ورود ایران به بازی قدرت اقتصادهای برتر جهان

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، تعاملات تجاری و اقتصادی ایران با سایر کشورها در دوران کوتاه ریاست جمهوری آیت الله شهید دکتر رئیسی به طور محسوسی افزایش یافت. با توجه به تحریم های ظالمانه آمریکا با همراهی برخی کشورهای اروپایی علیه ملت ایران، دولت سیزدهم تلاش کرد ضمن کاستن از شدت تحریم ها، رفتن به مسیر گفت وگوی عزتمندانه و مسالمت آمیز، مناسبات اقتصادی خود را با کشورهای همجوار و دوست افزایش دهد.

ارتباطات بین المللی ایران از سال ۱۴۰۰ مسیر متفاوتی نسبت به گذشته پیدا کرد. ایران علاوه بر تلاش برای احیای روابط خود با غرب در راستای منافع بین المللی، با شناخت صحیح از کشورهای دوست و متخاصم، رویکرد خود را در استفاده حداکثری از ظرفیت های بین المللی به کار گرفت.

افزایش سطح ارتباطات در پیمان شانگهای، عضویت در بریکس، احیای روابط ایران و عربستان که تا پیش از آن مخدوش شده بود، موافقت نامه جامع همکاری ۲۰ ساله با روسیه و تلاش برای اجرای سند ۲۵ ساله همکاری با چین از جمله اقداماتی بود که ظرف حدود ۲.۵ سال در دولت آیت الله شهید رئیسی به صورت جدی پیگیری شد.

سید ابراهیم رئیسی در بیست و سومین نشست سران سازمان همکاری شانگهای گفت: سازمان همکاری شانگهای بیش از ۶۰ درصد منطقه اوراسیا و بیش از ۴۰ درصد از جمعیت جهان را به خود اختصاص داده است. این ظرفیت عظیم، توان بالقوه گسترده ای را به این سازمان برای توسعه تجارت و تعمیق همکاری های اقتصادی در اشکال مختلف اعطا کرده است.

یکی دیگر از اقدامات خوبی که در این دوره صورت گرفت عضویت ایران در گروه بریکس بود. دوم شهریور ۱۴۰۲ عضویت شش کشور آرژانتین، اتیوپی، امارات متحده عربی، ایران، عربستان سعودی و مصر به گروه بریکس پذیرفته شد. نام بریکس از ترکیب حرف اول اسم کشورهای بنیان گذار این گروه شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی تشکیل شده که نخستین نشست خود را در سال ۲۰۰۹ برگزار کردند.

بر این اساس، بریکس ۴۰ درصد از جمعیت کشورهای جهان را در بر گرفته است. بریکس، سازمانی برای کشورهای با اقتصادهای نوظهور است. با توجه به تحریم برخی کشورهای عضو این گروه از سوی غرب، اتحاد در بریکس در راستای همکاری های اقتصادی از اهمیت بسزایی برخوردار است.

از طرف دیگر نوعی ناهمگونی در اعضای بریکس دیده می شود که اتفاقا یک مزیت برای این سازمان است. هر کدام از اعضا بخصوص کشورهای جدید عضو این گروه در پارامترهای ویژه ای در حوزه های سیاسی، اقتصادی و امنیتی حرفی برای گفتن دارند. برای مثال فاکتورهایی مانند دارا بودن منابع انرژی، تعاملات با کشورهای متعدد و ایفای نقش به عنوان قدرت منطقه ای، به عربستان فرصت بازیگری در بریکس داده است. درخصوص ایران نیز قدرت منطقه ای ایران و توانمندی آن برای بازیگری در عرصه منطقه ای یکی از ملاک های لازم برای عضویت ایران در بریکس محسوب می شود.

یکی از ابزارهای مهم بریکس که می تواند به دور زدن تحریم کمک کند «بریکس پی» است که یک سیستم پرداخت برای تراکنش بین کشورهای عضو بدون نیاز به دلار است؛ چرا که در نظام مبادلات مالی و پولی دنیا سازوکاری به نام «سوئیفت» وجود دارد و از آنجایی که کنترل آن دست غربی ها و آمریکا است از سوئیفت به عنوان بستری برای اعمال فشار و تحریم کشورهای مستقل استفاده می کنند.

سید جلال طاهری ـ کارشناس اقتصادی در یادداشتی درباره دستاوردها و شاخص های مکتب رئیس جمهور شهید نوشت: پس از حدود سه سال شاهد هستیم دولت شهید رئیسی سیاست های اقتصادی خود را به نمایش گذاشته و در بسیاری از موارد مانند دیپلماسی اقتصادی با سایر کشورها موفق بوده است.

او با اشاره به عضویت ایران در بریکس نوشته است: بریکس رقیب اقتصادی گروه غربی موسوم به جی۷ است. بریکس حرف اول اعضای این گروه است که شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی است. این گروه جهانی در واقع نماینده نیمی از جمعیت جهان و ۳۰ درصد از اقتصاد جهان است که با سرعت زیادی در حال افزایش است. عضویت در این پیمان امکان کاهش هزینه تجارت، گمرک و تجارت ترجیحی را برای ایران داراست. ایران با عضویت در این گروه تجاری مهم میتواند علاوه بر سهیم شدن در بازار چندمیلیارد نفری، از وام ها و سرمایه گذاری های اعضای این گروه نیز برخوردار شود.

افزایش مبادلات تجاری بین کشورهای عضو و در نتیجه کاهش وابستگی اقتصادی به اروپا و آمریکا، تشکیل بانک توسعه و ذخیره ارزی در برابر نهادهای غربی هم چون بانک جهانی و صندوق بین المللی پول، استفاده از پتانسیل کشورهای در حال توسعه برای تغییر مناسبات اقتصاد جهانی و عادلانه تر کردن آن، ایفای نقش مؤثر در کمک کردن به کشورهای در حال ورشکستگی و تاثیرگذاری مثبت بر بحران های سیاسی یا اقتصادی مهم جهانی از جمله مهم ترین مزایای عضویت در گروه بریکس محسوب می شود.

ماه گذشته صندوق بین المللی پول اعلام کرد: کشورهای بریکس همچنان پیش بینی میانگین رشد قابل توجه بالاتری (۳.۶ درصد  در مقایسه با میانگین ۱ درصدی جی هفت دارند. به عبارت دیگر میانگین رشد  اقتصادی کشورهای بریکس نزدیک به ۴ برابر کشورهای جی ۷ است. رشد اقتصادی ایران نیز که با تخمین صندوق بین المللی پول در سال ۲۰۲۳ بالغ بر ۴.۷ درصد بود در سال ۲۰۲۴ بیش از یک درصد کاهش یافته و به ۳.۳ درصد خواهد رسید. البته از این منظر ایران بعد از هند، چین و امارات، رتبه چهارم رشد اقتصادی را در بین کشورهای بریکس به خود اختصاص داده است. بنا به گفته داود منظور ـ رییس سازمان برنامه و بودجه، ایران نوزدهمین اقتصاد دنیا با تولید ناخالص داخلی ۱.۸۱ تریلیون دلار (براساس شاخص قدرت خرید) است.

با وجود تمام مشکلات ساختاری و تداوم و تشدید تحریم های اقتصادی علیه ایران، عملکرد اقتصاد کلان کشور در ۱.۵ سال اخیر نشان از بهبود بسیاری از متغیرها و شاخص های اقتصادی دارد.