ساخت کریدور ۱۲۰۰ کیلومتری از مرز بازرگان تا بندرامام با همکاری ایتالیایی‌ها
راه ۲۲۰۰ کیلومتری نصف می‌شود؟
تین‌نیوز| وبلاگ اکرم امینی-ساخت بزرگراه ۱۲۰۰ کیلومتری از مرز بازرگان در شمال غرب کشور تا بندر امام خمینی(ره) در جنوب از سوی ایتالیایی‌ها، مسئله‌ای است که به تازگی دو کشور درباره آن موافقتنامه اولیه امضا کرده‌اند.
اگرچه مسئولان ساخت این بزرگراه را یکی از مهم‌ترین اولویت‌های راهسازی ایران برای تسهیل تجارت جهانی می‌دانند اما برخی کارشناسان بخش خصوصی معتقدند این مسیر اولویت راهسازی نیست و اولویت‌های دیگری در کشور برای جاده و ریل‌سازی وجود دارد.
وجود ظرفیت بالای سرمایه‌گذاری در ایران، بعد از برجام و آزادتر شدن فضای فعالیت‌های تجاری ایران، کشورهای خارجی را بر آن داشت تا از فرصت حضور در پروژه‌های زیرساختی ایران استفاده کنند. ایتالیا به عنوان نخستین مقصد اروپایی رییس‌جمهوری کشورمان بعد از توافق هسته‌ای، از جمله کشورهایی است که بعد از اجرای برجام، برای حضور در پروژه‌های اقتصادی و عمرانی ایران از جمله پروژه‌های توسعه فرودگاهی و راهسازی اعلام آمادگی کرده است. ساخت کریدور جاده‌ای از مرز بازرگان در شمال غرب کشور تا بندر امام خمینی(ره) در جنوب از جمله همین پروژه‌هاست.
با هدف اجرای یادداشت تفاهمی که همزمان با سفر رییس‌جمهوری ایران در اواخر سال گذشته به ایتالیا بین دو کشور به امضا رسید، به تازگی موافقتنامه اولیه ساخت این کریدور نیز امضا شده است. ایتالیایی‌ها درواقع قرار است کریدور شماره ۱۰ ایران را بسازند. کریدور شماره ۱۰ به عنوان یکی از اصلی‌ترین زیرساخت‌های اقتصادی کشور طراحی شده و با تکمیل شدن، می‌تواند دو منطقه بسیار مهم تجاری کشور را در کوتاه‌ترین زمان به یکدیگر متصل کند.
بر اساس طرح ابتدایی مطرح شده بین ایران و ایتالیا، قرار است بندر امام خمینی(ره) در خلیج‌فارس از کوتاه‌ترین مسیر (و ساخت آزادراه‌های چندگانه در صورت نیاز) به مرز بازرگان در شمال غربی کشور برسد؛ مرزی که به عنوان اصلی‌ترین مسیر زمینی اتصال ایران به کشورهای همسایه شناخته شده و بخش زیادی از ترانزیت به خاک ترکیه از این مسیر انجام می‌شود. آنطور که علی نورزاد، مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل و معاون وزیر راه و شهرسازی درباره جزییات این پروژه گفته است، در متن امضا شده بین ایران و ایتالیا درباره این کریدور، تاکید شده است که این مسیر باید از
شمال‌غرب کشور در مرز بازرگان با کشور ترکیه آغاز شود و در کوتاه‌ترین پیمایش آزادراهی به بندر امام خمینی(ره) در جنوب برسد.
به گفته مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل، در قرارداد اولیه نهاد جاده‌های ایتالیا (آناس) متعهد شده ارزیابی ترافیک این کریدور و مناطق اطراف، برآورد تقاضای حمل‌ونقل، ارائه گزارش‌های مطالعات امکان‌سنجی پروژه، پیشنهاد مدل بهره‌برداری و نگهداری مدل مالی و مطالعات مالی شامل وام، سهام و تضمین‌ها را انجام دهد. آنطور که نورزاد توضیح می‌دهد، آناس در موافقتنامه ابتدایی متعهد شده است تا شیوه ساخت چند قطعه اولویت‌دار این مسیر را به صورت بی‌اوتی انجام دهد و برای ساخت قطعه یک و ۲ حدود ۸۰۰ میلیون یورو سرمایه‌گذاری کند. بر اساس موافقت
اولیه، ساخت باقی قطعات نیز بر اساس مطالعات تکمیلی با مدل‌های رایج سرمایه‌گذاری مانند بی‌اوتی و بی‌ال‌تی انجام خواهد شد. فاز مطالعاتی این پروژه از چند ماه پیش آغاز شده است و ایتالیایی‌ها ۴ ماه زمان دارند تا با بررسی‌های اولیه، این موافقتنامه را نهایی کنند. زمان‌بندی ساخت قطعه ۱ و ۲ این پروژه ۴ سال درنظر گرفته شده است که بعد از نهایی شدن مفاد و امضای قرارداد، ساخت آن از سوی پیمانکاران ایرانی آغاز می‌شود. به گفته نورزاد، با توجه به الزام قراردادهای خارجی به استفاده از نیروی متخصص داخلی، بخش زیادی از کارهای اجرایی این پروژه به شرکت‌های
ایرانی واگذار خواهد شد.
مزایای کریدور شماره ۱۰
بر اساس طرح جامع حمل‌ونقل جاده‌ای، ۱۰ کریدور توسعه در ایران تعریف شده که بر اساس چشم‌انداز وزارت راه و شهرسازی، کریدورهای شماره ۱ و ۱۰ از مهم‌ترین این کریدورهای حمل‌ونقل جاده‌ای هستند. کریدور یک از بندر گواتر سیستان و بلوچستان شروع می‌شود، مسیر خلیج‌فارس را طی می‌کند و به شلمچه در جنوب غرب کشور در استان خوزستان می‌رسد. مسیر کریدور ۱۰ نیز از بازرگان آغاز می‌شود و با عبور از استان‌های آذربایجان‌غربی، شرقی و کردستان، به لرستان و بعد از آن به استان خوزستان و از آنجا به بندر امام خمینی(ره) می‌رسد.
آنطور که امیر امینی، معاون برنامه‌ریزی و اقتصاد حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی گفته است، تعیین‌تکلیف این پروژه‌ها در اولویت است زیرا وظیفه اصلی این کریدورها، اتصال تجارت شرق به غرب از آسیای شرق به سمت اروپا و تبدیل شدن به یک جریان جنوب به شمال و شمال به جنوب است. به گفته او، کریدور۱۰ حتی نسبت به کریدور یک مهم‌تر است زیرا یکی از بهترین مسیرهایی است که می‌تواند در ارتباط با اروپا و شرق چین یک مسیر چندوجهی ایجاد کند.
به گفته این معاون وزیر راه و شهرسازی، کریدور ۱۰ به توسعه منطقه منجر می‌شود و می‌تواند سرویس‌دهنده به کشورهای همسایه باشد؛ بنابراین با توسعه این کریدور بندر امام تبدیل به یک بندر محلی برای ارسال بارهایی می‌شود که از چین و شرق آسیا از راه بندر امام به سمت اروپا فرستاده می‌شود. از سوی دیگر جامعه داخل این منطقه می‌تواند از مزایای این کریدور که مهم‌ترین آنها ورود کالا با قیمت پایین است، بهره‌مند شوند.
کریدور ۱۰ اولویت ندارد؟
با وجود مزیت‌هایی که امینی برای احداث کریدور شماره ۱۰ برمی‌شمرد، رییس کانون انجمن‌های حمل‌ونقل بین‌المللی ایران معتقد است ساخت این کریدور برای ایران اولویت ندارد و بهتر است سرمایه‌گذاری در مسیرهای دیگری شود.
مسعود دانشمند، در گفت‌وگو با صمت توضیح می‌دهد: مسیر تعریف شده در کریدور شماره ۱۰ را در حال حاضر داریم؛ در بخش جاده‌ای، مسیر بندر امام خمینی(ره) تا تهران و از تهران تا مرز بازرگان را داریم که در حال سرویس‌دهی هستند.
از سوی دیگر مسیر جاده‌ای از بندر امام به خوزستان و از انجا به لرستان و بعد استان مرکزی و تهران را داریم که از تهران نیز به زنجان و بعد آذربایجان و مرز بازرگان می‌رسد. حتی مسیر ریلی از بندر امام خمینی(ره) تا تهران و از تهران نیز تا مرز رازی وجود دارد.
او با تاکید بر اینکه راه‌اندازی کریدوری از بندر امام خمینی(ره) تا مرز بازرگان اولویت به نظر نمی‌رسد، می‌گوید: اگر می‌خواهیم مسیر جدیدی ایجاد کنیم بهتر است ساخت جاده‌ای از چابهار تا مرز افغانستان در دستور کار قرار گیرد زیرا در این بخش جاده مناسبی در دسترس نیست و مسیر ریلی نیز معلوم نیست چه زمانی ساخته شود.
وی با اشاره به اینکه اعلام طول ۱۲۰۰ کیلومتری برای مسیر بندر امام تا مرز بازرگان قابل تامل است، ادامه می‌دهد: در حال حاضر طول مسیر از مرز بازرگان تا تهران ۱۲۰۰ کیلومتر و از تهران تا بندر امام هم حدود ۱۱۰۰ کیلومتر است؛ حال اینکه چطور قرار است یک کریدور ۱۲۰۰ کیلومتری، جایگزین مسیر ۲۲۰۰ کیلومتری فعلی شود جای پرسش دارد.
وی با تاکید بر اینکه همین حالا راه‌آهن نیز در این مسیر فعالیت دارد، معتقد است تنها اولویت این مسیر شاید دوخطه یا برقی کردن راه‌آهن باشد.
از سوی دیگر به گفته دانشمند، برای راهسازی بهتر است سراغ چینی‌ها برویم که در این زمینه توانمندتر هستند.
یک پیشنهاد دیگر رییس کانون انجمن‌های حمل‌ونقل بین‌المللی ایران به جای احداث کریدور مرز بازرگان تا بندر امام خمینی(ره)، اتصال گرگان به بندرعباس از راه کویر است. او در این زمینه می‌گوید: در حال حاضر برای رفتن از گرگان به بندرعباس باید به تهران به یا مشهد و از آنجا به بندرعباس برویم اما اگر این مسیر مستقیم باشد یعنی بتوانیم از گرگان به دامغان و از آنجا به بندرعباس برویم، مسیر اقتصادی خواهد بود زیرا هم کوتاه‌تر می‌شود هم هزینه‌ها و مدت زمان عبور کاهش می‌یابد.
شیوه تامین مالی پروژه
در روزهای گذشته در خبرگزاری‌ها به نقل از نهاد جاده‌های ایتالیا (آناس) گفته شد که ارزش مالی قرارداد ایران و ایتالیا برای ساخت و مدیریت کریدور ۱۲۰۰ کیلومتری غرب، ۳میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو است اما این رقم از سوی وزارت راه و شهرسازی تکذیب شد.
اصغر فخریه‌کاشان، قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور بین‌الملل و تامین مالی، با تاکید بر اینکه آنچه بین دو کشور به امضا رسیده پیش‌قرارداد ساخت بخشی از قطعات این مسیر ۱۲۰۰ کیلومتری است، می‌گوید: ۳ میلیارد و ۶۰۰ میلیون یورو اعلام شده مربوط به حجم کل مبادلات ریلی، فرودگاهی و بندری ایران و ایتالیاست.
به گفته او ایران پولی در این پروژه هزینه نخواهد کرد و قرار است آناس، ساخت چند قطعه اولویت‌دار این پروژه را به صورت بی‌اوتی متعهد شود و برای ساخت قطعه یک و ۲ حدود ۸۰۰ میلیون یورو سرمایه‌گذاری کند.
به گفته او ساخت باقی قطعات این پروژه هم به شیوه جذب فاینانس است و آناس ملزم به تامین این فاینانس است.
به گفته فخریه‌کاشان، بر اساس پیش‌قرارداد ایران و ایتالیا، در فاز اجرایی این پروژه، آناس برای ساخت قطعات، مناقصه برگزار و ۵۱ درصد حجم این مناقصه‌ها را به شرکت‌های ایرانی واگذار می‌کند.
آنطور که فخریه‌کاشان گفته است، بر اساس موافقتنامه‌های نخستین، اولویت‌های اجرای پروژه، دو قطعه تبریز ـ میاندوآب و اندیمشک ـ اهواز است.
اگرچه به گفته قائم مقام وزیر راه و شهرسازی در امور مالی، امکان افزایش طول این کریدور به ۱۳۰۰ کیلومتر نیز وجود دارد اما این طول همچنان با رقم ۲۲۰۰ کیلومتری قابل مقایسه نیست و به همین دلیل کارشناسان در اجرایی شدن این مسیر تردید دارند.
مسئولان تاکید می‌کنند موافقتنامه با ایتالیا برای ساخت این بزرگراه در سطح مطالعات اولیه است و هنوز قرارداد پیمانکاری در این زمینه با هیچ شرکت خارجی امضا نشده است.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.