گاز؛ ابزار تقویت موقعیت ژئوپولیتیک ایران

 

گاز جایگزین خوبی برای نفت و فرآورده های آن به شمار می آید.

در سال های گذشته روند جایگزینی گاز، بخوبی طی شده و برپایه پیش بینی ها، با توجه به توسعه های آتی و افزایش مصرف نفت در داخل، اختصاص آن به بخش صادرات کاهش می یابد که با بهره گیری از گاز در داخل می توان باعث افزایش حجم صادرات نفت شد. 

با توجه به برخورداری از ذخایر بالای گاز، این سوخت می تواند بتدریج جایگزین بسیار مناسبی برای نفت و فرآورده های آن باشد.

از طرفی، تبدیل گاز به محصولات با ارزش بالاتر با هدایت این سوخت پاک به سوی صنایع با زنجیره ارزش داخل محقق می شود و در این مسیر تا جایی که امکان دارد باید از خام فروشی جلوگیری کنیم. 

هدایت گاز به سوی بنگاه های تولیدی بویژه پتروشیمی ها می تواند در اقتصاد کشور تاثیر بگذارد و این زنجیره را تکمیل کند.

از سوی دیگر، گاز در بحث های رفاهی نیز تاثیر گذار است و در فصول سرد نقش ویژه ای در گرمایش بخش خانگی دارد که در این زمینه باید برای مصرف بهینه تلاش کرد. 

مهمترین دلیل مصرف بالای گاز در بخش خانگی، نبود فناوری بالای تولید وسایل گرمایشی است که برای کاهش مصرف باید فناوری تولید این وسایل را ارتقا داد؛ زیرا فقط با افزایش قیمت نمی توان مصرف بالا را مدیریت کرد.

از سوی دیگر، بهره مندی از نفت و گاز به نوعی مزیت نسبی ایران نسبت به دیگر کشورها محسوب می شود و نباید این سوخت را با قیمت جهانی در اختیار بنگاه ها قرار داد.

زنجیره ارزش زمانی شکل می گیرد که گاز با قیمت مناسب در اختیار بنگاه های اقتصادی قرار گیرد و پس از آن باید سیاست صنعتی دقیق و آینده نگری داشته باشیم.

برای نمونه باید دید در افق 20 سال آینده می خواهیم در کجا باشیم و بر این اساس نقشه راه استخراج کنیم و متناسب با آن دست به سیاستگذاری های کوتاه مدت بزنیم که در امتداد نقشه راه کلی باشد.

از سوی دیگر گاز در چانه زنی های سیاسی و بین المللی نیز تاثیرگذار است. 

اکنون میزان استفاده از گاز به عنوان سوختی پاک در دنیا در حال افزایش است و به طور طبیعی می تواند موقعیت ژئوپولیتیک ایران را تقویت کند که لازمه این برنامه این است که در منطقه، درگیر مناسبات پر تنش نشویم. 

*کارشناس اقتصادی- نشریه وزارت نفت (مشعل)