تشریح مدیریت تامین و موجودی در زنجیره تامین گردشگری
تین‌نیوز| پژمان حاتمی‌فر*: زنجیره تامین گردشگری با بررسی نقاط ضعف و قوت یک مقصد، ارزیابی مسائل مربوط به گردشگری پایدار و در نظر گرفتن جنبه‌های مختلف از جمله کمک به مسائل زیست‌محیطی، توسعه اقتصادی و رفاه جوامع محلی، حفظ هویت فرهنگی، احترام به حقوق جوامع محلی و حقوق مردم بو‌می همچنین جنبه‌های زیست‌محیطی شامل توسعه حمل‌ونقل پایدار و استفاده پایدار از منابع، کاهش و به حداقل رساندن و جلوگیری از آلودگی و تولید زباله به‌عنوان مثال زباله‌های جامد و مایع و تولید گازهای گلخانه‌ای، حفظ گیاهان، حیوانات، اکوسیستم و مناطق حفاظت‌شده (تنوع
زیستی) و حفظ مناظر میراث فرهنگی و طبیعی به‌دنبال راه‌حل‌های عملی برای صنعت گردشگری و مصرف‌کنندگان است.
برهمین اساس و چنانچه در هفته‌های گذشته حین بحث در این باره گفتیم، توجه به زنجیره تامین و مدیریت آن باعث اقدامات و سیاست‌های پایدارتر در گردشگری می‌شود و منفعت‌های فراوانی را برای جوامع محلی و همچنین مصرف‌کننده به دنبال دارد.
از طرف دیگر صنعت گردشگری به‌عنوان یک صنعت چندبعدی شناخته می‌شود و بر خلاف ساير بخش‌هاي اقتصادي از مجموعه‌اي از ارائه‌كنندگان خدمات شامل دفاتر خدمات مسافرتي و تورگرداني، عاملان حمل و نقل هوايي، ريلي، جاده‌اي و دريايي، هتل‌ها، مهمانسراها و مهمان‌پذيرها، متصديان جاذبه گردشگري، رستوران‌ها، فروشگاه‌هاي محصولات صنايع‌دستي، اقلام سوغاتي، پوشاك، كفش، اشيای چرمي و ساير اقلام مورد علاقه گردشگران تشكيل شده است که عمده این ارائه‌دهندگان در بخش خصوصی و در یک بازار اقتصادی آزاد رقابت می‌کنند.
در فضای گردشگری، بهره‌وری و صرفه‌جویی در هزینه دو عامل بسیار مهم برای هر مقصد گردشگری هستند و در نتیجه کسب و کارهای گردشگری ناچارند مدیریت تامین و موجودی را در استراتژی‌های توسعه محصولات و خدمات خود مدنظر قرار دهند. در مقاله امروز به این دو امر بسیار مهم می‌پردازیم.
مدیریت تامین
در تحقیقات بسیاری مدیریت تامین‌کنندگان یکی از عوامل کلیدی در افزایش کیفیت در زنجیره تامین برشمرده شده است. مدیریت تامین می‌تواند تاثیر بسیار زیادي بر عملکرد کیفیت کسب و کارها داشته باشد. از آنجا که تامین‌کنندگان به‌عنوان یک عامل کلیدی در کیفیت محصولات و خدمات گردشگری مطرح هستند، مدیریت تامین به‌عنوان یک عامل مهم می‌تواند منابع قابل اعتماد و با‌کیفیت را در اختیار شرکت‌ها قرار دهد.
مدیریت تامین در زنجيره تامين گردشگری به‌صورت يك رشته از فرآيندها و جريان‌هايي است كه درون و بين مراحل مختلف تولید تا ارائه آن به کسب وکارها قرار می‌گيرد تا نياز يك کسب وکار را با بهترین کیفیت برآورده کند. تامین‌کنندگان می‌توانند تاثیر بسیار زیادي روي عملکرد شرکت‌ها در مقوله‌هاي قیمت، کیفیت، تکنولوژي و تحویل داشته باشند. به‌طور کلی یکی از مهم‌ترین عوامل در مدیریت تامین، انتخاب تامین‌کننده است که به‌طور اساسی به دو نوع تقسیم می‌شود:
1. انتخاب تامین‌کننده هنگامی‌كه هيچ محدوديتي ندارد.
به عبارتي هر كدام از تامین‌کنندگان به تنهايي قادرند نيازها و احتياجات خريدار را از جمله نوع و میزان تقاضا، كيفيت، زمان تحويل و... برآورده سازند؛ به‌عنوان مثال یک هتل می‌تواند تمام خدمات مورد نیاز خود را از یک تامین‌کننده فراهم آورد. 2. انتخاب تامین‌کننده در حالتي كه محدوديت‌هايي در ظرفيت تامین‌کننده، كيفيت محصول تامین‌کننده و... وجود دارد. به تعبیری يك تامین‌کننده به تنهايي قادر به برآوردن احتياجات خريدار نیست و خريدار به اجبار بايد بخشي از تقاضاي خود را از يك تامین‌کننده و بخش ديگر تقاضايش را از تامین‌کننده ديگر به‌منظور جبران كمبود ظرفيت يا كيفيت پايين تامین‌کننده اول برآورده سازد.
مديريت موجودى
اما زنجير تامين گردشگری به‌طور کلی به دو دسته تقسيم مى‌شود: زنجيره تامين کششی و زنجیره تامین فشارى. در زنجير تامين فشارى، توليد محصول بر اساس پيش بينى‌هاى تقاضا و در راس آن پیش‌بینی میزان خرید مشتری تنظيم مى‌شود. تقاضاى محصولات توسط مصرف‌كنندگان نهايى را مى‌توان از روى موجودى به‌دست آورد. در مقابل، در زنجير تامين كششى، مونتاژ نهايى اجزاى محصول مبتنى بر سفارش‌های خريد مشترى است.
در زنجيره‌هاى تامين كششى موجودی بهینه، در شرایطی است که کمترین میزان موجودی در انبار وجود داشته باشد؛ به‌عنوان مثال از مجموع اتاق‌های یک هتل کمترین میزان ممکن خالی باشند. در زنجیره تامین گردشگری ظرفیت پاسخگویی به نوسان تقاضا امری بسیار ضروری است. از آنجا كه محصولات گردشگرى فسادپذيرند و در طول زمان كيفيت، اثربخشى و ماهيت محصولات گردشگرى ممكن است تضعيف شود و كاملا از بين برود و هزينه‌هاى ثابت نسبتا بالايى براى ايجاد ظرفيت ثابت صرف مى‌شود، هزينه‌هاى متغير ايجاد شده در اجزای تولید و ارائه خدمات گردشگری نسبتا پايين است.
اين امر به دليل ظرفيت توليد متغير، كار مديران گردشگرى در ايجاد تعادل عرضه و تقاضا را در كوتاه مدت دشوار مى‌سازد. علاوه‌بر اين، بسيارى از محصولات گردشگرى اغلب قبل از وجود تقاضا توليد مى‌شوند و تقاضا معمولا با موجودى مشخص مى شوند.
بر اين اساس، نوسان و عدم قطعيت مى‌تواند با توجه به موجودى‌هايى كه نشان‌دهنده هزينه‌هاى مالى است، كنترل شود. در نتیجه در گردشگرى به این دلیل که معمولا کالاها مبتنى بر پيش‌بينى تقاضا می‌باشند، زنجیره تامین گردشگری مى‌تواند به مثابه يك سيستم فشارى طبقه‌بندى شود. بنابراين موجودى كالا نقشی كليدی در يك زنجیره تامین گردشگری ايفا مى‌كند.
از این رو، توسعه استراتژى‌هاى مديريت اثربخش تامین و موجودى براى دستيابى به مدیریت زنجیره تامین گردشگری که دارای کارآیی مطلوبی باشد، اقدامی ضرورى به‌شمار می‌رود.
* کارشناس ارشد برنامه‌ریزی گردشگری