عکس | خاطره‌ انگیزترین بلوار پایتخت کجاست؟

آب کرج هم ابهتی داشت که بیا و ببین. آبی بود جاری و زلال و جوشان که امیرکبیر از کرج به تهران هدایتش کرد تا شمال و جنوب این شهر را سیراب کند. بلواری که در امتداد این رودخانه خروشان کشیده شد آب کرج نام گرفت و بعدها الیزابت و الان هم بلوار کشاورز خوانده می شود. اما بشنوید داستان این بلوار و طراح آن را که تا همین چند سال پیش زنده بود و فقط یک خواسته داشت؛ اینکه شناسنامه بلواری که سال ها پیش طراحی اش کرده بر اول و آخر بلوار نصب شود که شد.

یاد اتوبوس های دماغ دار توکلی به خیر

مهندس «جمشید رحمانی پناه»، از اهالی قدیم یوسف آباد، که به گفته خودش، خانواده اش سابقه چندین ساله در این حوالی دارند و بالا تا پایین این منطقه را، که روزگاری برورویی داشته میان مناطق دیگر تهران، خوب می شناسد، می گوید که تهرانی ها اگر می خواستند یک روز خوب را در یک منطقه خوش آب وهوا بگذرانند، می آمدند خیابان ولی عصر(عج) که آن زمان خیلی آباد و پر بود از دار و درخت و دوطرف آن، از مطهری تا عباس آباد تا دل تان بخواهد رستوران بود و کافه و سینما.

یک گروه از مردم هم می رفتند آب کرج یا همین بلوار کشاورز. می گوید: «آب کرج خیلی وسیع بود؛ از بیمارستان هزار تختخوابی، امام خمینی(ره)، شروع می شد تا می رسید به میدان ولی عصر(عج). آخر هفته ها مردم با هر وسیله ای که می شد خودشان را به آب کرج می رساندند، عده ای با تاکسی صدف دار که کرایه اش ۳ ـ ۴ زار بود، برخی با اتوبوس های دماغ دار توکلی و برخی هم با مال و الاغ. هر کسی هرچه داشت می آورد؛ پتو، قابلمه و... . ماشین های فولکس استیشنی هم بود که غذاهای آماده می فروخت، مثل سوسیس و کالباس و... مشابه کاری که الان در سی تیر انجام می شود.»

سنگ های البرز مرکزی زیر پای شماست

بلوار کشاورز را سال ۱۳۳۶ دکتر «سرافراز غزنی»، استاد دانشگاه شهید بهشتی و تهران، زمانی که از سوی یک شرکت مشاوره و سازنده آلمانی انتخاب می شود، در ۳۰سالگی، طراحی و اجرا می کند؛ بزرگ ترین سازه شهری که گذشت زمان چیزی از اصالت و دوامش کم نکرده است. نهـر میانی بلـوار ذوزنقه ای ساخته شد و برای اینکه سـنگفرش استحکام خوبی داشـته باشد، سنگ ها را از البرز مرکزی سفارش داد.

درختان ون، زبان گنجشک و چنار را هم از اداره جنگلداری آورد تا در فضای سـبز بلوار کاشته شود؛ هر ۵ متر یـک چنار و یک زبان گنجشـک تا بعد از اینکه درختان رشد کردند، فضای تونلی شکل از درختان در بلوار تشکیل و بلواری ساخته شود که به گواه بسیاری از کارشناسان نمونه آن نه در تهران که در ایران وجود ندارد، همان که باعث شده طراح آن بگوید: «در میـان صدها طرح و سـازه عمرانـی که اجرا کردم، بلوار نهرکرج برای من چیز دیگری است و وقتـی در این باره با من صحبـت می کنند روح و جانم زنده می شود.»

آرزوهای استاد

بلوار کشاوز، پیاده راه های سنگفرش شده و درختان انبوهش برای همه تهرانی ها، قدیم، جدید و آنهایی که این شهر را برای تحصیل و گردش انتخاب می کنند خاطره ساخته است؛ خاطراتی که به نوستالژی تنه می زند و باید همان گونه حفظ شود، با همان پیاده راه و همان شکل هندسی سنگفرش ها.

گذشت زمان، اما با این بلوار زیبا بی رحم بوده و نهر خروشان کرج که هدیه امیر شایسته و مغضوب ناصرالدین شاه به پایتخت نشینان بوده، با انبوه زباله پوشانده شده است. شاید اگر طراح بلوار اصیل کشاورز اکنون زنده بود و می خواست این بلوار ۶۵ساله پایتخت را دوباره طراحی کند روی نهر میانی را بـا شیشـه های خاص می پوشـاند و آن را تبدیل به آکواریوم می کرد تا از گزند زباله و گل و لای در امان بماند. خودش هم بارها گفته بود: «باید برای داشته های زیست محیطی مان ارزش قائل شویم تا این سرمایه های ملی برای آیندگان بماند.»

بلوار کشاورز در فهرست آثار ملی کشورمان ثبت و بعد از فوت دکتر غزنی در سال ۱۳۹۶ صاحب شناسنامه شد. شاید قرار است آرزوی این انسان شایسته برآورده شود و آن اینکه این سرمایه ملی به همان شکلی که خود استاد ساخت و طراحی کرد، بماند و این بار برای آیندگان خاطره بسازد.