مدیریت صحیح سواحل شرط لازم برای توسعه اقتصادی

به گزارش تین نیوز به نقل از اقتصاد سرآمد، تأثیرات اقتصاد دریا بر رشد اقتصادی ایران باید بیش از پیش مورد بررسی دولت ایران قرار بگیرد. این نوع اقتصاد، از منابع آبی پایدار و قدرت دریاها برای توسعه اقتصادی و ایجاد اشتغال بهره می برد. این نوع از اقتصاد شامل فعالیت هایی نظیر شیلات، گردشگری دریایی و حمل و نقل دریایی هم هست.

ایران با دسترسی به منابع غنی دریایی، ظرفیت بالایی برای توسعه اقتصاد دریا محور دارد. این روند می تواند به افزایش صادرات و اشتغال کمک و رشد اقتصادی پایداری را فراهم آورد. شناسایی مزایای این رویکرد از اهمیت بالایی برخوردار بوده و باید پژوهش های بیشتر با حمایت دولت در این زمینه انجام گیرد. 

تأثیرات کاهش تعرفه ها و افزایش بهره وری نیروی کار و نهاده های واسطه ای در بخش های آبزی پروری و حمل و نقل دریایی اقتصاد را فزون می نماید. کاهش تعرفه ها می تواند به کاهش تولیدات آبزی پروری منجر و افزایش بهره وری نهاده های واسطه ای، می تواند به افزایش رفاه اقتصادی کشور کمک و تراز تجاری بخش های آبزی پروری و حمل و نقل دریایی را بهبود بخشد. تمرکز بر بهره وری نیروی کار و سرمایه گذاری در این بخش می تواند در رشد اقتصادی کشور نقش بسزایی ایفا کند و جذب سرمایه گذاری خارجی را شامل گردد.

بهبود معیشت و اشتغال با اقتصاد دریامحور

اقتصاد دریامحور بهره گیری پایدار از منابع دریایی برای رشد اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد اشتغال را سبب می شود. مناطق ساحلی به عنوان نواحی ارزشمند سیاسی و اقتصادی، با اهمیت ژئواستراتژیک و ژئواکونومیک، در مقیاس جهانی و منطقه ای شناخته می شوند. ساحل ها به عنوان دروازه های ورودی کشور با ارزش بوده و اهمیت زیادی دارند. 
با هدف توسعه اقتصادی و سیاسی در منطقه و جهان، برنامه ریزی ساخت شهرها و سکونتگاه های ساحلی بر اساس استانداردها می تواند نگاهی نوآورانه به سواحل ایران بدهد.  سکونتگاه های ساحلی به عنوان دروازه های ورودی کشور در کنار سواحل، نقاط پایلوت و نمونه ای برای گردشگری و جذب توریست خواهند بود.

ویژگی سواحل استراتژیک ایران

در ایران باید هر گونه موانع سرمایه گذاری در مناطق ساحلی حذف شوند تا توسعه اقتصاد در تمامی حوزه ها حمایت شود. سواحل ایران در نقاط استراتژیک و اقتصادی واقع شده اند و می توانند با توسعه زیر ساخت ها از مهمترین مراکز حمل و نقل کشور باشند. همچنین از لحاظ دسترسی به آب های آزاد و فرهنگ گردشگری برای تبدیل به بنادر جهانی مناسبند. 

سیاست های کلی برای آمایش سرزمین با تمرکز بر دریا، سواحل و بنادر از اهمیت بسیار خاصی برخوردار است و توسعه دریایی باعث ارتقای اقتصاد و تولید داخلی می شود. امروزه استفاده از ظرفیت سواحل برای رشد اقتصادی در ایران فعال نبوده و توسعه فعالیت های دریایی نیازمند سرمایه گذاری است. تغییرات سیاسی با تأکید بر اقتصاد دریا محور باید انجام شود تا هر گونه برنامه ریزی در نقاط نوار ساحلی، اقتصاد در ایران را رشد دهد. 

ظرفیت و ویژگی بنادر ایران

ظرفیت بنادر کشور بسیار کمتر از حد مجاز بوده و با توسعه بنادر و استفاده کامل از ظرفیت آنها، ایران به قطب تجاری و قطب عبور کالا و حمل و نقل دریایی تبدیل می شود. همچنین، با توجه به پتانسیل های دریایی موجود در ایران، باید در زیرساخت ها، تولید و خدمات و غیره با کشورهای همسایه و حتی بین المللی همکاری و حضور مؤثر در دنیا را تقویت کنیم.

اقتصاد دریامحور باید به عنوان محور اصلی اقتصاد تأکید شود که برای تحقق آن نیاز به ایجاد زیرساخت های اقتصادی از جمله تأمین نیروی انسانی مورد نیاز هستیم. اقتصاد دریا و سواحل شامل کشف صنایع مختلفی نظیر صنایع دریایی، معدن کاوی دریایی و تجارت و خدمات دریایی و غیره است که به افزایش اشتغال در بخش های مختلف تولیدی و خدماتی مبتنی بر دریا و غیر دریا منجر می شود.

استفاده محدود ایران از اقتصاد دریایی

ایران برخلاف دیگر کشورهای ساحلی که از سواحل خود حداکثر استفاده را می برند، نتوانسته است از ظرفیت های اقتصاد دریایی خود به طور کامل بهره ببرد و در این زمینه فعالیت های بسیار محدودی داشته است. توسعه دریا محور نرخ بیکاری را در کشور کاهش می دهد. نسبت به گذشته، با گسترش جهانی شدن و تفاهم نامه های بین المللی، تمرکز کشورها در رشد منابع اقتصادی فزونی یافته است. از منظر اقتصادی، سرمایه گذاری های بلند مدت و توسعه زیرساخت ها بسیار لازم و ضروری است.
سواحل جزء نواحی استراتژیک کشورمان به شمار می آیند که به جهت انزوای جغرافیایی در طرح های کلان ملی کم تر مورد توجه قرار گرفته در صورتی که دارای ظرفیت عظیمی در انواع حوزه ها برای رونق اقتصاد هستند. در سطح محلی توسعه سواحل نگرش مثبت نسبت به کارامدی کشورمان را افزایش می دهد.

توسعه سواحل در سطح ملی و بین المللی

در سطح ملی نیز توسعه سواحل کنترل ناهنجاری های سیاسی، اجتماعی، امنیتی و غیره در منطقه و حتی جهان سبب شده و باعث شکل گیری جهش عظیمی در اقتصاد ایران می گردد که در نتیجه آن رشد اقتصادی، کاهش بیکاری، کنترل تورم و بالا رفتن رفاه عمومی ایجاد شده و همچنین در پرتو بهبود اقتصاد، قدرت کشور هم در دنیا افزایش می یابد. 

در سطح بین المللی توسعه سواحل زمینه ساز انواع همکاری های مشترک بین دیگر کشورها می شود که این موضوع به نوبه خود از ایران تصویری مقتدر در جامعه جهانی ترسیم نموده و باعث ارتقاء قدرت کشورمان می گردد.

توسعه دریا محور و بهره اقتصاد از دریا علاوه بر توسعه اقتصادی، فراتر از شیلات و گردشگری دریایی رفته و شامل حوزه هایی از جمله حمل و نقل دریایی، گردشگری دریایی و انرژی های تجدیدپذیر می شود. اقتصاد دریامحور نقشی اساسی، توسعه ای و کنشگرانه دارد.

برنامه بهره برداری از ظرفیت های سواحل

امروزه در ایران از دریا، این نعمت خدادادی به نحو کافی بهره برداری نشده و فعالیت های بیشتر در حوزه سواحل شهری و روستایی و تأسیسات بندری و نظامی باید به جد صورت گیرد. مناطق ساحلی ما اهمیت ژئواستراتژیک، ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک در مقیاس جهانی و منطقه ای دارند. ایران کمترین سهم تولید ناخالص ملی خود را از دریا تأمین می کند. توزیع نامتوازن جمعیت و عدم توجه به منابع نواحی مرزی نیز چالش های دیگری برای کشور ایجاد کرده است.

اگرچه عدم توسعه پایدار و متوازن در مراکز صنعتی و معدنی منافع اقتصادی برای کشور دارد، اما مشکلات زیست محیطی، کالبدی و اجتماعی ناشی از آن، نظیر آلودگی زیست محیطی و مشکلات اجتماعی از جمله مهاجرت های شغلی و دوگانگی فرهنگی، وجود دارد. بنابراین، استفاده از قدرت مناطق آزاد و ویژه برای توسعه الگوهای اقتصادی دریایی بسیار حیاتی است. باید توجه به مسائل کلیدی توسعه دریامحور، محیط زیست، اقلیم مناطق ساحلی، و تجارب بین المللی داشت و نیازهای ساکنان را در نظر گرفت تا توسعه صورت گیرد. 

تأکید بر ظرفیت حمل و نقل دریایی، رشد ابعاد کشتی ها، بسته بندی ها و یکپارچگی زنجیره تأمین محصولات در کشورمان منجر به توسعه بنادر و مناطق جدید با ظرفیت بالاتر دریایی می شود لذا ترتیب مکان های صنعتی باید بازنگری شده، به مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی توجه ویژه ای شود و نوآوری در زمینه دریایی در تمامی جنبه ها تشویق شود. ایران باید با هر گونه اقدامی که به مدیریت بهره وری منابع ساحلی و دریایی، توسعه اقتصادی صحیح و حمایت از شرکت های نوآور و استارتاپ ها کمک خواهد کرد بپردازد.

راه اندازی خطوط دریایی بین کشورمان و دیگر کشورها برای توسعه تجارت و گردشگری، شتاب طرح های گردشگری دریایی را افزایش می دهد. حفاظت از ذخایر آبزیان بسیار برای ایران اهمیت دارد ولی اصلاً مسئولین امر به آن توجهی ندارند. اهمیت تعیین مقررات و لوایح لازم برای تحقق اقتصاد دریا محور نیز در ایران ضروری است. فعالیت ها در این زمینه باید در جهت تحقق سیاست های توسعه دریا محور آغاز شده و بخش خصوصی نیز بتواند در این فرایند نقش داشته باشد. در این مقوله اهداف کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت باید در نظر گرفته شوند. در بحث مدیریت یکپارچه در حوزه دریایی اکنون با چندگانگی مواجه ایم.