فرمول مالیات ستانی در بودجه ۱۴۰۴/بررسی از جزئیات لایحه بودجه سال آینده

براساس متن لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، دولت در سال آینده ۵۰۰ هزار میلیارد تومان مالیات بیشتر از سال ۱۴۰۳ از شهروندان دریافت می کند و حقوق ورودی گمرکی هم ۸۵ درصد افزایش خواهد یافت. کما اینکه در سال جاری یعنی سال ۱۴۰۳ که بودجه آن را دولت رئیسی تدوین کرده بود هم به نسبت سال پیش درآمد های مالیاتی ۵۰ درصد رشد داشت، یعنی به بیان ساده ظرف دو سال، دو دولت متفاوت، از جناح های سیاسی متفاوت، رقم مالیات ستانی از شهروندارن را تا دو برابر افزایش داده اند.

به گزارش تین نیوز به نقل از اقتصادسرآمد، یکی از ابعاد جالب در مساله بودجه ۱۴۰۴، پیش بینی افزایش ۳۹ درصدی درآمد مالیاتی کشور است، مساله ای که برای بسیاری عجیب و ناباورانه است. فعلا که قرار است در لایحه بودجه ۱۴۰۴ درآمد های مالیاتی با رشد ۳۹ درصد نسبت به سال ۱۴۰۳ به ۱۷ هزار همت برسد. مطابق این جدول درآمدهای مالیاتی که در سال ۱۴۰۳ به میزان ۱۲ هزار و ۲۲۰ هزار میلیارد تومان بوده با رشد ۳۹ درصد به ۱۷ هزار همت (هزار میلیارد تومان) رسیده است.

اگر بخواهیم درآمد حاصل از حقوق ورودی گمرک ۲۶۴ همت در نظر گرفته شده که افزایش ۸۵ درصد را نسبت به لایحه ۱۴۰۳ نشان می دهد، را نیز در نظر بگیریم به اعداد جالب تری نیز می رسیم. همچنین مطابق لایحه ۱۴۰۴ سود سهام شرکت های دولتی ۶۰ همت، مالکیت دولت در بخش ارتباطات ۲۶ همت، بهره مالکانه و حقوق دولتی معادن ۵۵ همت، درآمد حاصل از فروش کالا و خدمات ۶۰ همت و سایر درآمد ها ۱۱۰ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده است. بر این اساس جمع درآمد های دولت در سال ۱۴۰۴ و تراز عملیاتی ۲۲ هزار و ۷۵۶ همت پیش بینی شده که از افزایش ۴۲ درصد نسبت به سال گذشته حکایت دارد. تراز عملیاتی سال ۱۴۰۴ با احتساب موارد فرابودجه و هدفمندی انتقال یافته به بودجه عمومی معادل ۱۸ هزار و ۵۴۰ همت است. البته احتمالا برای وصول چنین ارقامی از مالیات در بودجه سال ۱۴۰۴ باید داروغه ناتینگهام معروف از انیمیشن و کتاب رابین هود را احضار کرد، چون به نظر نمی رسد که وصول این ارقام مالیات در اقتصاد بحران زده ایران چندان راحت باشد.

 

چنانچه براساس متن لایحه بودجه برای سال آینده دولت که پیشتر اشاره شد، دولت چهاردهم بنا دارد باز هم فشار مالیات و عوارض گمرکی را به شکل قابل توجه ای افزایش دهد. براین اساس ۵۰۰ هزار میلیارد تومان مالیات بیشتر از سال ۱۴۰۳ از شهروندان دریافت می شود و حقوق ورودی گمرکی هم ۸۵ درصد افزایش خواهد یافت. همچنین باید توجه داشت که با توجه به سقف ۶ هزار میلیارد تومانی بودجه عمومی، دولت اکنون قصد دارد که ۲۰ درصد از منابع بودجه اش را از مالیات ستانی مستقیم تأمین کند. کما اینکه در سال جاری یعنی سال ۱۴۰۳ که بودجه آن را دولت رئیسی تدوین کرده بود هم به نسبت سال پیش درآمد های مالیاتی ۵۰ درصد رشد کرده بودند، یعنی به بیان ساده ظرف دو سال، دو دولت متفاوت، از جناح های سیاسی متفاوت رقم مالیات ستانی از شهروندارن را تا دو برابر افزایش داده اند. همچنین حقوق ورودی گمرکی نیز اکنون از ۱۴۳ هزار میلیارد تومان به ۲۶۴ هزار میلیارد تومان افزایش می یابد. معنای این افزایش در این بخش نیز یعنی گران تر شدن کالا و خدمات برای عموم مردم در پی خواهد بود.

معافیت هایی برای بخش مالیات

 

اما در مساله مالیات موارد بسیار دیگری نیز مطرح است که به، اما و اگر ها دامن می زند. بر اساس برنامه هفتم توسعه، باید سهم مالیات از تولید ناخالص داخلی تا پایان این برنامه به ۱۰ درصد برسد که برای تحقق این هدف، اصلاحاتی مانند ساماندهی معافیت ها و تغییر نرخ های مالیاتی ضروری است. به منظور حمایت از اقشار متوسط نیز، معافیت مالیاتی حقوق و دستمزد دو برابر و معافیت مالیاتی مشاغل سه برابر پیش بینی شده است. حال، اما سیاست گذاران باید تصمیم بگیرند که آیا افزایش تعداد مشاغل معاف از مالیات، که ممکن است باعث کاهش ۴۸ هزار میلیارد تومانی درآمد دولت در سال ۱۴۰۵ شود، منطقی است یا خیر. همچنین، برای تقویت نقش مالیات در تنظیم اقتصاد، باید زیرساخت های لازم برای اجرایی کردن مالیات بر سوداگری و سرمایه گذاری تا سال ۱۴۰۴ نیز فراهم شود. در این بین در حالی دولت در پی افزایش ۴۰ درصدی درآمد های مالیاتی است که در بخشنامه بودجه ۱۴۰۴، معافیت مالیاتی حقوق و دستمزد دو برابر و معافیت مالی مشاغل سه برابر پیش بینی شده است. حقوق ها تا سقف ۲۴ میلیون تومان در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ معاف از مالیات هستند. در واقع افرادی که سالانه کمتر از ۲۸۸ میلیون تومان حقوق بگیرند، از پرداخت هرگونه مالیات بر دستمزد معاف خواهند شد؛ و باز این در حالی است که معافیت مشاغل در بودجه ۱۴۰۳ نسبت به ۱۴۰۲، حدود ۱۱۱ درصد افزایش یافته بود. همچنین، اگر صاحبان مشاغل از پایانه های فروشگاهی استفاده کنند، معافیت سالیانه آن ها تا سه برابر معافیت تصویب شده در قانون بودجه ۱۴۰۲ افزایش خواهد یافت.

سرنوشت مالیات بر دستمزدها

 

در مورد مالیات بر دستمزد ها که تا سقف ماهانه ۲۴ میلیون تومان معاف هستند، الباقی به صورت پلکانی افزایش می یابند. بر همین اساس، هر چه میزان دریافتی بیشتر شود درصد مالیات هم افزایش پیدا می کند. نرخ مالیات بر مجموع درآمد حقوق اشخاص حقیقی که بین ۲۸۸ میلیون تا ۳۶۰ میلیون تومان در سال (معادل حقوق ماهانه ۲۴ تا ۳۰ میلیون تومان) دریافتی دارند، معادل ۱۰ درصد از مازاد این مبلغ است. در واقع اگر فردی بالای این مبلغ درآمد بگیرد، مازادش نسبت به ۲۸۸ میلیون تومان مشمول مالیات می شود. این نرخ مالیات برای افرادی با دستمزد سالانه بین ۳۶۰ تا ۴۵۶ میلیون تومان (۳۰ تا ۳۸ میلیون تومان ماهانه)، معادل ۱۵ درصد، برای حقوق بگیرانی که سالانه ۴۵۶ تا ۶۰۰ (ماهانه ۳۸ تا ۵۰ میلیون تومان) دریافتی دارند، ۲۰ درصد، برای افرادی که حقوق سالانه ۶۰۰ تا ۸۰۰ میلیون تومانی دارند (ماهانه ۵۰ تا ۶۶.۷ میلیون تومان) دارند ۲۵ درصد و افرادی که سالانه بیشتر از ۸۰۰ میلیون تومان درآمد دارند ۳۰ درصد لحاظ شده است.

 

براساس این تبصره، تمامی افرادی که در بخش های دولتی و غیردولتی تحت هر عنوان از جمله ساعتی، روزمزد، قراردادی، حق التدریس، حق التحقیق، حق الزحمه، حق نظارت، حق التألیف، حق فنی و پاداش شورای حل اختلاف دریافتی دارند، نیز مشمول مالیات حقوق هستند، ولی اعضای هیئت علمی دانشگاه ها و مؤسسات پژوهشی و آموزشی و قضات دادگستری از شمول این حکم مستثنی و مشمول ماده (۸۵) قانون مالیات های مستقیم هستند. البته در این بین باید توجه داشت که به طور معمول نیز تغییرات در معافیت مالیات بر درآمد مشاغل، اثر خود را با یک سال تأخیر و در درآمد های مالیاتی سال ۱۴۰۵ نشان خواهد داد، زیرا بررسی اظهارنامه ها و وصول مالیات در سال بعد انجام می شود. در همین حال، اما پیش بینی ها نشان می دهد که اگر معافیت مشاغل سه برابر شود، در مقایسه با افزایش معافیت متناسب با تورم، درآمد های مالیاتی در سال ۱۴۰۵ حدود ۴۸ هزار میلیارد تومان کاهش خواهد یافت. 

درآمدهای مالیاتی برای دولت

 

به نظر می رسد دولت، اما راه های جایگزینی برای افزایش مالیات ها یافته است که البته باید دید برخی از این مالیات ها همچون خانه ها و خودرو های لوکس تا چه اندازه قابل وصول است. اما شاید اصلی ترین مالیاتی که تقریبا همه شهروندان با آن دست به گریبان خواهند بود حتی اگر خود به آن آگاه نباشند مالیات های بر ارزش افزوده است که به نوعی در آمد مهمی برای دولت محسوب می شود. دولت در بودجه سال ۱۴۰۴ نرخ مالیات بر ارزش افزوده را همچون امسال ۱۰ درصد تعیین کرده است. براساس لایحه بودجه سال آینده در سال ۱۴۰۴ نرخ مالیات بر ارزش افزوده موضوع ماده (۷) و نرخ مالیات بر ارزش افزوده و جریمه موضوع بند (ب) ماده (۲۶) قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال ۱۴۰۰ به میزان یک واحد درصد به عنوان سهم دولت افزایش می یابد تا کل نرخ مالیات بر ارزش افزوده برابر (۱۰) واحد درصد شود و صرف متناسب سازی حقوق بازنشستگان لشکری و کشوری و صندوق بازنشستگی فولاد با ۹۰ درصد واریزی از محل حقوق و فوق العاده های مشمول کسور دریافتی شاغلین مشابه و هم تراز با رعایت قانون برنامه هفتم پیشرفت شود.