رونق واگن‌سازی، چراغ سبز ترافیک

تین‌نیوز| اگر بخواهیم فهرستی از مشکلات شهرنشینی و به‌ویژه پایتخت‌نشینی تهیه کنیم، به طور حتم، فهرستی بلند و طولانی خواهد بود.
 

بیکاری، هوای دودآلود، ترافیک‌های سرسام‌آور، فرهنگ رانندگی و بسیاری از مشکلات دیگر که در کلانشهرها دیده می‌شود. حال آنکه در مدیریت شهری تلاش می‌شود همه این مشکلات و معضلات را با هم رفع کنیم و با این روش، ماه‌ها و سال‌ها می‌گذرد و با وجود اقدامات متعدد نهادهای دولتی و خصوصی، مردم شهر تغییری را احساس نمی‌کنند و هر روز بر مشکلات پیشین افزوده می‌شود.

این‌چنین است که برخی از کارشناسان پیشنهاد می‌کنند تمرکز بر رفع یکی از این مشکلات باشد که اگر یکی از آنها رفع شود، دومینوی رفع مشکلات دیگر به جریان می‌افتد.

 یکی از بزرگترین مشکلات شهروندان در کلانشهری مانند تهران، حمل‌ونقل است. همان حمل‌ونقلی که هوای بی‌اکسیژن می‌آفریند و ترافیک، داد و قال‌های خیابانی و ساعت‌ها دوری از خانه و آرامش را بر سر شهرنشینان هوار می‌کند.

حمل‌ونقلی که برای رفع مشکلاتش تونل‌های زیر زمینی ساخته شد و هنوز هم ساخته می‌شود اما همچنان پاسخگوی تعداد مسافران نیست. به طوری که مسافران بسیاری هر روز از واگن‌ها جا می‌مانند و خبرها حاکی از آن است که واگن‌ها هم به دلیل کمبود منابع مالی از خطوط تولید و پیوستن به متروی شهری باز مانده‌اند.

جادوگری مترو در اقتصاد کلان
مزایای استفاده از مترو آنچنان زیاد است که می‌توان از آن به عنوان یک جادوگری یاد کرد. حمل‌ونقل با قطار هرچند در بیشتر کشورهای جهان، صنعتی زیان‌ده است اما در نگاه کلان اقتصادی، مزایای غیرقابل انکاری دارد. حمل‌ونقل انبوهی از مسافران با استفاده از قطار مزایایی از جمله مصرف کمتر سوخت و صرفه‌جویی کلان انرژی، سازگاری با محیط‌زیست، ایمنی بالا، اشغال کمتر زمین و جلوگیری از استهلاک بالای مسیرهای شهری دارد.

قطارهای مسافربری از نظر تعداد مسافران در مقایسه با اتوبوس و هواپیما برتری دارند. به طوری که یک قطار معادل ۱۷ دستگاه اتوبوس یا ۳ فروند هواپیما توانایی حمل مسافر دارد. به عنوان مثال اگر در مسیر تهران - مشهد قطارها متوقف شوند، نیاز به ۶۰ پرواز هوایی در روز و بیش از ۳۵۰ اتوبوس پیدا می‌کنیم که ترافیک بسیاری را درپی خواهد داشت.

تمام قطعات واگن در کشور
مسعود حمزه‌ای، مدیرکل دفتر نظارت بر طرح‌های توسعه و عمران نیز به گسترش صنعت گفت: ایران توانایی ساخت تمامی قطعات داخل واگن را دارد و تخت و صندلی‌های موردنیاز واگن‌های مسافربری هم در داخل تولید می‌شود. پارچه و فوم‌های صندلی‌ها از تولیدات داخلی تامین می‌شود اما چوب آن وارداتی است. این چوب‌های خاص ضد حریق هستند اما بوژی و ترمز از خارج کشور تامین می‌شود.

وی افزود: درحال‌حاضر ایران از نظر دانش فنی توانایی ساخت واگن‌هایی باکیفیت بالا را دارد اما به طور حتم، هرچه بتوان در این صنعت سرمایه‌گذاری کرد، کیفیت محصولات بالاتر می‌رود. با این حال شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند درتلاش هستند که هر سال در تولیدات جدیدشان ایرادهای سری قبل را رفع کنند اما آنچه مسلم است اینکه شرکت‌ها واگن‌هایی می‌سازند تا بتوانند آن را بفروشند. به عبارت دیگر حتی اگر کیفیت بالا رود، به دلیل مشکلات مالی بهره‌برداران، واگن‌های با کیفیت‌تر خریداری نمی‌شوند.

هر واگن، یک میلیون یورو
کارشناسان تعداد واگن‌های مترو را بسیار کمتر از آنچه موردنیاز است، برآورد می‌کنند اما مشکل واگن‌سازی در کجاست؟ آیا ایران توانایی ساخت واگن را دارد؟
هومن کنگرلو، مدیر پروژه تحویل بدنه‌های شرکت پلورسبز به گسترش صنعت گفت: به طور معمول زمان انتظار مسافران در هر ایستگاه مترو باید حدود ۲ دقیقه باشد اما درحال‌حاضر در متروی تهران شاهد چنین سرویسی نیستیم که علت آن کمبود واگن است. وی افزود: هر متروی تهران ۷ واگن دارد که برای ساخت هر کدام از این واگن‌ها یک تا ۳/۱میلیون یورو نیاز است و با توجه به کمبود سرمایه ظرفیت‌های تولید واگن خالی مانده است.

این سازنده واگن گفت: امروز ۶۵ درصد ظرفیتکارخانه ما خالی است و به علت ناتوانی بهره‌برداران بخش خصوصی و دولتی در تامین مالی سفارش ها، قراردادهای دوسال‌های که با ما امضا می‌کنند تا ۷ سال تمدید می‌شود. بنابراین انتظار ما این است که از بهره‌برداران حمایت مالی شود تا آنها بتوانند سفارش ساخت واگن دهند و خدمات حمل‌ونقل شهری بهبود یابد. وی درباره توانایی ایران در ساخت واگن‌های مترو (درون‌شهری) گفت: حدود ۵۰ درصد واگن‌هایی که در ایران مورد استفاده قرار دارد، تولید داخل است. ایران بیشتر در سازه‌های فلزی کار می‌کند و پنجره‌ها، شیشه ها، کف‌پوش و به بیان دیگر تزئینات داخلی در کشور تولید می‌شود. در ساخت بدنه نیز ایران در ساخت بدنه‌هایی از جنس کربن استیل توانا است و بدنه‌های آلومینیوم را مونتاژ می‌کند. این کارشناس واگن‌سازی افزود: عمر این واگن‌ها بر اساس استانداردهای جهانی ۳۰ سال است و بهره‌برداران پس از ۱۰، ۱۵ سال استفاده از شرکت‌های سازنده می‌خواهند تا تعمیرات لازم را انجام دهند. وی با تاکید بر این که خودکفایی همیشه به صرفه نیست، گفت: نیازی نیست همه تجهیزات را در داخل تولید کنیم. به عنوان مثال، تولید تجهیزات بهداشتی تنها در ۵ کشور جهان انجام می‌شود که ایران نیز از آنها استفاده می‌کند. همچنین ترمز را از خارج از کشور تامین می‌کنیم.

تعمیر و نوسازی ۱۶۰۰ واگن عراقی
واردات محصولات ریلی و کاهش سرمایه در گردش شرکت‌های واگن‌سازی از چالش‌های جدی صنعت ریل و واگن‌سازی کشور به شمار می‌آید که بخشی از تولیدات این صنعت را تحت تاثیر قرارداده است. با این حال با تکیه بر توان و ظرفیت موجود، این صنعت از رمق نیفتاده است و در سال‌های گذشته توانست قراردادی را با کشور عراق به امضا رساند که شرکت واگن پارس اراک براساس این قرارداد، توانست هزار و ۶۰۰ واگن عراقی را تعمیر و نوسازی کند. شرکت واگن‌پارس اراک یکی از واحدهای مادر تخصصی در حوزه ساخت و تعمیرات اساسی خودروهای ریلی در خاورمیانه است که از سال ۱۳۶۴ با سرمایه‌گذاری سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران به یکی از زیرمجموعه‌های این سازمان پیوست. واگن‌های مسافری، باری، ترنست و مترو از جمله محصولاتی است که این شرکت تولید کرده و روانه بازارهای داخلی و خارجی می‌کند تا جایی که بر پایه برخی آمارها، این شرکت، بزرگترین واحد تولیدی واگن در خاورمیانه است.

محمد محمدی، مدیرعامل شرکت واگن پارس درباره میزان اشتغالزایی این شرکت به گسترش صنعت گفت: باتوجه به رکود اقتصادی حاکم بر فضای کسب‌وکار و به‌ویژه تولید در چند سال اخیر، واگن پارس به عنوان یکی از شرکت‌های مادر تخصصی تولید در صنعت ریلی کشور و خاورمیانه دارای ۸۰۰ کارمند و کارگر است که شرایط نامساعد اقتصادی و کاهش تبادلات خارجی این شرکت، منجر به تعدیل نیرو در آن نشده است. نیروی انسانی ماهر و مبتکر نقش حیاتی در تحقق اصل اقتصاد مقاومتی دارد و به این دلیل، واگن پارس ضمن حفظ نیروی انسانی خود، با تدوین بسته‌های سیاستی ـ آموزشی و انتقال فناوری‌های نوین تولید از آن سوی مزرهای کشور به دنبال حمایت از کار و سرمایه ایرانی است. به گفته وی، ظرفیت اسمی واگن پارس، تولید سالانه هزار دستگاه انواع واگن باری، ۳۰۰ دستگاه واگن مسافری و مترو و ۵۰ دستگاه لکوموتیو است و با افزایش نقدینگی و کاهش واردات صنایع ریلی به‌ویژه واگن‌های مسافری و مترو، ظرفیت تولید این شرکت تا بیش از ۴۰درصد قابل افزایش است. محمدی افزود: در طراحی و تولیدات این واحد تولیدی، استانداردهای روز اروپا، (یوای‌سی) مدنظر قرار می‌گیرد و محصولات این شرکت، ۲۰درصد از نمونه چینی و ۴۰درصد از نمونه اروپایی ارزان‌تر بوده و این خود گامی مهم در صرفه‌جویی ارزی برای کشور است. به گفته این واگن‌ساز، ایران تاکنون توانسته است واگن‌های باری، مسافری و بوژی به کشورهای کوبا، سودان، سوریه، بنگلادش، چین و... صادر کند اما در ایران وضعیت واگن‌ها مطلوب نیست. یکی از مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد میانگین بالای عمر واگن‌های باری فعال در شبکه حمل‌ونقل کشور است که بیشتر واگن‌ها عمری بالای ۲۵ سال دارند.