شهر فرودگاهی امام در گذر تاریخ/قسمت سی و سوم
علیرضا منظری-کارشناس صنعت هوایی
در کشور جمهوری اسلامی ایران فرودگاه‌های متعددی احداث و مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند که از جمله آنها فرودگاه امام خمینی (ره) است که به‌عنوان یک فرودگاه بین‌المللی در کنار پایتخت کشور واقع شده است. رسیدن شهر فرودگاهی امام به شکل فعلی، به دلایلی حدود ۵ دهه طول کشیده است، بنابراین بیان سابقه احداث و بهره‌برداری آن در طول حدود نیم قرن، علاوه بر ثبت در تاریخ می‌تواند چراغ راه آیندگان قرار گیرد.
اگرچه آغاز احداث و بهره‌برداری این فرودگاه به سال‌های قبل از انقلاب اسلامی باز می‌گردد، ولی عمده عمر طولانی خود را در دوران پس از انقلاب اسلامی گذرانده است و در‌این‌راستا با توجه به تغییرات متعدد در سطح وزات راه و ترابری و ریاست سازمان هواپیمایی کشوری، شاهد تحولات و فراز و نشیب‌های زیادی بوده است زیرا با هر تغییر و جابه‌جایی مدیران و به تبع آن سیاست‌ها و خط مشی‌ها، در کند یا تند شدن فرایند احداث و بهره‌برداری این پروژه تأثیر قابل توجهی ایجاد شده است.
از‌همین‌رو علیرضا منظری با توجه به اینکه در دوران خدمت خود در سازمان هواپیمایی کشوری از نزدیک در جریان این فراز و نشیب‌ها بوده، تصمیم گرفته تا گوشه‌هایی از روند این فعالیت‌ها را به رشته تحریر درآورد و برای قسمت‌هایی از آن نیز از اطلاعات دیگران بهره ببرد. به گفته این کارشناس ارشد حوزه هوایی، در این مجموعه به هیچ‌وجه تجزیه‌وتحلیل در نظر نبوده و نگارنده صرفاً در پی گردآوری مطالب بر حسب تاریخ انجام بوده است و فقط در برخی موارد به‌ناچار گلایه‌مندی‌های رایج را ذکر کرده است.
حال تین نیوز در صدد است تا بخش‌هایی از این کتاب منتشرنشده (در دست انتشار) را برای معرفی این ابرپروژه به تدریج در قالب تاریخ شفاهی سازمان هواپیمایی کشوری در اختیار مخاطبان قرار دهد. در همین راستا دپارتمان تاریخ شفاهی موسسه مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی تین آمادگی خود را جهت مصاحبه با پیشکسوتان حوزه حمل و نقل هوایی کشور و ثبت تاریخ شفاهی این صنعت، اعلام می‌دارد.
قسمت سی و سوم:
در خردادماه ۱۳۸۳، سازمان هواپیمایی کشوری طی اطلاعیه هوانوردی به‌طور رسمی بسته‌بودن فرودگاه جدید امام خمینی (ره) را به جهات ایمنی به آگاهی رساند. بر مبنای اعتقاد وزیر راه‌و‌ترابری وقت، یک نهاد نظامی قبل از گشایش فرودگاه خواستار ۲ هزار هکتار زمین در فرودگاه جدید برای ایجاد پایگاه هوایی بود که به لحاظ اینکه فرودگاه جدید فقط یک فرودگاه کشوری به شمار می‌آمد، با آن تقاضا مخالفت شد و بعد طی نامه‌ای به رئیس‌جمهور اعلام کردند که شرکت تاو ترکیه صهیونیستی است و از دید امنیتی نمی‌تواند سرمایه‌گذار باشد. رئیس‌جمهور از وزارت اطلاعات خواست موضوع را بررسی کند که پس از تحقیق صهیونیستی‌نبودن آن را اعلام کردند. یک هفته قبل از گشایش فرودگاه، دوباره موضوع را طرح و از طریق مجلس شورای اسلامی خواستار لغو قرارداد شرکت تاو شدند.
در‌هر‌حال، ۴۸ ساعت قبل از راه‌اندازی از شرکت تاو خواسته شد فرودگاه را ترک کند، اما با وجود آن رخدادها روز راه‌اندازی پیش آمد. سپس تخلف وزارت راه‌و‌ترابری در شورای عالی امنیت ملی مورد بررسی قرار گرفت که نتیجه آن هم حرکت خودسرانه یک نهاد نظامی اعلام شد. سرانجام نکاتی همچون برگزاری مراسم بازگشایی با حضور رئیس‌جمهور در شرایط آماده بهره‌برداری نبودن فرودگاه، هزینه‌های هنگفت این مراسم، ناتمام‌ماندن تحقیق و تفحص از ناوگان هوایی کشور در مجلس شورای اسلامی و... سبب شد نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مخالفت با وزیر وقت طرح استیضاح را با ۶۱ امضا ارائه کنند. پس از تشکیل کمیته رفع اختلاف و ادامه رایزنی‌ها، سرانجام متن طرح استیضاح با امضای ۱۱۶ نماینده در شهریورماه ۱۳۸۳ اعلام وصول شد و سرانجام منجر به نگرفتن رأی اعتماد با ۱۸۸ رأی شد.
پس از آن در آبان‌ماه ۱۳۸۳، سازمان هواپیمایی کشوری به دلیل استفاده موردی و به‌صورت آموزشی فرودگاه جدید امام خمینی (ره) را برای انجام پروازهای آموزشی باز نگه می‌دارد، اما ادامه فعالیت آن میسر نشد تا اینکه حدود یک ماه بعد، در آذرماه ۱۳۸۳، مجدداً به‌طور کلی فرودگاه جدید را بسته اعلام کرد. پس از ندادن رأی اعتماد به فرد معرفی‌شده به‌عنوان وزیر راه و ترابری، سرانجام محمد رحمتی در دی‌ماه ۱۳۸۳ موفق به کسب رأی اعتماد از مجلس شورای اسلامی شد. زمزمه راه‌اندازی فرودگاه جدید در ۲۲ بهمن‌ماه ۱۳۸۳ وجود داشت، اما عملیات اجرایی تسهیلات فرودگاهی ضروری اتمام نیافته بود و سرانجام قرارداد شرکت تاو نیز نامشخص و بودجه‌ای برای بازگشایی مجدد و پرداخت مطالبات پیمانکاران آماده نبود.
به همین دلیل، سازمان هواپیمایی کشوری در روزهای پایانی سال طی اطلاعیه‌ای، هوانوردی فرودگاه امام خمینی (ره) را همچنان بسته اعلام کرد، زیرا وزارت راه‌و‌ترابری راه‌اندازی فرودگاه جدید را برای اردیبهشت‌ماه ۱۳۸۴ مطرح کرد. سرانجام مقرر شد روز دهم اردیبهشت‌ماه ۱۳۸۴ آغاز فعالیت بهره‌برداری واقعی فرودگاه جدید امام خمینی (ره) با انجام پروازهای منطقه‌ای به/ از کشور امارات و گسترش دامنه آن به کشورهای حوزه خلیج‌فارس تا بیست پرواز در هفته باشد.
