تشدید طوفان های شن و غبار ناشی از تغییرات اقلیمی در شهرها

به گزارش تین نیوز به نقل از ایمنا، طوفان شن یک پدیده هواشناسی است که طی آن مجموعه ای از ذرات گردوغبار یا ماسه توسط باد شدید و متلاطم در هوا معلق می شوند. این پدیده بیشتر در مناطقی رخ می دهد که زمین با خاک سست یا ماسه پوشیده شده است که به دلیل تغییرات اقلیمی با منشأ انسانی و جابه جایی بیوم ها و گونه های استوایی از استوا به سمت قطب های زمین، به شدت در حال افزایش است.

طوفان های شن و گرد و غبار پدیده های طبیعی و رایج هواشناسی هستند که ماسه ها و گردوغبار را به هزاران کیلومتر دورتر از محل اصلی منتقل می کنند. گردوغبار صحرای آفریقا هر سال خاک آمازون را با ۲۲ هزار تن فسفر بارور می کند.

عوامل ایجاد طوفان شن

خشکسالی در بعضی مناطق همراه با وزش بادهای شدید و احتمال خروج رسوبات از خاک باعث طوفان شن می شود. به گفته سازمان ملل، تغییرات اقلیمی انسانی عواقب دهه ها مدیریت ناپایدار خاک و منابع آب است که در بعضی مناطق باعث تشدید طوفان های شن و گردوغبار شده است.

در آوریل ۲۰۲۴، آکروپولیس آتن در یک هاله نارنجی رنگ به استقبال طلوع آفتاب رفت، در حالی که ابرهای غبار از صحرای آفریقا به سمت شمال در حال ورود به آتن و شهرهای یونان بودند. به گفته مدیر تحقیقات رصدخانه ملی آتن، غلظت این ابر غبار بیشتر از ابرهای قبلی بود. در فوریه ۲۰۲۲، طوفان گردوغبار از الجزایر به اسپانیا نفوذ کرد و بخش بزرگی از آن را فرا گرفت و این کشور را به رنگ قرمز درآورد.

سازمان هواشناسی اسپانیا این پدیده را به عنوان یک وضعیت فوق العاده اعلام کرد. برخی از کارشناسان هواشناسی شواهدی از تغییرات اقلیمی و جریان گردوغبار از شمال آفریقا به جنوب اروپا و حوزه مدیترانه یافته اند.

نقش انسان ها در پیدایش طوفان های گردوغبار در چندین دهه قبل مشخص شده بود. بین سال های ۱۹۳۲ و ۱۹۳۹، یک طوفان شن مداوم موسوم به کاسه غبار از چمنزارهای خلیج مکزیک تا کانادا عبور کرد و باعث تخریب جنگل هایی شد که چندهزار گونه وحشی در آن زندگی می کردند و همچنین منجر به بروز دوره ای از فقر و بیماری در تگزاس شد که پیش از آن وجود نداشت.

عواقب طوفان شن بر زندگی انسان

به گفته سازمان جهانی هواشناسی، طوفان شن باعث می شود افراد شن و ذرات کوچک معلق در هوا را استنشاق کنند و دچار مشکلات جدی تنفسی شوند. هرچه طوفان شدیدتر باشد، گردوغبار بیشتری وارد ریه انسان ها می شود. گردوغبار ریه ها را تحریک می کند و منجر به واکنش های آلرژیک و همچنین حملات آسم می شود. سرفه، خس خس سینه، آبریزش بینی، آسم، ذات الریه، رینیت آلرژیک و سیلیکوزیس بعضی از بیماری های شایع تر ناشی از طوفان شن هستند. علاوه بر این، ذرات کوچک تر می توانند به جریان خون راه پیدا کنند و بر سیستم قلبی عروقی تأثیر بگذارند.

زیرساخت های شهری نیز تحت تأثیر طوفان های شن قرار دارند. شن و ماسه با فرسایش خاک سطحی بر کشاورزی تأثیر می گذارد، تجهیزات کنترل دما را خراب می کند و زیرساخت های حیاتی جاده را مدفون می کند. کاسه غبار دهه ۳۰ بسیاری از زیرساخت های ارتباطی شهرها را قطع کرد، این مشکلی است که مردم در امارات متحده عربی با آن آشنا هستند.

علاوه بر این، ظرفیت شن و گردوغبار برای حفظ گرما در سطوح پایین اتمسفر می تواند دمای سطح زمین را افزایش دهد و بر الگوهای هواشناسی محلی تأثیر بگذارد. بر اساس گزارش های هواشناسی، سالانه تقریباً دو میلیون تن شن و غبار وارد جو می شود.

مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای افزایش آگاهی در مورد آسیب های ناشی از طوفان های شن و گردوغبار و رسیدگی به علل ریشه ای آنها، روز ۱۲ جولای را به عنوان روز جهانی مبارزه با طوفان شن و گردوغبار نام گذاری کرده است. این سازمان بر اهمیت همکاری جهانی و منطقه ای برای پیشگیری، مدیریت و کاهش طوفان های شن و گردوغبار به ویژه بهبود سیستم های هشدار اولیه و افزایش تبادل اطلاعات اقلیمی و هواشناسی تاکید دارد.

شهرها چگونه با طوفان شن مبارزه می کنند؟

در مارس ۲۰۲۱، پکن تحت تأثیر بزرگترین طوفان شن در بیش از یک دهه اخیر قرار گرفت، ۶ ماه بعد در برزیل اتفاقی مشابه رخ داد و ۶ ماه بعد هوای اسپانیا به رنگ قرمز درآمد. پس از ظهور طوفان شن نمی توان کاری برای متوقف کردن آن انجام داد، اما باید به مردم هشدار داد.

راه های مختلفی برای اطلاع رسانی به جمعیت آسیب پذیر وجود دارد تا از بیرون رفتن آنها در فضای باز جلوگیری کند و اطمینان حاصل شود افرادی که ناچار به حضور در فضای باز هستند، از ماسک استفاده می کنند. پایش اتمسفر یک عنصر ضروری برای صحت و نتیجه بخش بودن این هشدارها است.

هنگام وقوع طوفان های شن، توصیه می شود که مردم در داخل خانه با درها و پنجره های بسته بمانند و از ورزش در فضای باز خودداری کنند تا در حد امکان از ورود ذرات ریز به ریه ها پیشگیری شود. جلوگیری از استفاده از وسایل نقلیه که حضور ذرات معلق را تشدید می کنند، یکی از مهم ترین پیشنهاداتی است که دولت ها ارائه می دهند.

شایان ذکر است که بهترین راهکار برای مقابله با طوفان های شن، مبارزه با بیابان زایی، کاهش استفاده از سوخت های فسیلی، مقابله با طرح هایی که منجر به کاهش سفره های زیرزمینی می شوند و به طور کلی پرهیز از تخریب محیط های طبیعی است.