◄ تاب آور کردن شهرها در برابر حوادث با حرکت به سمت شهرسازی ریل پایه

تصور کنید در منزل خود نشسته اید و یکی از طبقات ساختمان روبه رویی تان آتش می گیرد. فکر می کنید که تا چه میزان برای رویارویی با این حادثه آمادگی دارید؟ سیستم امدادرسانی شهری را چطور می بینید؟

به گزارش تین نیوز، تجربه تک تک ما- دست کم- در حوادث طبیعی و غیر طبیعی ای که در یک سال گذشته رخ داده است نشان داده که نه مردم آمادگی کافی در مواجهه با حوادث را دارند، نه دولت و نه شهرداری ها و آتش نشانی ها و...

واضح است که آمادگی مردم تا حد بالایی، بستگی به آمادگی دولت ها و سطح آگاهی های اجتماعیِ برآمده از تلاش دولت ها دارد و شرایط موجود نیز نشان می دهد که کمترین سطح آمادگی در بدنه مدیریتی کشور برای مواجهه با بحران وجود دارد. شاهد مثال، دو حادثه طبیعی اخیر یعنی زلزله و بارش برف هستند.

این ناهماهنگی ها تا جایی است که صدای وزیر راه وشهرسازی نیز درآمده و تاب آوری شهرها در برابر بلایای طبیعی و حوادث گوناگون به آزمون گذاشته شده است. با این تفسیر، ممکن است از خود بپرسید که مگر مسئولان هم می توانند به نتیجه کار خود اعتراض کنند و اگر اعتراض دارند اصلا چرا خود را برای مدیریت بحران آماده نکردند؟

اگرچه این پرسش ها پر بی راه نمی نماید اما مساله اصلی این است که بدانیم برای رقم خوردن یک تغییر راهبردی در بدنه کشور، چه تعداد نهاد و ارگان های حاکمیتی و نظارتی و اجرایی درگیر خواهند شد! شاید وزیر راه وشهرسازی و معاون حمل ونقل ایشان نیز با تکیه بر همین موضوع، به تحلیل اوضاع پرداخته اند.

عباس آخوندی در گوشه ای از سخنان دیشب خود در برنامه گفت وگوی ویژه خبری از شبکه دو سیما، حرکت به سمت شهرسازی ریل پایه برای تاب آور کردن شهرها در برابر حوادث گوناگون را راهکاری دانسته است که باید در اجرای آن هرچه زودتر و دقیق تر گام برداشت.

آخوندی به بیان آخرین برنامه ها و اقدامات وزارتخانه در حوزه های حمل ونقل با توجه به بارش برف و بوران اخیر پرداخته و گفته است: ما در مدیریت شهری عنوان تاب آوری شهری را داریم. بدین معنا که شهر چقدر می تواند در برابر حوادث غیرعادی تاب بیاورد و مقاومت داشته باشد.

عضو کابینه دولت دوازدهم در توضیح مدیریت ضعیف بحران در کشور ادامه داده است: چندی پیش زلزله خفیفی را در تهران داشتیم و دیدیم که جمعیت میلیونی به خیابان آمدند و چه مشکلاتی برای شهر ایجاد شد، یا سیل و یا برفی که بارید و یا دیگر حوادث طبیعی و غیرطبیعی دیگر. مهم این است که ما بدانیم شهر در برابر حوادث تا چه میزان تاب آوری دارد.

او با اشاره به اینکه تاب آوری وابسته به تابع و متغیرهای بسیار فراوانی است، گفته: نمی خواهم مردم را نگران کنم زیرا ما وظیفه داریم به مردم امنیت و امید بدهیم. اما ساختار شهر تهران در همین  برف و کولاک اخیر نشان داد که تهران همه حمل ونقل اش متکی به جاده است.

آخوندی تصریح کرده که بنده به حرکت به سمت شهرسازی ریل پایه برای تاب آور کردن شهرها در برابر حوادث گوناگون تاکید دارم. بدین مفهوم وقتی در زمان بروز حوادث، شهرسازی ریل پایه داشته باشیم، با حمل ونقل جایگزین که بتواند در برابر چنین حوادثی تاب آوری بیشتری داشته باشد می توانیم در خدمت مردم باشیم.

آخوندی به اتکای همه شهرهای ایران از جمله تهران، شیراز، مشهد، اصفهان به شبکه حمل ونقل جاده ای اشاره کرده و افزوده است: مشکلاتی که ما در فرودگاه امام خمینی داشتیم، ناشی از آن بود که امکانات باید از جاده ها می رسید و مسیر تهران- ساوه مسدود بود و تهران-قم نیز راهبندان چهارساعته بود و این راه بندان مستقیما روی پروازهای فرودگاه امام تاثیر می گذاشت.

آخوندی با تاکید بر اینکه اساسا آلترناتیوها برای رویارویی با حوادث بسیار محدود هستند، ادامه داده: اگر بخواهیم ریشه یابی کنیم باید تحقیق کنیم که مسئولان در دوران مختلف چه کاری انجام دادند؟ که در جای خود کار قابل توجهی است. اما وقتی بخواهیم وارد ساختارها شویم تا از حادثه یاد بگیریم شاهد خواهیم بود که باید یک شبکه ریلی کامل برای تهران و یا کلان شهرهای دیگر داشته باشیم. این بحث واقعا به زندگی مردم بستگی دارد و خوب است که رسانه ها وارد این بحث شوند.

مهرداد تقی زاده معاون حمل ونقل وزارت راه وشهرسازی نیز فراموشی قطارهای حومه ای را عامل مشکلات جاده ای اخیر دانسته است.

معاون حمل ونقل وزیر راه وشهرسازی گفته در صورتی که از گذشته فکری جدی برای توسعه قطارهای حومه ای و افزایش استفاده از آنها صورت می گرفت، امروز بسیاری از بحران های برفی اخیر به وجود نمی آمدند.

مهرداد تقی زاده تصریح کرده: متاسفانه ما تا زمانی که بحرانی به وجود نیاید کمتر به دنبال پیشگیری آن بر می آییم. این در حالی است که تنها در صورتی که ما از سال های دور به فکر توسعه قطارهای حومه ای می بودیم، می شد بسیاری از نیاز مردم برای جابه جایی در طول این روزها را به وسیله ریل مدیریت کرد.

وی با بیان اینکه حمل ونقل در کشور ما خودرومحور است و حتی  این روند تشدید نیز می شود، گفت: با افزایش تعداد خودروهای شخصی و افزایش جابه جایی مردم به وسیله این خودروها ما عملا حمل ونقل عمومی ریلی را از دست می دهیم. این در حالی است که با توجه به این که قطارهای حومه ای معمولا زیان ده هستند، هیچ یک از دولت های قبل فکری به حال آنها نکرده اند و تنها در طول سال های گذشته بوده که سنگ بنای بخش هایی از آن گذاشته شده است.

تقی زاده ادامه داده: ما کارمان را از صفر شروع کردیم، اما امروز خطوط حومه ای میان تهران و شهرهایی مانند کرج، ورامین، قم و البته در مناطق دیگری مانند تبریز راه اندازی شده اند و آمار ما نشان می دهد که سالانه تقریبا 5 میلیون مسافر بدون احتساب آمار متروی تهران – کرج با قطارهای حومه ای جابه جا می شوند. باید این سوال را از خودمان بپرسیم که اگر همین تعداد مسافر نیز از قطار به جاده ها اضافه می شدند چه تعداد ماشین جدید باید در ترافیک و مشکلات جوی باقی می ماند.

تقی زاده با اشاره به تجربه کشورهای توسعه یافته در حوزه قطارهای حومه ای، بیان کرده است: شهرهایی مانند لندن، پاریس، برلین و دیگر پایتخت های اروپایی تعداد زیادی خط ریلی با محوریت جابه جایی مسافران حومه ای دارند. در این کشورها حتی اگر مشکل جوی هم به وجود بیاید خیلی راحت امکان انتقال مسافران از جاده به ریل وجود دارد و هیچ بحرانی شکل نخواهد گرفت. قطعا برای آنکه تعداد زیادی مسافر به وسیله ریل جابه جا شوند ما هم نیاز جدی به ناوگان خواهیم داشت و هم باید خطوط ریلی جدیدی بسازیم چون می دانیم که مردم هم قطعا از سیستم حمل ونقل ریلی استقبال می کنند، در غیر این صورت ترافیک میان قطارهای حومه ای و قطارهای بین شهری بالا خواهد رفت.

عدم درمان اثربخش در مدیریت بحران، درد را ریشه دار می کند

ایران تافته جدابافته ای از تجربه زیسته جهانی نیست و می تواند با توسعه حمل ونقل عمومیِ کارآمد در مسیرهای متنوع شهری و بین شهری و با تکیه بر حمل ونقل همگانی و ریل پایه بحران هایی نظیر آنچه بر اثر بارش نزولات جوی رخ داد را پشت سر بگذارد. اما برای دستیابی به چنین شرایطی همانطور که در آغاز بحث نیز گفتیم، به سطح قابل قبولی از هم افزایی و مشارکت بین مسئولان کشور با یکدیگر و بین مردم و مسئولان از سویی دیگر، نیازمندیم. سطحی از هماهنگی که حوادث طبیعی و غیرطبیعیِ یک سال گذشته، مثل بارندگی های زیاد، زلزله، آتش سوزی و... را بتواند در کوتاه ترین زمان ممکن مدیریت کند تا کشور مبتلا به تسلسل در بحران زدگی گرفتار نشود.