کلی بخش حمل و نقل ابلاغی سال ۱۳۷۹ ایجاد نظام جامع حمل و نقل خواسته شده که بعد از ۱۵ سال از ابلاغ هنوز حتی معنای این نظام جامع در وزارت راه ناشناخته است. شرح خدمات پیوست قرارداد مشاور مترا- اژیس نتیجه دو مطالعه پژوهشی در مرکز تحقیقات راه و ترابری در سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۹ بود و تدوین نظام جامع حمل و نقل را هدفگذاری نموده بود. بعد از عقد قرارداد با درخواست آن مشاور و موافقت وزیر وقت خدمات مشاور به طرح جامع حمل و نقل یعنی مستر پلان توسعه شبکه ترابری محدود شد.

به گفته ناصریان مطالعات طرح جامع حمل و نقل که در سال های دهه شصت زیر نظر دکتر شیرازیان انجام شده بود نیز تهیه نظام جامع حمل و نقل را در نظر داشته است و به موضوع شبکه زیربنایی ترابری محدود نبود، می گوید: متاسفانه آن مطالعات نیز علیرغم غنای نسبی به تصویب مراجع ذیصلاح نرسید.

وی می افزاید: هرچند طرح جامع به نتایج مطلوب نرسید ولی باید از اهتمام و بلندنگری های مهندس خرم در انعقاد قرارداد و اهتمام دکتر اکرام در تعقیب مطالعات و دکتر تقی زاده در سازماندهی و انجام مراحل اولیه مطالعات تقدیر نمود.

این در حالی است که محبوبه ذاکری یکی دیگر از کاشناسان حوزه حمل و نقل معتقد است: اهتمام آقایان در عقد قرارداد و پیگیری آنها را شاید باید ستود. ولی هر قراردادی به ویزه قراردادهای خارجی که دسترسی به مشاور آن شاید بعد از اتمام پروزه مقدور نباشد، باید بنچ مارک ها یی برای انجام و تحویل و نیز تحویل گیرنده های اساسی  و خبره داشته باشد که بتواند علاوه بر دریافت دانش فنی به طور مرحله ای و  کامل، نظارت کافی بر انجام و نتایج  کار داشته باشد و ضمنا با توجه به دانش فنی دریافت شده و متخصصان همکار و آموزش دیده، امکان  ادامه، بازنگری و در این مورد خاص که نیمه کاره رها شده، تکمیل پروژه را داشته باشد. متاسفانه برخی از مسئولان کشور ما در عقد قراردادهای کلان به ویژه با خارجی ها اهتمام زیادی می ورزند ولی تجربه های پیشین در واگذاری پروژه و دریافت نتایج چندان موفق نبوده و ظاهرا باز هم همان روال سابق ادامه دارد و ...