آشنایی با سازمان همکاری راه آهن‌ها(OSJD)
تین نیوز | ســــازمــــان هــمـــکـــــاری راه آهـــن‌هــــــا (Organisation for Co-Operation between Railways) یک سازمان بین‌المللی تخصصی است که در جریان اجلاس وزیران حمل‌ونقل در شهر صوفیه (بلغارستان) تاسیس شد. اعضای این سازمان، وزارتخانه‌های حمل‌ونقل یا ارگان‌های دولتی مجری حمل‌ونقل ریلی از ۲۵ کشور جهان می‌باشند. مبنای فعالیت OSJD مقررات سازمان OSJD است. طبق مصوبه بیستمین اجلاس وزیران (اولان باتور، مغولستان، ۱۹۹۲) و تغییرات ایجاد شده در مقررات سازمان همکاری راه آهن‌ها (OSJD) در بیست و یکمین دوره اجلاس وزیران (ورشو، لهستان، ۱۹۹۳) به‌منظور جلب مشارکت راه آهن‌ها در فعالیت‌های کمیته، ایجاد کنفرانس مدیران (نمایندگان مسوول) راه آهن‌های OSJD به تصویب رسید. این کنفرانس، فعالیت OSJD را در سطح ادارات راه آهنی تامین می‌کند.
تاریخچه
در آغاز دهه ۵۰ میلادی با توجه به توسعه روز افزون روابط اقتصادی و اجتماعی بین کشورهای سوسیالیستی ضرورت ایجاد قوانین و استانداردهای واحد حقوقی و اقتصادی، برای تامین حمل‌ونقل مسافری و باری در خطوط ارتباطی بین‌المللی احساس شد. در سال ۱۹۵۱ میلادی، متون اولیه اسناد از جمله MPS، MGS، PPW و... برای اجرای حمل‌ونقل بین‌المللی مسافری و باری تهیه شد و مورد توافق قرار گرفت. این متون توسط راه آهن‌های جمهوری خلق آلبانی، جمهوری خلق بلغارستان، جمهوری خلق مجارستان، جمهوری دموکراتیک آلمان، جمهوری خلق لهستان، جمهوری سوسیالیستی رومانی، اتحاد جماهیر شوروی و جمهوری سوسیالیستی چکسلواکی پذیرفته و از اول نوامبر ۱۹۵۱ به اجرا درآمد. با گذشت زمان، همکاری بین راه آهن‌ها افزایش یافت. حجم انتقال مسافر و بار به شکل قابل ملاحظه‌ای افزایش پیدا کرده و لزوم همکاری در سایر زمینه‌های حمل‌ونقل، از جمله زمینه‌های فنی، علمی- تحقیقاتی، طراحی- ساختاری و اقتصادی افزایش یافت. با این وجود، با توجه به رشد نیازها به همکاری علمی- فنی بین راه آهن‌های کشورهای سوسیالیستی و توسعه و ارتباطات بین‌المللی، لزوم ایجاد ساختار سازمانی جدیدی که تامین کننده رشد این همکاری‌ها باشد، احساس شد. به این ترتیب، در ژوئن ۱۹۵۶ میلادی، در شهر صوفیه اجلاس وزیران تشکیل شد، که در جریان آن ایجاد سازمان همکاری راه‌آهن‌ها به اتفاق آرا به تصویب رسید. اجلاس مذکور اولین اجلاس وزیران متولی حمل‌ونقل ریلی در کشورهای سوسیالیستی بود. در سال ۱۹۹۲ در اولان باتور، پایتخت مغولستان، بیستمین اجلاس وزیران سازمان همکاری راه آهن‌ها تشکیل شد. در این سال، در چارچوب OSJD، کنفرانس مدیران راه آهن‌ها اولین جلسه خود را تشکیل داد.
همکاری جمهوری اسلامی ایران با سازمان همکاری راه آهن‌ها
راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران با توجه به تغییرات به وجود آمده در جغرافیای کشور شوروی سابق و سایر کشورهای سوسیالیستی اروپای شرقی و افزایش تبادل بار با این کشورها، به‌ویژه کشورهای آسیای میانه، در سال ۱۹۹۷ میلادی برابر با ۱۳۷۵ هجری شمسی و در جریان اجلاس وزیران در شهر تاشکند، رسما به عضویت OSJD درآمد. از آن تاریخ تاکنون (سال ۲۰۱۲ میلادی)، راه آهن جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یکی از اعضای دائم سازمان به شمار می‌آید. میزان حق عضویت راه آهن جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۸۶ هجری شمسی به مبلغ 114 هزار فرانک سوئیس بوده است. عمده تعامل و همکاری راه آهن ایران با سازمان OSJD عبارت است از:
- استفاده از تجربیات کشورهای عضو در حمل‌ونقل ترکیبی؛
- عضویت در کمیسیون حقوق حمل‌ونقل OSJD (کمیسیون دوم) که نماینده ثابت راه‌آهن در محل مستقر است؛
- عضویت در توافق‌نامه ارتباط بین‌المللی باری ریلی (SMGS) و اعمال توافق‌نامه مذکور (از جمله تنظیم بارنامه در حمل‌ونقل از / به کشورهای همسود CIS)؛
- عضویت در مقررات PPW (قوانین بهره‌برداری از واگن‌ها در ارتباط بین‌المللی)؛
- استفاده از تجربیات آن سازمان در حمل‌ونقل کالاهای خطرناک؛
- استفاده از تجربیات سازمان در زمینه توسعه حمل‌ونقل و تکمیل کریدورهای حمل‌ونقلی؛
- همکاری در روند تجدید ساختار OSJD به‌عنوان یکی از اعضای گروه کاری موقت تکمیل اسناد اساسی OSJD و ارائه نظرات راه آهن به سازمان؛
- همکاری با سازمان در جهت افزایش توانایی رقابت و بازاریابی حمل‌ونقل ریلی؛
- شرکت در اجلاس‌های وزیران، روسای راه‌آهن‌ها و جلسات تخصصی؛
- تبادل اطلاعات بین راه آهن جمهوری اسلامی ایران و OSJD در زمینه‌های مختلف؛
- بررسی بارنامه هماهنگ SMGS/ CIM؛
- استفاده از فهرست هماهنگ کالا در مرز سرخس.
نشریات سازمان همکاری راه‌آهن‌ها
۱- بولتن OSJD که به انتقال تجربیات راه‌آهن‌ها، دستاوردها، معرفی امکانات و توانایی‌های راه آهن‌های عضو و موضوعات فنی در حوزه ریلی می‌پردازد.
۲- کتابچه راهنما که اطلاعات لازم در مورد راه آهن‌های عضو را ارائه می‌دهد.
۳- اطلاعات آماری که به تشریح آمار حمل‌ونقل بار و مسافر، خطوط ریلی، کارکنان و... می‌پردازد.
۴- نقشه حمل‌ونقل ریلی توسط سازمان، در کشورهای روسیه، چین، انگلستان و آلمان، هریک‌سال یک‌بار منتشر می‌شود.
اعضای سازمان همکاری راه‌آهن‌ها
سازمان OSJD دارای ۲۵عضو فعال، ۶ عضو ناظر و ۲۰ موسسه وابسته است. در حال حاضر اعضای فعال OSJD به شرح زیر هستند:
جمهوری آذربایجان، روسیه سفید، بلغارستان، مجارستان، ویتنام، گرجستان، جمهوری اسلامی ایران، قزاقستان، چین، کره‌شمالی، قرقیزستان، لتونی، لیتوانی، مولداوی، مغولستان، لهستان، روسیه، رومانی، اسلواکی، تاجیکستان، ترکمنستان، ازبکستان، اوکراین، چک و استونی. اعضای ناظر OSJD عبارت است از راه‌آهن‌های فرانسه، آلمان، یونان، صربستان و مونته نگرو، فنلاند و راه آهن دیر شاپرون- ابنفورت.
اهم اجلاس:
- جلسات داخلی سازمان
- جلسات مشترک با سایر سازمان‌های بین‌المللی از جمله اتیفه یوآی سی، اسکاپ
- اجلاس نمایندگان تام‌الاختیار
- کنفرانس مدیران (نمایندگان مسوول راه‌آهن‌های OSJD)
- اجلاس وزیران OSJD
