بنادر ایران در سایه تاریخ، بنادر سنگاپور در روشنایی پیشرفت

ایران از دیرباز با دارا بودن تاریخچه ای چند هزار ساله در صنعت کشتیرانی، نقش مهمی در تجارت و اقتصاد منطقه داشته است. اولین ناوگان جنگی جهان در دوره هخامنشیان (۵۵۹-۳۳۰ پیش از میلاد) به فرمان کوروش بزرگ به آب انداخته شد. در دوره ساسانیان (۲۲۴-۶۵۱ میلادی) و اوایل اسلام، بندر سیراف به عنوان یکی از مهم ترین مراکز تجاری خلیج فارس شناخته می شد. در دوره قاجار (۱۷۸۹-۱۹۲۵ میلادی)، بندر بوشهر به عنوان یک بندر مهم تجاری و نظامی توسعه یافت و  در دوره صفویان (۱۵۰۱-۱۷۳۶ میلادی)، بندرعباس به عنوان یک بندر استراتژیک توسعه یافت و نامش از “گمبرون” به “بندرعباس” تغییر یافت.سنگاپور 

به گزارش تین نیوز به نقل از سی نیوز، با این حال و با توجه به این تاریخ غنی و تجربه چند هزار ساله، امروز بنادر ایران در مقایسه با بنادر همتراز منطقه و جهان چه وزن و جایگاهی دارد ؟آیا وضعیت و موقعیت بنادر ما مطلوب است؟ این در حالیست که  پس از گذشت هزاران سال ، هنوز به سطح  توسعه یافتگی همانند بنادر پیشرفته ای مانند بندر سنگاپور نرسیده ایم. سنگاپور، با سرمایه گذاری گسترده در زیرساخت ها، بهره گیری از فناوری های پیشرفته، و مدیریت کارآمد، توانسته است به یکی از پرترافیک ترین و کارآمدترین بنادر جهان تبدیل شود. سنگاپور از اوایل دهه ۱۹۶۰ به دنبال استقلال خود در سال ۱۹۶۵ شروع به انجام تغییرات اساسی در توسعه بندری و اقتصادی کرد. در دهه ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، این کشور به طور فعال به سرمایه گذاری در زیرساخت های بندری، فناوری های پیشرفته، و مدیریت کارآمد پرداخت که تا به امروز هم ادامه دارد.

بندر سنگاپور سال هاست به عنوان پایتخت درجه یک دریایی شناخته می شود. بکارگیری خط مشی های مناسب تجارت و قرارگیری در میان آسیا ـ اروپا، امروز سنگاپور را در جایگاهی قرار داده که ۴۰ سال پیش تصور آن برای کسی امکان پذیرنبود.سنگاپور طی چند دهه به این موفقیت ها دست یافته است، در حالی که ایران، با وجود تاریخچه ی طولانی در این حوزه، امروزه در وضعیت نامطلوبی قرار دارد.   این گزارش به بررسی اقدامات و سیاست هایی می پردازد که می تواند بنادر ایران را به سطح بنادر پیشرفته جهان نزدیک کند درحالی که روند جاری بنادر ما این چشم انداز را تداعی نمی کند.

بررسی تطبیقی بنادر ایران و سنگاپور

موقعیت جغرافیایی استراتژیک

ایران و سنگاپور هر دو از موقعیت جغرافیایی استراتژیکی برخوردارند. بنادر ایران در خلیج فارس و دریای عمان مانند بندر عباس و چابهار، و بندر سنگاپور در تنگه مالاکا، هر دو نقش کلیدی ژئوپلیتیکی در تجارت جهانی دارند. این موقعیت ها امکان دسترسی به بازارهای بزرگ منطقه ای را فراهم می کنند و پتانسیل بزرگی برای توسعه دارند.

سرمایه گذاری در زیرساخت ها

بندر سنگاپور با سرمایه گذاری عظیم در توسعه زیرساخت های بندری و لجستیکی، از جمله اسکله های مدرن، تجهیزات بارگیری پیشرفته، و پایانه های کانتینری بزرگ، به یکی از پرترافیک ترین بنادر جهان تبدیل شده است. در مقابل، بسیاری از بنادر ایران هنوز نیاز به توسعه و نوسازی زیرساخت ها دارند.

استفاده از فناوری های پیشرفته

سنگاپور با به کارگیری سیستم های مدیریت بنادر هوشمند، اتوماسیون فرآیندها، روباتیک و دیجیتالی سازی، بهره وری خود را به میزان قابل توجهی افزایش داده است. در حالی که ایران استفاده محدودی از این فناوری ها داشته و این امر به کاهش بهره وری و افزایش زمان بارگیری و تخلیه منجر شده است.

مدیریت کارآمد و حرفه ای

مدیریت حرفه ای و کارآمد با استفاده از بهترین شیوه های بین المللی و استانداردهای بالا، از جمله عوامل موفقیت بندر سنگاپور است. ایران نیز نیاز به بهبود مدیریت و اجرای استانداردهای بین المللی در بنادر خود دارد.

تسهیل قوانین تجاری و گمرکی

قوانین تجاری و گمرکی ساده و شفاف در سنگاپور موجب تسهیل و تسریع فرآیندهای تجاری شده است. در حالی که قوانین پیچیده و ناکارآمد در ایران باعث تأخیر و کاهش جذابیت بنادر برای سرمایه گذاران خارجی شده است.

جذب سرمایه گذاری خارجی

سنگاپور با ارائه تسهیلات و مشوق های مالیاتی، محیط جذابی برای سرمایه گذاری خارجی ایجاد کرده است. در مقابل، تحریم ها و بی ثباتی اقتصادی در ایران مانع جذب سرمایه گذاری خارجی به میزان کافی شده است.

توجه به پایداری محیط زیست

سنگاپور با اجرای پروژه های پایدار و استفاده از انرژی های تجدیدپذیر، نقش مهمی در حفاظت از محیط زیست ایفا می کند. در حالی که ایران توجه محدودی به مسائل زیست محیطی داشته و استفاده کمتری از انرژی های تجدیدپذیر در عملیات بندری دارد.

توصیه هایی برای بهبود وضعیت بنادر ایران

• ایران نیازمند سرمایه گذاری خارجی گسترده برای بهبود و نوسازی زیرساخت های بندری و تجهیزات مدرن است. این شامل احداث و بهبود پایانه های کانتینری، اسکله ها، انبارها، و تجهیزات بارگیری و تخلیه است.

• بهره گیری از فناوری های پیشرفته و اتوماسیون فرآیندها برای افزایش بهره وری و کاهش زمان عملیات در بنادر ایران ضروری است.

• تسهیل و شفاف سازی و تنقیح قوانین تجاری و گمرکی برای جذب سرمایه گذاری و تسهیل تجارت باید در اولویت قرار گیرد.

• آموزش کارکنان و استفاده از نیروی کار ماهر و مدیریت حرفه ای می تواند به بهبود کارایی بنادر ایران کمک کند.

• ارائه تسهیلات و مشوق های مالیاتی برای جذب سرمایه گذاری خارجی و همکاری با بنادر پیشرفته جهان باید مورد توجه قرار گیرد.

• خصوصی سازی مدیریت بنادر و ترمینال ها می تواند با جلب مشارکت بخش خصوصی، کارایی و رقابت پذیری بنادر را افزایش دهد.

بنادر ایران با داشتن موقعیت جغرافیایی استراتژیک و منابع طبیعی غنی، پتانسیل زیادی برای تبدیل شدن به مراکز مهم تجارت بین المللی دارند. با این حال، برای رسیدن به سطح بنادر پیشرفته ای مانند سنگاپور، نیازمند سرمایه گذاری گسترده در زیرساخت ها، بهره گیری از فناوری های پیشرفته، بهبود مدیریت و قوانین تجاری، جذب سرمایه گذاری خارجی و توجه به مسائل زیست محیطی هستند. با اجرای این توصیه ها، بنادر ایران می توانند نقش مهم تری در تجارت بین المللی ایفا کنند و به بهبود وضعیت اقتصادی کشور کمک کنند؛ هرچند عوامل دیگری هم چون تهدیدات ، محرومیت های حاصل از تحریم های ظالمانه باعث شده است علیرغم تلاش های بسیار و سرمایه گذاریهای داخلی نتایج مطلوب  حاصل نگردد.

منابع

1. تاریخ هرودوت، کتاب ۳

2. مقاله های تاریخی در مورد امپراطوری هخامنشی

3. کتاب “تاریخ بنادر خلیج فارس” نوشته عبدالنبی قیم

4. کتاب “بوشهر در گذر زمان” نوشته ناصر نجمی

5. کتاب “ایران در دوران صفوی” نوشته راجر سیوری

6. “تاریخ سنگاپور” نوشته C.M. Turnbull