قراردادهای گازی که ارز می آورند

ایران با امضای قراردادهای راهبردی با تولیدکنندگان بزرگ گاز و کشور های همسایه زمینه را برای تبدیل شدن به قطب انتقال گازی منطقه فراهم می کند

به گزارش تین نیوز به نقل از جوان آنلاین، ایران در سال جاری یک سری قرارداد های راهبردی در زمینه گاز طبیعی امضا کرد که قرار است کشور را به قطب انتقال گازی منطقه تبدیل کند. این قرارداد ها نه تنها از نظر رشد اقتصادی، بلکه در تقویت جایگاه ژئوپلتیکی ایران نیز حائز اهمیت هستند. افزایش پیش بینی شده درآمد ارزی حاصل از صادرات و انتقال گاز طبیعی به کشور های همسایه، گامی مهم در طراحی مجدد راهبرد تجارت انرژی ایران است. هدف اصلی افزایش سهم ایران در تعاملات بین المللی و منطقه ای گاز و در نتیجه تثبیت خود به عنوان یک بازیگر محوری در بازار جهانی انرژی است. ذخایر گاز طبیعی ایران و موقعیت راهبردی آن فرصتی بی نظیر برای تبدیل شدن به قطب مرکزی گاز در منطقه فراهم می کند. قرارداد های امضا شده در سال ۱۴۰۳ برای استفاده از این مزایا، تسهیل جریان گاز طبیعی به بازار های کلیدی و تقویت نقش ایران در چشم انداز انرژی منطقه طراحی شده است. 

یکی از مهم ترین قراردادها، قرارداد سوآپ گاز با روسیه است که شامل واردات و سوآپ گاز به میزان ۳۰۰ میلیون متر مکعب در روز است. این معامله در چند جبهه استراتژیک است؛ اولاً هدف این قرارداد تقویت رشد اقتصادی برای ایران و روسیه است. با واردات و مبادله گاز ایران می تواند از عرضه ثابت برای تأمین نیاز های داخلی و منطقه ای خود اطمینان حاصل کند و در عین حال از هزینه های ترانزیت و سایر درآمد های مرتبط نیز بهره مند شود. ثانیاً این قرارداد، ایران را به عنوان یک قطب مهم ترانزیت و انتقال گاز در منطقه قرار می دهد. ایران با عمل به عنوان واسطه برای گاز روسیه می تواند گاز طبیعی را به کشور هایی که خارج از دسترس شبکه خط لوله مستقیم روسیه هستند، تأمین کند. همچنین این توافقنامه نقش مهمی در رفع نیاز های گازی برای توسعه صنعتی کشور هایی مانند هند خواهد داشت. توانایی ایران برای تأمین گاز طبیعی به بخش صنعتی رو به رشد هند نه تنها روابط دوجانبه را تقویت می کند، بلکه منافع اقتصادی بلندمدت را نیز تضمین می کند. 

 تمدید قرارداد صادرات گاز به عراق در سال ۱۴۰۳

ایران علاوه بر قرارداد سوآپ گاز روسیه، قرارداد صادرات گاز خود با عراق را برای پنج سال دیگر تمدید کرده است. ادامه صادرات گاز به عراق جریان ثابت درآمد را برای ایران تضمین می کند و به درآمد های ارزی آن کمک می کند و در کنار این موضوع، تمدید این قرارداد بر روابط قوی انرژی بین ایران و عراق تأکید و روابط اقتصادی و سیاسی آن ها را بیشتر تحکیم می کند. همچنین ایران با حفظ عرضه مطمئن گاز طبیعی به عراق به امنیت انرژی منطقه کمک می کند. این ثبات برای توسعه اقتصادی و ثبات سیاسی هر دو کشور حیاتی است. 
 تسهیل انتقال گاز از ترکمنستان به عراق
ایران همچنین گام های مهمی برای تسهیل انتقال گاز از ترکمنستان به عراق برداشته است و قرارداد سوآپ گاز ترکمنستان به عراق به امضا رسیده است. این ابتکار بخشی از استراتژی گسترده تر ایران برای تبدیل شدن به یک هاب گازی منطقه ای است. این طرح همکاری های منطقه ای را بین ایران، ترکمنستان و عراق تقویت می کند. ایران با عمل به عنوان یک کشور ترانزیتی، روابط خود را با ترکمنستان و عراق تقویت و ثبات منطقه ای و یکپارچگی اقتصادی را ارتقا می دهد. همچنین هزینه های ترانزیت و درآمد های ناشی از انتقال گاز ترکمنستان به عراق به رشد درآمد ارزی کشور نیز کمک خواهد کرد. علاوه بر این، این ابتکار اهمیت استراتژیک ایران را در چشم انداز انرژی منطقه افزایش می دهد. 

 پیامد های اقتصادی و استراتژیک شاهکار دیپلماسی ایران در حوزه گازی

توافقات و ابتکارات انجام شده از سوی ایران در سال ۱۴۰۳ قرار است، پیامد های اقتصادی و استراتژیک گسترده ای داشته باشد. افزایش درآمد ارزی اولین اثر این توافقات است. ایران با قرارگرفتن خود به عنوان یک بازیگر کلیدی در بازار گاز منطقه ای، درآمد های ارزی خود را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. درآمد حاصل از صادرات گاز، هزینه های ترانزیت و خدمات مرتبط، رونق قابل توجهی برای اقتصاد ایران فراهم می کند. این افزایش درآمد های ارزی به توسعه اقتصادی ایران و به کاهش اثرات تحریم های بین المللی کمک می کند. 
این قرارداد ها موجب خنثی شدن تحریم ها خواهد شد، یکی از عمیق ترین تأثیرات این قراردادها، پتانسیل آن ها برای خنثی کردن اثرات تحریم های بین المللی است. اهمیت استراتژیک گاز طبیعی در توسعه صنعتی و گرمایش به این معنی است کشور هایی که با ایران تعامل دارند، احتمالاً نیاز های انرژی خود را بر تحریم ها اولویت می دهند. ایران با تبدیل شدن به بخشی ضروری از زنجیره تأمین انرژی منطقه ای، می تواند روابط اقتصادی را تقویت کند که در برابر فشار های سیاسی و تحریم ها مقاوم باشد. 
نفوذ ژئوپلتیکی ایران دیگر دستاورد رشد تعاملات گازی با همسایگان و قرارگیری در نقطه نقل انتقال گاز منطقه به عنوان هاب گازی غرب و جنوب شرق آسیا خواهد بود. قرارداد های امضا شده در سال ۱۴۰۳ مبتنی بر قرارداد گازی با ترکمنستان و روسیه در جهت واردات و سوآپ گازی این کشور ها در کنار تمدید قرارداد صادرات گاز به عراق، نفوذ ژئوپلتیک ایران را در منطقه تقویت می کند. با تبدیل شدن به هاب مرکزی گاز، ایران می تواند از منابع انرژی خود برای ایجاد اتحاد های سیاسی و اقتصادی قوی تر استفاده کند که از این نفوذ افزایش یافته می توان برای ارتقای ثبات منطقه و پیشبرد منافع استراتژیک ایران استفاده کرد. 
قرارداد ها و ابتکارات راهبردی دولت سیزدهم ایران در سال ۱۴۰۳ شاهکار دیپلماسی گازی است. ایران با استفاده از منابع عظیم گاز طبیعی و موقعیت استراتژیک خود، در حال تبدیل شدن به قطب مرکزی گاز در منطقه است. افزایش پیش بینی شده درآمد های ارزی، همراه با پتانسیل خنثی کردن اثرات تحریم های بین المللی، گامی مهم در طراحی مجدد استراتژی تجارت انرژی ایران است. از آنجا که ایران پیچیدگی های چشم انداز انرژی منطقه ای و جهانی را دنبال می کند، توانایی آن برای انطباق و نوآوری کلیدی برای تحقق پتانسیل کامل دیپلماسی گازی آن خواهد بود. قرارداد های امضا شده در سال ۱۴۰۳ فقط برای تأمین منافع اقتصادی نیست. آن ها در مورد تغییر شکل نقش ایران در جهان و ساختن آینده ای مرفه تر و مقاوم تر هستند. 

 ارتقای جایگاه گازی ایران

مجتبی یوسفی، نماینده شورای اسلامی در رابطه با اهمیت توافقات گازی ایران با کشور های شمالی می گوید: یکی از رویکرد های راهبردی دولت سیزدهم، در زمینه افزایش تعاملات گازی بوده که مسئله تعاملات گازی با همسایگان نقطه روشن و راهبردی دیپلماسی دولت سیزدهم بوده است. 
وی ادامه می دهد: در دولت قبل از شهید رئیسی، متأسفانه تمامی روابط با همسایگان به مشکل خورده بود و همچنین تعاملات ما با کشور های همسایه بسیار کم شده بود که نمونه آن ترکمنستان بود که شاهد کاهش فاحش مراودات اقتصادی و به خصوص کاهش تعاملات گازی با این کشور بودیم و حتی منجر به پرداخت جریمه و ضرر به طرف مقابل شدیم، ولی دولت سیزدهم در اولین اقدام، ارتباط مستمر با همسایگان را پیگیری کرد و به سمت حسن همجواری و توسعه تعاملات با این کشور ها رفت.
 نماینده مجلس در ادامه با اشاره به دیپلماسی فعال منطقه ای دولت سیزدهم در زمینه افزایش تعاملات گازی با کشور های همسایه تأکید می کند: با همت و تمرکز تیم وزارت نفت بر توسعه تعاملات، قرارداد های خوب گازی بین ایران و همسایگان به امضا رسیده که موجب رشد درآمد های ارزی و توسعه اقتصادی کشور نیز خواهد شد و مسیر تبدیل شدن به هاب گازی منطقه و همچنین خنثی سازی تحریم ها به طور جد در دولت سیزدهم پیگیری شد. 
وی با اشاره به قرارداد های راهبردی تجارت و ترانزیت گاز بین ایران و روسیه در پایان می گوید: قرارداد ترانزیت گاز ایران و روسیه و همچنین سوآپ گازی بین ایران و ترکمنستان بسیار راهبردی و مهم هستند و نقش ایران را به عنوان نقطه اصلی ترانزیت انرژی منطقه و تبدیل شدن ایران به هاب انرژی منطقه فراهم خواهند کرد. از همین رو این قرارداد ها بسیار راهبردی و کلیدی است و برای کشور بسیار منفعت خواهد داشت. 

 گام های دیپلماسی انرژی
مهدی هاشم زاده، کارشناس انرژی و مدیر گروه انرژی اندیشکده ماهد در رابطه با قرارداد گازی بین ایران و روسیه به «جوان» می گوید: دولت شهید رئیسی در سال جاری گام های مهمی در عرصه دیپلماسی گازی کشور برداشته است که منجر به تبدیل شدن ایران به هاب گازی منطقه در پی اجرای این قرارداد ها خواهد شد که نه تنها برای رشد اقتصادی ایران، بلکه برای تبدیل کشور به یک بازیگر کلیدی در بازار جهانی انرژی نیز حیاتی هستند. یکی از مهم ترین قرارداد هایی که ایران امضا کرده است، واردات و سوآپ گاز طبیعی با روسیه است. این توافق باعث می شود ایران به طور کامل نیاز های توسعه صنعتی کشور های جنوب شرق آسیا نظیر هند به گاز طبیعی را پوشش دهد. ایران با واردات و ترانزیت گاز با روسیه به میزان حداکثر ۳۰۰ میلیون متر مکعب در روز، نه تنها نیاز انرژی خود را در بخش های مولد و با منفعت بالای صادرات محصولات صنعتی و تولید آن تأمین می کند، بلکه روابط خود را با یکی از تولیدکنندگان پیشرو گاز در جهان را نیز تقویت می کند. این قرارداد گواهی بر تعهد ایران به افزایش سهم خود در تعاملات بین المللی و منطقه ای گاز و تثبیت خود به عنوان بازیگر اصلی در بازار جهانی انرژی است. 
وی در ادامه با اشاره به توافق دیگر ایران با کشور های همسایه خود یعنی عراق بر سر تمدید قرارداد صادرات گاز ایران به عراق به مدت پنج سال و با شیوه تسویه از طریق نفت کوره با گاز می افزاید: ایران علاوه بر توافق با روسیه، قرارداد صادرات گاز خود به عراق را نیز به مدت پنج سال تمدید کرده است. این امر نه تنها درآمد های ارزی ایران را افزایش می دهد، بلکه زمینه انتقال گاز از ترکمنستان به عراق را نیز فراهم می کند. ایران با تبدیل شدن به یک بازیگر کلیدی در انتقال گاز به کشور های همسایه، خود را به عنوان قطب انتقال گاز در منطقه معرفی می کند. این امر نه تنها منافع اقتصادی را برای ایران به همراه خواهد داشت، بلکه موقعیت استراتژیک آن را در خاورمیانه نیز تقویت خواهد کرد. همچنین مکانیسم تسویه نیز به شکل تهاتری و با تکیه بر تهاتر گاز با نفت کوره عراق خواهد بود که بسیار راحت امکان تبدیل شدن به درآمد ارزی را خواهد داشت و حتی ریسک های فروش نیز در نحوه تعامل محاسبه شده است. 
این کارشناس انرژی در ادامه با اشاره به خنثی سازی تحریم های غرب با تکیه بر توسعه تجارت گازی ایران با همسایگان می گوید: دیپلماسی گازی ایران در سال ۱۴۰۳ صرفاً به دنبال دستاورد های اقتصادی نیست، بلکه در راستای خنثی کردن تأثیر تحریم ها نیز است. ایران با افزایش تعاملات گازی خود با کشور های همسایه و قدرت های بزرگ، تضمین می کند که می تواند بدون توجه به تحریم های بین المللی به تجارت گاز خود ادامه دهد. این رویکرد بسیار مهم است، زیرا نه تنها مقاومت ایران را در برابر تحریم ها نشان می دهد، بلکه پتانسیل آن را برای تبدیل شدن به یک بازیگر کلیدی در بازار جهانی انرژی نشان می دهد و زمینه رشد اقتصادی پایدار و درآمدزایی ارزی سالانه از محل ترانزیت گاز و نقش پذیری ژئوپلتیکی ایران در منطقه غرب و جنوب شرق آسیا با تکیه بر ۴ هزار کیلومتر زیرساخت خط لوله خود را فراهم خواهد کرد. 
وی در پایان تأکید می کند: دیپلماسی گازی دولت سیزدهم در سال ۱۴۰۳ شاهکاری است که تأثیرات گسترده ای بر اقتصاد ایران و جایگاه آن در بازار جهانی انرژی خواهد داشت. ایران با امضای قرارداد های راهبردی با تولیدکنندگان بزرگ گاز و کشور های همسایه زمینه را برای تبدیل شدن به هاب گازی منطقه فراهم می کند که این امر نه تنها درآمد های ارزی ایران را افزایش می دهد، بلکه موقعیت استراتژیک این کشور را در خاورمیانه نیز تقویت می کند. دیپلماسی گازی ایران در سال ۱۴۰۳ گواهی بر تمرکز ایران در دولت شهید رئیسی برای تبدیل شدن به یک بازیگر کلیدی در بازار جهانی انرژی و تضمین آینده اقتصادی خود است.