◄ سوم خرداد روزی که خرمشهر آزاد شد

نخستین پیام پیروزی و آزادسازی شهر خرمشهر در سوم خردادماه ۱۳۶۱ توسط حاج احمد کاظمی مخابره می شود. در این پیام، احمد کاظمی خبر آزادی خرمشهر را با بی سیم خود اعلام می کند و با لهجۀ شیرین نجف آبادی می گوید: خرمشهر را خداوند آزادش کرد.

عملیات بیت المقدس در چهار مرحله انجام شد و در حالی که رزمندگان در دو مرحله اول به پیروزی رسیده بودند در مرحلۀ سوم که همان آزادسازی خرمشهر بود با مقاومت ارتش صدام مواجه شدند. نیروهای دشمن حضور پرشماری در منطقۀ شلمچه داشت و نیروهای خودی در دو مرحلهٔ قبل خسته شده بودند. همین دلایل مانع از پیشروی اساسی در این مرحله شد و نیروهای خودی بعد از مقداری پیشروی، در ۳ کیلومتری شلمچه استقرار یافتند. اهداف مورد نظر این مرحله به طور کامل محقق نشد، اما تعداد زیادی از نیروهای عراقی منهدم شده و اطلاعاتی از آرایش دشمن به دست آمد که برای اجرای مرحله چهارم عملیات و فتح خرمشهر مفید واقع شد.

در روز نهم اردیبهشت ماه ١٣٦١ در حالی‏که شب از نیمه گذشته بود، فرمان آغاز یورش به دشمن صادر شد.  غلام دلشاد، جانباز شیمیایی و موسس انجمن حمایت از جانبازان شیمیایی استان فارس، طی گفت‏وگویی آزادسازی خرمشهر را چنین روایت کرده است: شمال کرخه کور(کرخه نور کنونی) محور قرارگاه قدس بود که دشمن با هوشیاری و موانع زیاد مانع پیشروی نیروها می‏شد اما رزمندگان موفق شدند از مواضع دشمن عبور کنند و سرپل را آزاد کردند. نیروهای خودی همچنان در حال پیشروی بودند که دشمن با مشاهده هجوم نیروها غافلگیر شده متوجه پیشروی نیروهای ایران به طرف مرز شد، لشکر دشمن از ترس محاصره خود را به عقب کشاند.

دشمن عقب نشینی کرد و تا نیمه شب و ساعات اولیه روز بعد یعنی هیجدهم اردیبهشت، نیروهای قرارگاه قدس هم زمان با تعقیب نیروهای دشمن، تعدادی از آنها را که از قافله عقب مانده بودند، اسیر کردند و جاده اهواز – خرمشهر آزاد شد. شادی بین ایرانیان هنوز تمام نشده بود که خبر آزادسازی مناطقی همچون جفیر، پادگان حمید و هویزه بر شعف مردم ایران افزود. 

در ساعت 11 صبح روز سوم خرداد در حالی که درگیری شدیدی بین قوای ایرانی و نیروهای عراقی در شمال نهر خین جریان داشت و دشمن در فکر شکستن حلقه محاصره خرمشهر بود، رزمندگان ایرانی از جناح غرب و خیابان کشتارگاه وارد شهر شدند. ناحیه گمرک خرمشهر در کنار اروند اندکی مقاومت کرد که آن هم به سرعت در هم شکسته شد. یک ساعت بعد قوای ایران از سمت شمال و شرق نیز وارد شهر شدند و نیروهای متجاوز بعثی که 24 ساعت در محاصره کامل قرار داشتند، راهی جز اسارت یا فرار یا کشته شدن نداشتند. ساعت 2 بعد از ظهر، خرمشهر به ‏طور کامل آزاد شد.