شهر فرودگاهی امام در گذر تاریخ/قسمت شانزدهم
علیرضا منظری-کارشناس صنعت هوایی
در کشور جمهوری اسلامی ایران فرودگاه‌های متعددی احداث و مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند که از جمله آنها فرودگاه امام خمینی (ره) است که به‌عنوان یک فرودگاه بین‌المللی در کنار پایتخت کشور واقع شده است. رسیدن شهر فرودگاهی امام به شکل فعلی، به دلایلی حدود ۵ دهه طول کشیده است، بنابراین بیان سابقه احداث و بهره‌برداری آن در طول حدود نیم قرن، علاوه بر ثبت در تاریخ می‌تواند چراغ راه آیندگان قرار گیرد.
اگرچه آغاز احداث و بهره‌برداری این فرودگاه به سال‌های قبل از انقلاب اسلامی باز می‌گردد، ولی عمده عمر طولانی خود را در دوران پس از انقلاب اسلامی گذرانده است و در‌این‌راستا با توجه به تغییرات متعدد در سطح وزات راه و ترابری و ریاست سازمان هواپیمایی کشوری، شاهد تحولات و فراز و نشیب‌های زیادی بوده است زیرا با هر تغییر و جابه‌جایی مدیران و به تبع آن سیاست‌ها و خط مشی‌ها، در کند یا تند شدن فرایند احداث و بهره‌برداری این پروژه تأثیر قابل توجهی ایجاد شده است.
از‌همین‌رو علیرضا منظری با توجه به اینکه در دوران خدمت خود در سازمان هواپیمایی کشوری از نزدیک در جریان این فراز و نشیب‌ها بوده، تصمیم گرفته تا گوشه‌هایی از روند این فعالیت‌ها را به رشته تحریر درآورد و برای قسمت‌هایی از آن نیز از اطلاعات دیگران بهره ببرد. به گفته این کارشناس ارشد حوزه هوایی، در این مجموعه به هیچ‌وجه تجزیه‌وتحلیل در نظر نبوده و نگارنده صرفاً در پی گردآوری مطالب بر حسب تاریخ انجام بوده است و فقط در برخی موارد به‌ناچار گلایه‌مندی‌های رایج را ذکر کرده است.
حال تین نیوز در صدد است تا بخش‌هایی از این کتاب منتشرنشده (در دست انتشار) را برای معرفی این ابرپروژه به تدریج در قالب تاریخ شفاهی سازمان هواپیمایی کشوری در اختیار مخاطبان قرار دهد. در همین راستا دپارتمان تاریخ شفاهی موسسه مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی تین آمادگی خود را جهت مصاحبه با پیشکسوتان حوزه حمل و نقل هوایی کشور و ثبت تاریخ شفاهی این صنعت، اعلام می‌دارد.
قسمت شانزدهم:
ساختمان اداری فرودگاه: یکی از ساختمان‌های فرودگاهی، ساختمان اداری برای مدیریت فرودگاه امام خمینی (ره) بود که احداث آن را شرکت ساسوله به عنوان پیمانکار و نظارت آن را شرکت مهندسین مشاور آتک پس از انعقاد قرارداد در اواخر سال ۱۳۸۸ بر عهده گرفتند. سطح زیربنای این ساختمان ۶ هزار و ۱۵۰ مترمربع بود که در سه‌طبقه و با هزینه‌ای بالغ بر ۵۰ میلیارد ریال ساخته شد.
این ساختمان شامل فضاهای اداری، سالن اجتماعات، توقفگاه برای استقرار ستاد اجرایی مدیریت فرودگاه و ارائه خدمات اداری و پشتیبانی و بهره‌برداری است که با بهره‌برداری از آن، سامانه مدیریت فرودگاه در یک مجموعه اداری متمرکز و با کیفیت بالا به انجام فعالیت‌های خود خواهد پرداخت. سرانجام، این ساختمان در اواخر سال ۱۳۹۲ به بهره‌بردار تحویل داده شد که مدیریت فرودگاه امام خمینی (ره) و همچنین دفتر مجری طرح توسعه فرودگاه در آن استقرار یافتند و بعد از آن، مدیریت شرکت شهر فرودگاهی امام خمینی (ره) در آن مستقر شد.
ساختمان جایگاه مقامات سیاسی: یکی دیگر از ساختمان‌های فرودگاهی، ساختمان جایگاه مقامات سیاسی یا پایانه مسافری مقامات سیاسی است که برای تردد مقامات و میهمانان عالی‌رتبه سیاسی و دولتی در فرودگاه امام خمینی (ره) از محل اعتبارات دولتی احداث شد. دو شرکت مهندسین مشاور آتک و شرکت ساسوله مشاور و پیمانکار پروژه بودند و قرارداد آن در اواخر سال ۱۳۸۸ منعقد شد. این ساختمان در مساحت ۲ هزار و ۵۰۰ مترمربع و با جلوه‌های معماری در ساختمان و محوطه برای پاسخگویی به نیاز میهمانان ساخته شد.
اواسط سال ۱۳۹۲، پروژه جایگاه مقامات سیاسی به اتمام رسید و فقط سنگ‌فرش بخشی از محوطه آن به لحاظ کمبود تخصیص اعتبار باقی مانده بود که به بهره‌بردار تحویل داده شد تا تجهیزات داخل آن را آماده کند و در نهایت در ابتدای سال ۱۳۸۳، در اختیار اداره کل تشریفات ریاست‌جمهوری برای بهره‌برداری قرار گرفت.
ساختمان پل ارتباطی: قرارداد اولیه ساخت پل ارتباطی عابر پیاده شامل پیاده‌روی متحرک و پیاده‌روی ثابت در عرشه پل که دسترسی پایانه مسافری شماره ۱ در منطقه شمالی فرودگاه را به هتل فرودگاهی و مسجد و توقفگاه شماره ۳ در محدوده جنوبی فرودگاه تسهیل می‌کند، در سال ۱۳۸۸ با مبلغ حدود ۷۶ میلیارد تومان از محل منابع اعتباری دولتی امضا شد.
پس از آن، عملیات اجرایی پل ارتباطی به دلیل ضرورت و امکان دسترسی به توقفگاه جنوبی با سرعت شروع شد. اگرچه عملیات ساخت عرشه پل ارتباطی به طول ۲۲۰ متر با ساختمان‌های جنوبی و شمالی آن در اوایل سال ۱۳۹۳ به اتمام رسیده بود، به دلیل کمبود اعتبار و همچنین اختلاف بر سر ارقام تورم شدید سال‌های قبل، نصب تجهیزات و تکمیل تسهیلات ساختمانی آن معلق ماند.
در شهریورماه ۱۳۹۳، به دلیل جابه‌جایی پروازهای بین‌المللی به مقصد عربستان از فرودگاه مهرآباد به فرودگاه امام خمینی (ره) و کمبود فضا در پایانه مسافری شماره ۱ و نیاز به استفاده از مکان پل ارتباطی به عنوان پایانه حج این پروژه به طور موقت راه‌اندازی شد. مساحت آن ۵ هزار و ۶۰۰ مترمربع و شامل ۳ سالن هزار مترمربعی در ۳ طبقه است. البته پس از اتمام دوره بهره‌برداری برای مسافران حج تمتع، مجدداً بهره‌برداری از آن متوقف شد. به دلیل کمبود اعتبار، تکمیل ساختمان و نصب تجهیزات آن تا ابتدای سال ۱۳۹۵ به طول انجامید که اواخر نیمه دوم این سال تکمیل شد و به بهره‌برداری رسید.
ساختمان آسایشگاه نیروی انتظامی: این ساختمان با زیربنای ۳ هزار و ۲۷۰ مترمربع برای استفاده کارکنان نیروی انتظامی مستقر در فرودگاه در سال ۱۳۸۶ طراحی شد. در ایده کلی آن، دو حیاط مرکزی پیش‌بینی شد و خوابگاه‌ها در دو ضلع شمالی و جنوبی آن قرار گرفتند. در اواخر سال ۱۳۹۰، قرارداد اجرای آن با شرکت ساختمانی دی منعقد شد که مشاور طرح نیز مهندسین مشاور آتک بود. ساخت آن در سال ۱۳۹۳ به اتمام رسید و در اختیار بهره‌بردار قرار گرفت.
ساختمان مسجد: در ادامه پروژه‌های مرحله اول، در سال ۱۳۸۸ ساختمان مسجد بزرگ و زیبایی طراحی شد که با بهترین نوع معماری در زمینی به مساحت ۱۵ هزار مترمربع و با زیربنایی معادل ۳ هزار و ۲۰۰ مترمربع تقریباً در حد فاصل میانی دو پایانه مسافری شماره ۱ و ۲ ساخت آن از سال ۱۳۸۹ آغاز شد.این پروژه با زیربنای ۷ هزار مترمربع در ۳ طبقه طراحی شد که پارکینگی اختصاصی با گنجایش ۱۴۰ دستگاه خودرو داشت. پیشرفت فیزیکی آن در سال ۱۳۹۲ در بخش اسکلت تقریباً ۱۰۰ درصد بوده و به صورت نیمه‌تمام باقی مانده است.
ادامه دارد
