◄ افزایش اعتماد مردم به سیستم ایمنی قطار؛ چگونه؟

تین‌نیوز| پس از وقوع حادثه ریلی در ایستگاه هفت‌خوان سمنان، هادی طالب کارشناس حوزه حمل‌ونقل ریلی در یادداشتی که در تین‌نیوز منتشر شد، نوشت: این روزها پس از وقوع سانحه ریلی در محور تهران- مشهد محدوده ایستگاه هفت خوان، سخن از خرابی و ناکارآمدی سیستم ATC زیاد شنیده‌ایم.

برخی معتقدند این سیستم حدود 2 هزار بار در سال گذشته خرابی داشته است. درحالی‌که این خرابى سیستم نبوده، بلکه اعلام خرابى بوده، به این معنا که هر نوع خرابى مانند شکستگى ریل، خرابى علائم، سوزن و... که مانع از عملکرد این سیستم می‌شود ثبت شده است و صحیح‌تر آن است که بگوییم سیستم حدود 2 هزار بار خرابى نشان داده است. ضمنا گاهى موارد باید سیستم ATC خاموش شود که اگر خاموش نشود ایمنی حرکت تامین نمی‌شود.

فارغ از اینکه در هر سیستمی ضریب قابل قبولی به‌عنوان بازه پذیرش خطای مجاز شناخته می‌شود و همین‌طور فارغ از این موضوع که در سانحه اخیر سیستم به درستی و بدون هیچ گونه خطایی عمل کرده است و صرفا خطای انسانی باوجود تمامی تمهیدات باعث وقوع چنین حادثه‌ای شده است، قصد بررسی دقیق‌تر این اتفاق را از نگاه کارشناسی داریم.

بنا به اذعان دست‌اندرکاران، این سانحه از معدود مواردی است که یک سیستم کنترلی علائم به‌درستی با متوقف کردن قطار در 6 کیلومتر مانده به وقوع سانحه وارد عمل شده و هشدار را به همه متصدیان کنترل قطار و سیر و حرکت می‌دهد که خطر در کمین است و مراقب عملکرد خود باشند ولی بر عکس عوامل انسانی با غیرفعال کردن سیستم، قطار را به سوی سانحه سوق می‌دهند.  

 سیستم ATC تهران – مشهد، تاکنون چند هزار افزایش سرعت غیر مجاز و عبور از چراغ قرمز را تشخیص داده و آن را با ترمز متوقف کرده که هرکدام از آنها از سانحه احتمالی جلوگیری کرده است؛ همان‌طور که در این مورد نیز عملکرد آن موجب توقف قطار در 6 کیلومتر قبل از قطار بعدی شده است. موارد فوق مبین این واقعیت است که تلاش گسترده برای عملیاتی کردن این سیستم تاکنون از تعداد زیادی از وقایع احتمالی جلوگیری کرده و موجب ارتقا در ایمنی سیر و حرکت قطارها شده است.

سیستم ATC شامل دو قسمت تجهیزات داخل لکوموتیو و تجهیزات زمینی است که روی ریل‌ها نصب می‌شود. متاسفانه تخریب قطعات در داخل لکوموتیو و تخریب و سرقت تجهیزات زمینی باعث ایجاد برخی از این خرابی‌ها نیز می‌شود. بنا به گفته کارشناسان راه‌آهن برخلاف آمار منتشر شده در جراید و شبکه‌های اجتماعی، مجموع هشدارهای خرابی (نه خطای سیستم) استخراج شده 8 ماه اخیر در محور تهران – مشهد 4500 مورد بوده است...

پس از انتشار این یادداشت در پایگاه خبری – تحلیلی صنعت حمل‌ونقل، تین‌نیوز؛ یکی از کاربران پیام‌ی ارسال کرد که در ادامه می‌خوانید.

این کاربر در پیام خود عنوان کرده است: با تشکر از توضیحات شما در مورد سیستم کنترل اتوماتیک قطار، همانگونه که مستحضرید، یکی از شرایط مهم دریافت گواهینامه‌ها یا سرتیفیکیت‌های ایمنی مانند گواهینامه:پ
safety Integrity Level) SIL) وجود نرخ خرابی‌های در رنج‌های توان‌های مختلف منفی از 10 است.

در ادامه پیام این کاربر آمده است: مثلا برای SIL 1 شرایطی تعیین شده تا اگر نرخ خرابی‌های ساب-سیستم‌های یک سیستم ایمنی در آن رنج قرار داشته باشند، آن سیستم، شرایط دریافت گواهینامه استاندارد را داشته باشد محاسبه ای که انجام دادید به رقم 78 10^-4 انجامید برای درصد خرابی مربوط به سیستم یا حتی یکی از ساب‌های آن مثلا زیر بخش آن بورد.

وی در ادامه نوشته است: سوال اینجاست که حالی که چنین نرخ خرابی استانداردی عملا برای سیستم ATC موجود است و عملا قابل مشاهده و تجربه، چرا برای دریافت گواهینامه‌های ایمنی استاندارد مثل مورد فوق، اقدامی نمی‌شود؟ مسلما با دریافت هر یک از سطوح سرتیفیکیت‌های ایمنی، اعتماد و اطمینان مشتریان( مردم) به سیستم ایمنی بیشتر شده و در صورت وقوع مشکلات و یا خدای ناکرده سوانح مشابه، می توان به درستی و به‌طور مستند از سیستم ایمنی دفاع کرد.