شهر فرودگاهی امام در گذر تاریخ/قسمت پنجاه و ششم
علیرضا منظری-کارشناس صنعت هوایی
در کشور جمهوری اسلامی ایران فرودگاه‌های متعددی احداث و مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند که از جمله آنها فرودگاه امام خمینی (ره) است که به‌عنوان یک فرودگاه بین‌المللی در کنار پایتخت کشور واقع شده است. رسیدن شهر فرودگاهی امام به شکل فعلی، به دلایلی حدود ۵ دهه طول کشیده است، بنابراین بیان سابقه احداث و بهره‌برداری آن در طول حدود نیم قرن، علاوه بر ثبت در تاریخ می‌تواند چراغ راه آیندگان قرار گیرد.
اگرچه آغاز احداث و بهره‌برداری این فرودگاه به سال‌های قبل از انقلاب اسلامی باز می‌گردد، ولی عمده عمر طولانی خود را در دوران پس از انقلاب اسلامی گذرانده است و در‌این‌راستا با توجه به تغییرات متعدد در سطح وزات راه و ترابری و ریاست سازمان هواپیمایی کشوری، شاهد تحولات و فراز و نشیب‌های زیادی بوده است زیرا با هر تغییر و جابه‌جایی مدیران و به تبع آن سیاست‌ها و خط مشی‌ها، در کند یا تند شدن فرایند احداث و بهره‌برداری این پروژه تأثیر قابل توجهی ایجاد شده است.
از‌همین‌رو علیرضا منظری با توجه به اینکه در دوران خدمت خود در سازمان هواپیمایی کشوری از نزدیک در جریان این فراز و نشیب‌ها بوده، تصمیم گرفته تا گوشه‌هایی از روند این فعالیت‌ها را به رشته تحریر درآورد و برای قسمت‌هایی از آن نیز از اطلاعات دیگران بهره ببرد. به گفته این کارشناس ارشد حوزه هوایی، در این مجموعه به هیچ‌وجه تجزیه‌وتحلیل در نظر نبوده و نگارنده صرفاً در پی گردآوری مطالب بر حسب تاریخ انجام بوده است و فقط در برخی موارد به‌ناچار گلایه‌مندی‌های رایج را ذکر کرده است.
حال تین نیوز در صدد است تا بخش‌هایی از این کتاب منتشرنشده (در دست انتشار) را برای معرفی این ابرپروژه به تدریج در قالب تاریخ شفاهی سازمان هواپیمایی کشوری در اختیار مخاطبان قرار دهد. در همین راستا دپارتمان تاریخ شفاهی موسسه مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی تین آمادگی خود را جهت مصاحبه با پیشکسوتان حوزه حمل و نقل هوایی کشور و ثبت تاریخ شفاهی این صنعت، اعلام می‌دارد.
قسمت پنجاه و ششم:
شرح وظایف واحد ایمنی زمینی فرودگاه به‌قرار زیر است:
بررسی و انتخاب شرکت خدماتی با توجه به شرایط مربوطه و فراهم‌آوردن زمینه انعقاد قرارداد، کنترل نحوه انجام وظایف محوله به شرکت خدماتی، پیگیری و اقدام در مورد تأمین لوازم و تجهیزات آتش‌نشانی و نجات فرودگاه و مواد دفع حریق و سامانه ارتباطی رادیویی، کنترل استانداردهای مربوط به درجه فرودگاه و تجهیزات و نیروی انسانی و آزمایش‌های مواد مختلف دفع حریق و بررسی علل کاهش آنها و اقدام لازم جهت افزایش آن، ایجاد هماهنگی بین شرکت خدماتی و سایر ارگان‌های مستقر در فرودگاه جهت اجرای کامل مقررات و بازدیدهای ایمنی و اجرای طرح‌های پیشگیری از وقوع حوادث، هماهنگی با سایر ارگان‌های ایمنی زمینی به‌منظور برگزاری تمرینات دوره‌ای و کمک به انجام فعالیت‌ها در زمان وقوع حوادث، تنظیم و اجرای برنامه‌های آموزشی کارکنان فرودگاه و شرکت خدماتی جهت ارتقای فعالیت آنها، بررسی و اقدام در مورد گزارش واصله از بازدیدهای ایمنی نقاط مختلف فرودگاه و پیگیری رفع نارسایی‌ها و کمبودها، ارسال گزارش نحوه عملیات اطفای حریق و نجات هواپیما و سرنشینان در هنگام بروز سانحه در حوزه فرودگاه، شرکت در جلسات تخصصی و سمینارها، همکاری با سازمان هواپیمایی کشوری جهت نظارت بر اجرای استانداردها.
شرح خدمات مندرج در قرارداد منعقده با شرکت ارائه‌کننده خدمات باید شامل موارد زیر باشد:
۱ ـ اجرای وظایف و عملیات آتش‌نشانی و نجات در حین فعالیت اطفای حریق و نجات،
۲ ـ اجرای وظایف و عملیات مربوط به هدایت زمینی و توقف هواپیماها در موقعیت مناسب،
۳ ـ اجرای وظایف مربوط به عبورومرور وسایل نقلیه زمینی در محدوده بخش هوایی فرودگاه،
۴ ـ اجرای وظایف مربوط به کنترل سوخت‌رسانی و انجام برف‌روبی و پاک‌سازی سطوح پروازی،
۵ ـ کنترل مستمر آمادگی کامل تجهیزات ایمنی زمینی و مواد مختلف دفع حریق و نیروی انسانی مربوطه،
۶ ـ برگزاری تمرینات دوره‌ای و ایجاد آماده‌سازی کارکنان،
۷ ـ فراهم‌آوردن زمینه‌های آموزشی کارکنان،
۸ ـ آماده‌باش کامل در طول بیست‌وچهار ساعت به‌منظور امکان مقابله سریع در اطفای حریق و نجات و هدایت هواپیماها جهت توقف و کنترل تردد وسایل نقلیه،
۹ ـ انجام بازدیدهای دوره‌ای از هواپیماها به‌منظور شناخت کامل آنها و راه‌های ارتباطی و اماکن و تأسیسات فرودگاه،
۱۰ ـ برقراری ارتباط رادیویی مستمر با برج مراقبت پرواز و هماهنگی در مورد هدایت هواپیماهای ورودی و خروجی،
۱۱ ـ آمادگی لازم از طریق دستگاه‌های رادیویی و تلفنی به‌منظور اطلاع از وقوع حالات اضطراری و انعکاس سریع آن به کارکنان جهت انجام وظایف،
۱۲ ـ همکاری با واحد ایمنی زمینی فرودگاه جهت انجام فعالیت‌ها،
۱۳ ـ انجام تعمیرات و نگهداری تجهیزات آتش‌نشانی و نجات،
۱۴ ـ ارائه پیشنهادات در مورد تهیه و تدارک نوع تجهیزات ایمنی زمینی.
البته درصورتی‌که برای فعالیت‌های تعمیر و نگهداری تجهیزات و تأمین نیروی انسانی با دو شرکت جداگانه قرارداد منعقد شود باید موضوع شرح خدمات را از هم تفکیک کرد. اگرچه این طرح به‌منظور واگذاری مدیریت و بهره‌برداری ایمنی زمینی تدوین شد و باید در چارچوب مفاد و شرح خدمات آن واگذاری به بخش خصوصی ذی‌صلاح انجام می‌پذیرفت ولی درهرحال با تغییر مدیریت‌ها و تأخیر در آماده‌سازی تسهیلات فرودگاه امام خمینی (ره) برای راه‌اندازی و بهره‌برداری این طرح اجرایی نشد.
۲-۲-۳ ـ واگذاری تسهیلات سوخت هوانوردی
سازمان هواپیمایی کشوری با توجه به عدم وجود منابع عمومی برای تکمیل طرح فرودگاه جدید در جهت تأمین منابع مالی از بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری در برخی از پروژه‌های اقتصادی فرودگاه برآمد. یکی از آن موارد سامانه سوخت هوانوردی بود که مقرر شد شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی با توجه به سابقه و تجربه قبلی بررسی مقدماتی در مورد امکان‌پذیر بودن آن را انجام دهد.
بخش برنامه‌ریزی آن شرکت نیز پس از مطالعه در اواخر سال ۱۳۷۶ بیان داشت که به‌منظور امکان جذب سرمایه‌گذار غیردولتی با فرضیات تأمین سرمایه برای تسهیلات سوخت هوانوردی شامل احداث تلمبه‌خانه و خط لوله و پایانه سوخت‌گیری در فرودگاه به مبلغ معادل ارزی چهارده میلیون دلار و سی میلیارد ریال و نرخ تسعیر ارز به مبلغ سه هزار ریال و زمان برگشت سرمایه ده سال و بیست سال عمر مفید طرح و میزان فروش در بهمن‌ماه ۱۳۷۷ یک‌میلیون لیتر و افزایش تدریجی تا پنج میلیون لیتر و قیمت پایه تحویل سوخت به هواپیماهای خارجی هفتادونه سنت می‌توان نرخ فروش سوخت هوانوردی به بخش خصوصی قبل از تحویل به فرودگاه امام خمینی (ره) را برای یک‌میلیون لیتر چهل‌وهشت سنت و دو میلیون لیتر شصت‌وسه و نیم سنت و سه میلیون لیتر شصت‌وهشت و هفت‌دهم سنت و چهار میلیون لیتر هفتادویک و سه‌دهم سنت و پنج میلیون لیتر هفتادودو و هشت‌دهم سنت محاسبه و تعیین کرد.
ادامه دارد
