شکست حمل و نقل انسان‌ محور

در سال گذشته از ابتدای سال تا ۲۵ آبان در وضعیت فعلی ۱۴ روز هوای غیر سالم داشتیم که این رقم برای امسال مشابه بوده است. 

 این اعداد و ارقام به این معناست که نمی توان گفت که فعلا امسال در مدت مشابه سال گذشته، وضعیت بدتری را شاهد بوده ایم. نکته دیگر اینکه ما سال به سال در شهر، شاهد آن هستیم که از ظرفیت حمل و نقل عمومی کاسته شده و مردم مجبور به استفاده بیشتر از خودروهای شخصی هستند. 

 یکی از نمودهای این مسئله نیز استفاده بیشتر از موتورسیکلت است. رقم شمار موتورسیکلت ها در دوره ما در پایتخت ۳ میلیون عدد بود که این رقم در آخرین گزارش ارائه شده، پنج میلیون عدد عنوان شده است. علت این رشد قابل توجه هم این است که هزینه های خودروهای شخصی به شدت بالا رفته و از سوی دیگر نیز ترافیک شدیدی که خیابان ها را قفل می کند، باعث شده که یک سری از اقشار به استفاده از موتورسیکلت شده اند. 

 این مسئله به معنای یک عارضه بوده و نشانگر آن است که ما نتوانسته ایم به اندازه کافی در حوزه حمل و نقل عمومی سرمایه گذاری کنیم و این مسئله، پیامدهای خود را اینگونه نشان می دهد. 

 افزایش تعداد موتورسیکلت ها یکی از شاخص های شکست در حمل و نقل انسان محور بوده و نشان می دهد که ما به سمت استفاده از وسایل نقلیه شخصی حرکت کرده ایم. 

 متاسفانه آمار دقیقی از خودروهای ترددکننده در تهران وجود ندارد. با وجود اینکه در دوره پنجم شرکت کنترل ترافیک برنامه ای داشت تا اطلاعات سرشماری خودروها را تکمیل کند، حداقل من ندیدم که نتایجی از این برنامه اعلام شده باشد. مضاف بر اینکه در حال حاضر همین شرکت کنترل ترافیک نیز به نوعی در تعلیق به سر برده و فکرهایی وجود دارد که دست به ادغام آن بزنند.

 کما اینکه در خصوص شرکت کنترل کیفیت هوا نیز همین مباحث مطرح شد اما خوشبختانه این بحث، فعلا مسکوت گذاشته شده است. به عبارت دیگر، ما دو نهاد سازمانی در شهر تهران داریم که شاخص های هوا و وضعیت ترافیکی را رصد می کند و باید تقویت شوند، نه تضعیف! 

 هنوز از نظر آمار آلودگی هوا، تغییرات چندانی را نمی بینیم اما بر اساس آمارهای تقریبی که اعلام شده، میزان استفاده از خودروهای شخصی افزایش پیدا کرده و در عین حال، ظرفیت ناوگان حمل و نقل عمومی نیز ارتقا قابل توجهی نداشته است. 

 در هر دوره مدیریت شهری، سلایق متفاوت بوده و در هر دوره این سلایق، جهت گیری شهر را به آن سمت سوق می دهد. در دوره مدیریت شهری پنجم، موضوع دوچرخه های همگانی به عنوان یک موضوع حمایتی در دستور کار قرار گرفته بود و یارانه مشخصی نیز به شرکت گرداننده آن پرداخت می شد. 

 این مسئله از همه نظر مورد حمایت شورای شهر و شهرداری تهران در آن دوره بود. نه به این عنوان که بخواهد مشکل حمل و نقل عمومی را حل کند، بلکه تصور بر این بود که این، چشم انداز آینده تهران سایر شهرهاست و باید-با وجود همه مشکلات- روی آن سرمایه گذاری کنیم. 

 آماری که شهرداری در سال آخر دوره پنجم ارائه کرد، نشانگر آن بود که میزان استفاده و استقبال از این ظرفیت از برنامه هدفگذاری شده شهرداری نیز پیشی گرفته و جلوتر بود. اما در حال حاضر متاسفانه کار به استهزا دوچرخه در ارگان شهرداری رسیده است! برای جمع کردن موضوع هم دوستان زحمت زیادی نکشیدند! 

 چرا که فقط کافی است تا دست حمایت از سرمایه گذار بخش خصوصی برداشته شود و از آن جا که صرفه مالی از بین می رود، طبعا شاهد جمع آوری دوچرخه های اشتراکی و محروم شدن جامعه از این امکان و ظرفیت هستیم.

* رئیس و سخنگوی کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای پنجم شهر تهران