◄ حقوق بهاری مسافران
محمود خم‌بر؛ بی‌رونقی زمستان امسال و کاهش نزولات آسمانی باعث شده از حالا که حدود دو ماه به پایان سال و رسیدن بهار مانده حال و هوای سال جدید به مشام برسد، بازارها کم‌کم از خواب زمستانی بیدار شده‌اند، مردم از حالا به فکر آماده کردن مقدمات استقبال از بهار هستند.
به گزارش خبرنگار تین‌نیوز، اگر توی محله‌هایی که کم‌تر تجاری و اداری هستند قدم بزنید، گردوخاک خانه‌تکانی‌ها به‌وضوح خودنمایی می‌کند و انگار طبیعت هم چندان میلی به ماندن زمستان ندارد، هوا هرروز بهاری‌تر می‌شود.
اما این تغییر فصل و پایان سال در ایران مسائلی را هم به همراه خود دارد، از آداب‌ورسوم خاص نوروز گرفته تا ترافیک سفر‌ها و شلوغ شدن جاده‌ها و آماده‌باش پلیس و راهداران، هرسال شیرینی چنین ایامی با اخبار تلخ سوانح و تلفات جاده‌ای به کام ملت تلخ می‌شود.
اما اگر از حالا که مدت‌زمان تقریباً مناسبی تا انتهای سال باقی‌مانده است، ملزومات این تغییر را مهیا کنیم و آماده‌باشیم شاید بتوان نوروز کم اتفاقی را تجربه کنیم.
یکی از همراهان همیشگی نوروز، سفر است و سیر و سیاحت، تعطیلات چندروزه و آب‌وهوای خوش بهانه‌ای می‌شود که مردم خسته از یک سال روزمرگی باروبندیل سفر ببندند و به جاده بزنند، اما همان‌طور که می‌دانیم، زیرساخت‌ها و شرایط کنونی کشور توان تحمل حجیم عظیم سفرهای جاده‌ای را ندارد و صفوف خسته‌کننده ترافیک گاه به ده‌ها کیلومتر می‌رسد، از سویی همواره تأکید مسئولین به استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی است.
گذشته از اینکه اساساً علت خرید خودروی شخصی، سفرهای جاده‌ای است، حتی اگر بنا باشد خانوارها از خیر مسافرت با خودروی شخصی هم بگذرند، شرایط خدمات‌دهی اتوبوس‌ها و پایانه‌ها چندان چنگی به دل نمی‌زند، از تأخیرهای طولانی‌مدت گرفته تا پذیرایی‌های بی‌کیفیت و مواردی ازاین‌دست، به همین دلیل شاید اگر حقوق تعریف‌شده مسافران در قانون را بازبینی و منتشر کنیم، هم در مطالبات مسافران و هم اقدامات کارکنان حمل‌ونقل بین جاده‌ای تغییراتی رخ دهد.
در همین خصوص منشور حقوق مسافر در سفرهای جاده‌ای بین‌شهری به شرح زیر است؛
به استناد ابلاغیه شماره 71/ 41795 مورخ 3/ 5/ 95 معاون وزیر و ریاست سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای كشور، موضوع ضوابط ماده 9 آئین‌نامه اجرائی تبصره (1) ماده 31 قانون رسیدگی به تخلفات رانندگی، منشور حقوق مسافران در سفرهای بین‌شهری جاده‌ای به شرح ذیل ابلاغ می‌شود.
مسافر حق دارد؛
بلیت مسافرتی بنام خود را در اختیار داشته باشد، بلیت، قرارداد حمل فی‌مابین شركت و مسافر است كه بر اساس آن شركت مسئول جابه‌جایی مسافر از مبدأ تا مقصد سفر در یك دوره زمانی مشخص با وسیله نقلیه معین است، بلیت صادره متعلق به مسافر است و در صورت اخذ وجه و صدور بلیت، ارائه سرویس حمل‌ونقل و رساندن مسافر به مقصد مندرج در بلیت تكلیف شركت و حق مسافر است، مسافر می‌تواند صدور بلیت دسته‌جمعی برای خود و همراهان خود را از شركت مطالبه کند، مسافران با سن كمتر از 2 سال حق بهره‌مندی از سرویس رایگان حمل‌ونقل بین‌شهری را بدون اختصاص صندلی دارا می‌باشند.
به اطلاعات سفر دسترسی آسان داشته باشد، اطلاعات سفر از قبیل نرخ خدمات، نوع خدماتی كه مسافر می‌باید دریافت کند، شناسایی نام راننده و مشخصات ناوگان مورد بهره‌برداری، مسیر سفر، محل پیاده شدن، محل‌های توقف برای نماز و صرف غذا و... است.
به‌طور آزادانه نسبت به انتخاب شركت مسافربری و انتخاب صندلی جهت صدور بلیت اقدام کند.
به‌منظور حصول اطمینان از دریافت خدمات استاندارد، پروانه فعالیت ارائه‌کننده خدمات را رؤیت و مطالعه کند، شرکت‌ها موظف‌اند اصل پروانه فعالیت را در معرض دید و رؤیت مسافران قرار دهند.
از رفتار مناسب و حسن برخورد و تكریم كاركنان شركت و رانندگان و خدمه سرویس‌های مسافرتی برخوردار شود و شئونات اخلاقی و اسلامی و انسانی در محیط سفرهای بین‌شهری درباره وی كاملاً رعایت شود.
از خدمات به‌موقع و بدون تأخیر بهره‌مند شود، در صورت بروز تأخیر درحرکت وسیله نقلیه در زمان تعیین‌شده، شركت مكلف است در اسرع وقت و حداكثر تا یك ساعت نسبت به جایگزینی وسیله نقلیه مناسب اقدام کند، شركت می‌باید مسافرین را در زمان مناسب و معمول و با پرهیز از ایجاد تأخیرهای غیرمعمول در حین سفر و خارج شدن ناوگان از مسیر اصلی برای مسافر گیری و ... به مقصد برساند.
در چارچوب مقررات نسبت به انصراف از سفر و استرداد بلیت خود اقدام کند؛ در صورت انصراف مسافر از سفر، بهاء بلیت تا یك ساعت قبل از حركت 90% و بعد از آن 50% از كل مبلغ بلیت باید به مسافر مسترد شود، در صورت بروز تأخیر بیش از یك ساعت در اعزام وسیله نقلیه و بنا به درخواست مسافر، كل مبلغ بلیت می‌باید به مسافر مسترد شود.
از خدمات مطلوب و كاملاً بهداشتی در محیط سفرهای بین‌شهری بهره‌مند شود، به‌ویژه توزیع آب آشامیدنی می‌باید به‌وسیله ظروف یک‌بارمصرف صورت پذیرد و تهیه و توزیع مواد خوراكی از مراكز دارای مجوز بهداشتی معتبر و با استفاده از مواد بسته‌بندی‌شده دارای پروانه ساخت و دارای تاریخ‌مصرف معتبر صورت پذیرد.
از سفری ایمن و با رعایت كامل اصول ایمنی و دارای پوشش بیمه‌ای مناسب بهره‌مند شود.
در محل‌های مجاز (به‌غیراز اطراف پایانه‌های مسافری) و با رعایت اصول ایمنی و مقررات ترافیكی از وسیله نقلیه پیاده شود.
در مکان‌های مناسب و به مدت لازم برای انجام فرایض دینی و همچنین صرف غذا در حین سفر توقف کند. با توجه به طول زمان و بعد مسافت سفر، توقف در زمان‌های مناسب بین مسیر حق مسافر است و رانندگان می‌باید جهت تأمین نیازهای ضروری مسافرین و رفاه حال آنان با مسافران و به‌ویژه گروه سالمندان و كودكان و بیماران مساعدت و همراهی لازم را انجام دهد.
پس از اتمام عملیات فروش اینترنتی بلیت، پیام كوتاه جهت تائید خرید بلیت دریافت و تصویر چاپی بلیت خریداری‌شده را دریافت کند.
با رعایت حال سایر مسافرین از تجهیزات و امكانات رفاهی وسیله نقلیه از قبیل كولر، بخاری، آبسرد كن، تلویزیون و... بهره‌مند شود، در صورت پخش و نمایش محصولات سمعی و بصری، شركت مكلف است از محصولات مجاز و با رعایت حقوق تولیدکنندگان آن و سایر مقررات مربوطه استفاده کند.
شكوائیه خود از عملكرد حمل‌ونقلی شركت، راننده و كاركنان آن را حداكثر تا یك ماه پس از تاریخ سفر در مراجع حمل‌ونقلی مربوطه از قبیل ادارات كل راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای مطرح و ثبت کرده و به‌نظام كارآمد رسیدگی به شكایات دسترسی داشته باشد، شركت حمل‌ونقل مكلف است مدیر پاسخگو را در زمان ارائه خدمات به مسافران در محل سرویس‌دهی به‌کار گیرد و شماره تلفن پاسخ گوئی شركت و شماره سامانه پیام كوتاه 3000143 را در ظهر بلیت و در داخل وسیله نقلیه در معرض دید مسافران درج کند.
هرگاه وسیله نقلیه در طول مسیر سفر به هر علت از كار بازماند، امكان ادامه مسافرت با وسیله نقلیه مناسب در اسرع وقت و بدون ایجاد هزینه‌ای اضافی از سوی شركت برای وی فراهم شود.
توشه همراه خود را تا سقف وزنی 20 كیلوگرم به‌صورت رایگان در سفرهای بین‌شهری حمل کند (هزینه حمل اوزان بیشتر با توجه به ابعاد و وزن توشه توافقی است)، حداكثر وزن مجاز توشه همراه هر مسافر 40 كیلوگرم است و مسئولیت حفظ و حراست از توشه و جبران كلیه خسارات وارده به توشه تحویل‌شده به شركت یا فقدان آن بر عهده شركت و راننده تحت پوشش است، شركت می‌باید برچسب شماره‌دار توشه را كه شماره آن در بلیت درج‌شده است به‌عنوان رسید توشه به مسافر تحویل نماید، پذیرش توشه همراه مسافر در تاریخ حركت مندرج در بلیت به‌طور رایگان و نگهداری و حفاظت از آن تا قبل از آغاز سفر و حمل
ویلچر همراه مسافران معلول به‌طور رایگان تكلیف شركت و حق مسافر است.
