علت شکست طرح تأمین خدمات شناوری شرکت ملی نفت ایران

انجمن مهندسی دریایی ایران با انتشار مطلبی عدم موفقیت فراخوان اول (شناسایی متقاضیان ساخت ۱۰ فروند PSV ) تشریح کرد

به گزارش تین نیوز به نقل از اقتصادسرآمد، انجمن مهندسی دریایی کشور با انتشار مطلبی به تشریح دلایل عدم موفقیت فراخوان اول(شناسایی متقاضیان ساخت ۱۰ فروند PSV  ) طرح فرصت های سرمایه گذاری در تامین خدمات شناوری برای مدیریت سرمایه گذاری و کسب و کار شرکت ملی نفت ایران و شورای عالی صنایع دریایی کشور پرداخته است. 

روزنامه دریایی اقتصاد سرآمد با انتشار این مطلب به موشکافی و بررسی دلایل عدم موفقیت این فراخوان و همچنین ناموفق بودن طرح فرصت های سرمایه گذاری برای تامین خدمات شناوری کشور می پردازد. بررسی این موضوع می تواند از جهت مساله استراتژیک مدیریت سرمایه گذاری و کسب و کار برای شورای عالی صنایع دریایی کشور و همچنین شرکت ملی نفت دارای اهمیت بالایی باشد.در متن نامه انجمن مهندسی دریایی کشور که با امضای حسن رضا صفری، رئیس هیئت مدیره این انجمن تخصصی حوزه دریایی و با رونوشت برای مهندس سالاری، ریاست دبیرخانه شورای عالی صنایع دریایی کشور می باشد، آمده است: انجمن مهندسی دریایی ایران ضمن برگزاری جلسات و مذاکراتی با متولیان و متقاضیان سرمایه گذاری  در فراخوان اول(شناسایی متقاضیان ساخت ۱۰ فروند PSV) طرح فرصت های سرمایه گذاری در تامین خدمات شناوری شرکت ملی نفت ایران با انجام کاری کارشناسی و تحقیقاتی به بررسی و تحلیل دلایل عدم موفقیت این طرح تاکنون پرداخته و نتایج حاصله را طی نامه ای به مدیریت سرمایه گذاری و کسب و کار شرکت ملی نفت ایران و شورایعالی صنایع دریایی کشور اعلام نمود.لازم به ذکر است طرح تأمین خدمات شناوری شرکت ملی نفت ایران با هدف جایگزینی شناورهای اجاره ای موجود فعال در حوزه فراساحلی کشور و تقویت ظرفیت داخلی طراحی شده است. این طرح به روش ساخت، مالکیت، و بهره برداری (BOO )  اجرا می شود و سرمایه گذاران بخش خصوصی مسئولیت تأمین مالی، ساخت، و بهره برداری از شناورها را بر عهده خواهند داشت.

مهم ترین مشخصات کلی این طرح عبارت اند از:

۱. الزامات ساخت: شناورها باید نو و ساخت ایران باشند و استفاده از شناورهای تعمیری یا بازسازی شده مجاز نیست.

۲. مدت قرارداد: دوره ساخت دو سال و بهره برداری از شناورها ده سال است که در مجموع، قراردادها ۱۲ ساله خواهد بود.

۳. محل اجرا: ارائه خدمات شناوری در آب های خلیج فارس و دریای عمان صورت می گیرد.

۴. حمایت های مالی: سرمایه گذاران از تسهیلات بانکی و تضمین قراردادها برای کاهش ریسک بهره مند خواهند شد.

۵. فرآیند مناقصه: کلیه مراحل دریافت و ارائه اسناد مناقصه از طریق سامانه تدارکات الکترونیکی دولت انجام می شود.

در متن نامه انجمن در این خصوص آورده شده است: ضمن تشکر از آن مدیریت محترم بابت تدابیر و  اقدامات فراوانی که آن مدیریت محترم برای ایجاد فرصت های سرمایه گذاری بخش خصوصی در طرح تأمین خدمات شناوری شرکت ملی نفت ایران با هدف جایگزینی شناورهای اجاره ای موجود و تقویت ظرفیت داخلی اتخاذ و انجام شده است. و همانگونه که مستحضرید طرح تأمین خدمات شناوری مزایای متعددی برای کشور دارد که از جنبه های اقتصادی، صنعتی، و راهبردی قابل بررسی است. از آنجائیکه این طرح نه تنها برای ارتقای ظرفیت های داخلی مفید است، بلکه در تحقق اهداف توسعه پایدار و تقویت جایگاه ایران در منطقه نقش کلیدی دارد، انتظار می رفت جامعه دریایی و فراساحلی کشور از مزایای مهم این طرح عظیم با ارزش به شرح زیر بهره مند شود:

۱. حمایت از تولید داخلی: الزام به ساخت شناورها در ایران، صنعت کشتی سازی داخلی را تقویت کرده و از انتقال فناوری به این بخش حمایت می کند.

۲. اشتغال زایی: اجرای این طرح به طور مستقیم و غیرمستقیم فرصت های شغلی بسیاری در حوزه های تولید، بهره برداری، و پشتیبانی شناورهای دریایی ایجاد می کند.

۳. کاهش وابستگی به خارجی ها: استفاده از شناورهای ساخت داخل و توسعه ظرفیت های داخلی، وابستگی به شرکت های خارجی برای تأمین خدمات فراساحلی را کاهش می دهد و امنیت انرژی کشور را افزایش می دهد.

۴. تقویت زیرساخت ها: سرمایه گذاری در ساخت شناورهای نو، زیرساخت های دریایی و نفتی کشور را تقویت کرده و کارایی خدمات حمل ونقل و پشتیبانی از سکوهای نفتی را افزایش می دهد.

۵. مزایای اقتصادی بلندمدت: بهره برداری طولانی مدت از شناورهای جدید به کاهش هزینه های اجاره و نگهداری کمک کرده و باعث افزایش بهره وری مالی شرکت ملی نفت ایران می شود.

لذا با توجه به عدم موفقیت طرح در فراخوان اول و بر اساس درخواست انجمن مهندسی دریایی ایران و موافقت آن مدیریت محترم جلسه مورخه ۲۶/۸/۱۴۰۳، با حضور معاون محترم سرمایه گذاری، رئیس محترم شناسایی و توسعه فرصتهای سرمایه گذاری و مسئول پروژه  شناسایی و توسعه فرصت های سرمایه گذاری آن مدیریت محترم و اینجانب و عضو هیات مدیره و ریاست کمیته کشتی سازی، به عنوان نمایندگان هیات مدیره این انجمن، برگزار و دلایل عدم موفقیت طرح فراخوان برای شناسایی متقاضیان ساخت ۱۰ فروند PSV مورد بررسی قرار گرفت. در پایان جلسه مقرر گردید این انجمن با همکاری و برقراری ارتباط با شش شرکت متقاضی که به مرحله پایانی فراخوان راه یافته ولی نسبت به اعلام قیمت و ارائه پاکات تضمین شرکت در مناقصه اقدام نکرده بودند، اهم دلایل عدم حضور در مرحله نهایی را شناسایی و جهت فعال نمودن مجدد این طرح با بر طرف نمودن ایرادات مطرح در جلسات آتی تصمیم گیری لازم صورت پذیرد.

به همین منظور، اهم دلایل انصراف از حضور در مناقصه، حاصل از مکاتبات و مذاکرات با مدیران محترم عامل شش شرکت راه یافته به مرحله آخر بشرح ذیل تقدیم حضور می شود.

۱. برآورد قیمت تمام شده ساخت یک فروند شناور PSV در طرح، با برآورد واقعی متفاوت و حدود حداقل یک میلیون دلار اختلاف داشته است.

۲. هزینه کرد ساخت شناور با دلار آزاد و واقعی انجام می گردد ولی درآمد شناور در طرح مذکور با نرخ ارز نیمایی که حدود ۲۰ درصد کمتر از ارز آزاد می باشد تعریف شده است.

۳. مسئولیت تامین تسهیلات و منابع مالی ایجادی طرح برای ساخت شناور فاقد پشتوانه و تعریف اجرائی بوده و بر عهده متقاضی (سرمایه گذار) گذاشته شده و سرمایه پذیر هیچ مسئولیتی از این بابت نداشته است. و عملا از این منظر سرمایه گذار از هیچ گونه حمایتی برخوردار نمی باشد.

۴. نرخ اجاره شناور طرح، بر اساس قرارداد شناورهای مستعمل و با سن بیش از ده سال که در حال حاضر در شرکت نفت فلات قاره مشغول بکار می باشد ارزیابی و مبنا قرار گرفته است.

۵.  نرخ اجاره برای قرارداد ۱۰ ساله ثابت و فاقد هرگونه تعدیل اعلام شده است.

۶. پس از پایان دوران ساخت در صورتی که کارفرما آمادگی بکارگیری شناور را نداشته باشد، سرمایه گذار با جریمه ۲۵ درصدی مواجه میگردد.

۷. در صورت بدی آب و هوا و عدم امکان عملیات برای شناور، سرمایه گذار جریمه شده و اجاره پرداخت نمیشود.

۸. براساس قراردادهای فعال و جاری در شرکت نفت فلات قاره یک سال شامل ۳۶۵ روز تعریف میگردد ولی در قرارداد ارائه شده در طرح هر سال ۳۵۰ روز تعریف شده است.

۹. چند شرکت متقاضی بطور مکتوب ایرادات صدرالاشاره را به سرپرست محترم امور قراردادهای شرکت ملی نفت منعکس و اعلام انصراف خود از شرکت در مرحله پایانی را اطلاع رسانی کرده اند.

به نظر می رسد دلایل عدم موفقیت فراخوان اول طرح تأمین خدمات شناوری شرکت ملی نفت ایران به چند عامل اساسی بازمی گردد که اصلاح این موارد و ایجاد شرایط جذاب تر و منعطف تر برای مشارکت کنندگان می تواند موفقیت این طرح را در آینده تضمین کند:

شرایط سخت گیرانه برای تأمین کنندگان: یکی از شروط اصلی و مهم این طرح، استفاده از شناورهای نو و ساخت داخل بود. این الزام، با اعمال برخی از الزامات از جمله تعیین حدود قیمت ساخت و باز نبودن دست سرمایه گذار برای انتخاب مشخصات فنی اقلام و تجهیزات فنی و زمان بندی غیر منعطف آن را سختگیرانه نموده بود. 

مشکلات تأمین مالی و حمایت از سازندگان داخلی: نبود برنامه مالی مناسب برای سرمایه گذاری و حمایت کافی از سازندگان داخلی، از موانع مهم این پروژه بود. هرچند مبلغی برای حمایت از این طرح در نظر گرفته شد، اما به دلیل تأخیر در اجرایی شدن آن، بسیاری از سازندگان از شرکت در فراخوان صرف نظر کردند.

عدم هماهنگی و حمایت بین دستگاه های مرتبط: برنامه ریزی جامع و هماهنگ برای جایگزینی شناورهای استیجاری به درستی انجام نشد. نبود همکاری مؤثر میان بخش های دولتی و خصوصی باعث محدود شدن مشارکت کنندگان در این طرح شد.عدم جذابیت اقتصادی برای سرمایه گذاران: برخی سرمایه گذاران نسبت به تضمین بازگشت سرمایه و سودآوری طرح تردید داشتند. علاوه بر این، قراردادها به صورت ریالی و با نرخ نیمایی پرداخت می شد که برای بسیاری از شرکت ها جذابیت لازم را نداشت.لذا خواهشمند است دستور فرمایید در مسیر احیاء و تجدید مناقصه ساخت داخلی شناورهای مورد نیاز آن شرکت معظم که همزمان میتواند باعث رونق کسب و کار تاثیر گذار بر جامعه دریایی کشور شود مورد بازنگری قرار گرفته و با برطرف نمودن موانع اجرایی آن، خدمتی ماندگار به کشور را شاهد باشیم.