عامل ۸۰ درصد تصادفات انسانی است

سازمان پزشکی قانونی مرگ ۳۱۵ هزار شهروند در تصادفات ۱۴ سال اخیر را تایید کرده که این آمار برابر جمعیت ۱۵ تا ۲۰ شهر کشور است.تصادفات رانندگی یکی از مهم‌ترین عوامل تلفات انسانی در کشورها محسوب می‌شود، برای همین کاهش تصادفات رانندگی سال‌هاست از سوی مجامع بین المللی برای کشورهای جهان در دستور کار قرار گرفته است. مرکز اطلاعات سازمان ملل متحد، در گزارش جهانی وضعیت ایمنی جاده‌ای چند سال قبل اعلام کرد: «۵۹ درصد از آنانی که در تصادفات ترافیکی جهان کشته می‌شوند بین ۱۵ تا ۴۴ سال سن دارند که ۷۷ درصد آنان مذکر هستند.» این گزارش نشان می‌دهد فقط ۲۸ کشور شامل هفت درصد از جمعیت جهان، دارای قوانین جامع ایمنی جاده‌ای در مورد پنج عامل کلیدی خطرناک یعنی رانندگی در حال مستی، سرعت غیرمجاز، استفاده نکردن از کلاه ایمنی موتورسیکلت، نبستن کمربند ایمنی و رعایت نکردن نکات ایمنی برای کودکان هستند.

آمار تصادفات از سال ۹۰ تا ۹۴
نیمه‌های نوروز امسال جانشین فرمانده ناجا گفت: «از ابتدای تعطیلات نوروزی تاکنون ۱۶۹ نفر در تصادفات جاده‌ای فوت کردند که دلیل عمده این تصادفات لغزندگی جاده ها، سرعت غیر مجاز و خواب آلودگی رانندگان بوده است.» اسکندر مومنی افزود: «با وجود آنکه این آمار نسبت به سال گذشته ۱۰ درصد کاهش یافته ولی هنوز بالا و بسیار ناراحت‌کننده است و از مسافران می‌خواهیم با رعایت نکات ایمنی از میزان تصادفات بکاهند.» در سال ۹۴، ۱۶ هزار و ۵۸۴ نفر در حوادث رانندگی کشته شده‌اند که این تعداد نسبت به مدت مشابه سال ۹۳، ۷/۱ درصد کاهش یافته است. بیشترین کاهش تلفات حوادث رانندگی سال ۹۴ مربوط به ماه فروردین با ۶/۱۱ درصد و بیشترین افزایش مربوط به ماه بهمن با ۲/۸ درصد بوده است. در سال گذشته بیشترین کشته‌های حوادث رانندگی مربوط به شهریور با یک هزار و ۷۱۸ نفر و پس از آن مرداد با یک هزار و ۶۹۹ نفر و کمترین آن مربوط به دی با یک هزار و ۵۰ نفر بوده است. همچنین روز ۱۲ خرداد با ۹۹ کشته، ۲۶ شهریور با ۸۰ کشته و ۲۸ شهریور با ۷۵ کشته پرتلفات‌ترین روز‌های سال ۹۴ بوده است. همچنین بررسی‌های انجام شده در گروه آمار سازمان پزشکی قانونی کشور نشان می‌دهد که در سال ۱۳۹۳، ۱۶ هزار و ۸۷۲ نفر در حوادث رانندگی کشته شدند که این آمار در مقایسه با سال قبل از آن ۲/۶ درصد کاهش یافته است. در هفت ماهه اول سال ۹۲ نیز روزانه حدود ۵۴ نفر در ایران بر اثر حوادث جاده‌ای جان خود را از دست داده‌اند. بر اساس اعلام سازمان پزشکی قانونی در ۷ ماهه اول ۹۲ در حدود ۱۱ هزار نفر بر اثر حوادث جاده‌ای فوت و ۲۰۴ هزار و ۷۴۱ نفر مصدوم شده‌اند. در مورد تعداد کشته شدگان تصادف در سال ۹۱ رئیس سازمان پزشکی قانونی گفت: در تصادفات سال گذشته ۱۹ هزار و ۸۹ نفر جان خود را از دست دادند.احمد شجاعی اظهار داشت: «براساس بررسی های صورت‌گرفته در سال ۱۳۸۰ آمار تلفات حوادث رانندگی در كشور ۱۹ هزار و ۷۲۷ نفر بود و پس از آن هر سال با تعداد كشته های بالای ۲۰ هزار نفر در حوادث رانندگی مواجه بودیم. این در حالی است كه آمار تلفات حوادث رانندگی در سال ۹۰ پس از ۱۲ سال مجددا به زیر ۲۰ هزار نفر رسید.» رئیس سازمان پزشكی قانونی كشور تصریح كرد:« در سال ۹۰ آمار تلفات حوادث رانندگی در كشور ۱۹ هزار و ۸۹ نفر بود كه از این تعداد ۱۴ هزار و ۹۸۸ نفر مرد و چهار هزار و ۱۰۱ نفر زن بودند.»

هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی تصادفات
حوادث رانندگی علاوه بر زیان‌های بسیار اجتماعی، ضررهای اقتصادی بی‌شماری نیز دارد. بر اساس آمارها روزانه ۳۲ میلیارد تومان ضرر اقتصادی ناشی از تصادفات را متحمل می‌شویم. مرکز پژوهش‌های مجلس در آخرین گزارش خود از تصادف‌های جاده‌ای برآورد کرده است، هزینه‌های اقتصادی و اجتماعی تصادفات رانندگی حدود هشت درصد تولید ناخالص داخلی است. هزینه مورد نظر در سال ۹۰ در حدود ۵۱ هزار و ۹۱۰ میلیارد تومان است. هزینه درمانی سالانه ۱۱ هزار میلیارد ریالی افرادی که بر اثر تصادف مصدوم شده‌اند و هزینه ۱۸۰ میلیون تومانی هر فرد کشته شده در تصادفات و هزینه ۲۸۰ میلیون تومانی هر معلول بر اثر تصادف‌های جاده‌ای. بر همین اساس اگر بخواهیم هزینه حوادث رانندگی در سال ۹۰ را تخمین بزنیم نزدیک به ۵۱ هزار و ۹۱۰ میلیارد تومان می‌شود.اگر بخواهیم به نوعی برای روشن شدن ابعاد موضوع این هزینه را با دیگر هزینه‌های ساخت و ساز در کشور مقایسه کنیم، باید گفت برای مثال با این پول می‌توان ۷۸ مدرسه ساخت که در مجموع ۱۰۰۹ کلاس درس دارند.

دلایل تصادفات رانندگی در ایران
وضعیت نامناسب حوادث جاده‌ای کشور ما باعث شده بانک جهانی در بررسی و مطالعات خود، وضعیت حوادث جاده‌ای ایران را بحرانی عنوان کند. بر اساس اعلام پژوهشكده بیمه مركزی ایران، کشور ما از نظر تصادفات ناایمن رانندگی در بین ۱۹۰ كشور جهان، رتبه ۱۸۹ را به‌ خود اختصاص داده و از این جهت، تنها كشور سیرالئون در غرب قاره آفریقا است كه وضعیت نامناسب‌تری نسبت به ایران دارد. در مقایسه با برخی از کشورهای آسیایی می‌توان گفت میزان تلفات تصادفات رانندگی در ایران ۲۵ برابر ژاپن و دو برابر ترکیه است. بر اساس اعلام کارگروه امور اجتماعی، آموزش و فرهنگ ایمنی کمیسیون ایمنی راه‌ها بررسی علت سوانح رانندگی نشان می‌دهد که ۳۰ درصد تصادفات رانندگی در ایران به دلیل عدم توجه به جلو (عدم رعایت فاصله با اتومبیل جلویی)، ۲۵ درصد انحراف به چپ، ۲۲ درصد سرعت غیر مجاز، ۹ درصد عدم توانایی کنترل وسیله، ۶ درصد عدم رعایت حق تقدم و الباقی هم سایر موارد است.

۸۰ درصد تصادفات کشور منشا انسانی دارد
هرچند آمار مرگ و میر تصادفات در حال کاهش است اما دلایل وقوع این حوادث هنوز به طور علمی و تخصصی واکاوی نشده، با این حال سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای در گزارشی گفته است: «با بررسی دقیق حوادث رانندگی در راه‌های کشور و تجزیه و تحلیل آن، حدود ۸۰ درصد تصادفات و تلفات جاده‌ای دارای منشا خطاهای انسانی است. این تحلیل در حالی است که حدود ۱۸ میلیون خودرو، ۶ میلیون موتور و ۸۰ هزار کیلومتر راه، شامل آزادراه، بزرگراه و راه اصلی و فرعی و بیش از یکصد هزار کیلومتر راه روستایی در کشور داریم که در نگاه این سازمان به‌رغم اینکه بخش اندکی از تصادفات و سوانح رانندگی برون‌شهری مربوط به وضع جاده‌ها یا وسایل نقلیه است اما نگاه خرد و تجزیه و تحلیل دلایل تصادفات و بررسی شاخص‌های مختلف حاکی از آن است که حدود ۸۰ درصد تصادفات و تلفات جاده‌ای منشا انسانی دارد.»