شهر فرودگاهی امام در گذر تاریخ/قسمت شصت و دوم
علیرضا منظری-کارشناس صنعت هوایی
در کشور جمهوری اسلامی ایران فرودگاه‌های متعددی احداث و مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند که از جمله آنها فرودگاه امام خمینی (ره) است که به‌عنوان یک فرودگاه بین‌المللی در کنار پایتخت کشور واقع شده است. رسیدن شهر فرودگاهی امام به شکل فعلی، به دلایلی حدود ۵ دهه طول کشیده است، بنابراین بیان سابقه احداث و بهره‌برداری آن در طول حدود نیم قرن، علاوه بر ثبت در تاریخ می‌تواند چراغ راه آیندگان قرار گیرد.
اگرچه آغاز احداث و بهره‌برداری این فرودگاه به سال‌های قبل از انقلاب اسلامی باز می‌گردد، ولی عمده عمر طولانی خود را در دوران پس از انقلاب اسلامی گذرانده است و در‌این‌راستا با توجه به تغییرات متعدد در سطح وزات راه و ترابری و ریاست سازمان هواپیمایی کشوری، شاهد تحولات و فراز و نشیب‌های زیادی بوده است زیرا با هر تغییر و جابه‌جایی مدیران و به تبع آن سیاست‌ها و خط مشی‌ها، در کند یا تند شدن فرایند احداث و بهره‌برداری این پروژه تأثیر قابل توجهی ایجاد شده است.
از‌همین‌رو علیرضا منظری با توجه به اینکه در دوران خدمت خود در سازمان هواپیمایی کشوری از نزدیک در جریان این فراز و نشیب‌ها بوده، تصمیم گرفته تا گوشه‌هایی از روند این فعالیت‌ها را به رشته تحریر درآورد و برای قسمت‌هایی از آن نیز از اطلاعات دیگران بهره ببرد. به گفته این کارشناس ارشد حوزه هوایی، در این مجموعه به هیچ‌وجه تجزیه‌وتحلیل در نظر نبوده و نگارنده صرفاً در پی گردآوری مطالب بر حسب تاریخ انجام بوده است و فقط در برخی موارد به‌ناچار گلایه‌مندی‌های رایج را ذکر کرده است.
حال تین نیوز در صدد است تا بخش‌هایی از این کتاب منتشرنشده (در دست انتشار) را برای معرفی این ابرپروژه به تدریج در قالب تاریخ شفاهی سازمان هواپیمایی کشوری در اختیار مخاطبان قرار دهد. در همین راستا دپارتمان تاریخ شفاهی موسسه مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی تین آمادگی خود را جهت مصاحبه با پیشکسوتان حوزه حمل و نقل هوایی کشور و ثبت تاریخ شفاهی این صنعت، اعلام می‌دارد.
قسمت شصت و دوم:
واگذاری تسهیلات آشیانه هواپیما
۱-۵-۲-۳ ـ شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران: در اواخر سال ۱۳۸۰ در اجرای سیاست انجام سرمایه‌گذاری سایر بهره‌برداران برای ایجاد تسهیلات فرودگاهی شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت تا درزمینه احداث آشیانه هواپیما و انبارها و کارگاه‌های جانبی آن در فرودگاه امام خمینی(ره) سرمایه‌گذاری کند؛ زیرا علاوه بر استفاده هواپیماهای آن شرکت از خدمات نگهداری خط پروازی هواپیما سایر شرکت‌های هواپیمایی خارجی نیز به این نوع خدمات هنگام بهره‌برداری نیازمند بودند.
در این راستا مجری طرح فرودگاه امام پس از تأیید کمیته بهره‌برداری فرودگاه امام خمینی (ره) در مردادماه ۱۳۸۰ زمین موردنظر را در اختیار آن شرکت گذاشته بود که قرارداد طراحی و ساخت آشیانه و انبارها و کارگاه‌های جانبی نیز با شرکت سهلک سازه به‌عنوان پیمانکار ذی‌صلاح منعقد شد. اگرچه احداث و راه‌اندازی سه آشیانه هواپیما در برنامه این شرکت قرار داشت ولی با توجه به میزان تأمین اعتبار مالی احداث اولین ساختمان آشیانه شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران با دهانه نود متر و توقفگاه موردنیاز جهت استقرار هواپیما و سایر ماشین‌آلات در نیمه دوم سال ۱۳۸۱ به‌وسیله آن پیمانکار آغاز شد. درواقع با واگذاری تسهیلات آشیانه هواپیما به شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران بهره‌برداری از این تسهیلات نیز به‌صورت دولتی استمرار خواهد داشت.
۲-۵-۲-۳ ـ شرکت هواپیمایی ماهان: عدم پیش‌بینی اعتبار از منابع عمومی برای احداث آشیانه هواپیما در فرودگاه امام خمینی (ره) موجب شد تا شرکت هواپیمایی ماهان در راستای ایجاد امکانات لازم برای تعمیر و نگهداری هواپیماها تصمیم به ساخت آشیانه در فرودگاه امام خمینی (ره) با سرمایه‌گذاری حدود یک هزار و دویست میلیارد ریال بگیرد که طراحی و عملیات اجرایی این پروژه در اواسط سال ۱۳۸۵ آغاز شد. شرکت مالزیایی کنچانا طراحی آشیانه و مدیریت آن را تا مرحله پایان ساخت به عهده گرفت. شرکت آب و محیط خاورمیانه به‌عنوان همکار ایرانی آن انتخاب شد تا بخش‌هایی از طراحی و نظارت بر اجرا را انجام دهد و پیمانکار اصلی آن نیز شرکت مشیران بود.
برای احداث آشیانه زمینی به ابعاد تقریبی دویست متر در یک‌صد و پنجاه متر و به وسعت سی‌وسه هزار مترمربع در حدفاصل زمین برای دو شرکت هواپیمایی آسمان در سمت غرب و شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران در سمت شرق به شرکت هواپیمایی ماهان واگذار شد که باند فرودگاه در شمال آن و بلوار بیست‌وشش متری در جنوب آن واقع است. سازه اصلی این آشیانه دارای دهانه یک‌صد و سی متری قوسی و ارتفاع بیرونی متغیر از پانزده تا سی‌وچهار متر از کناره آن تا قسمت مرکزی است که برای اولین بار در ایران اجرا شد. مساحت آشیانه و ساختمان الحاقی چهار طبقه بتنی در پشت آن حدود چهل‌وپنج هزار مترمربع است.
زیربنای آشیانه هجده هزار و پانصد مترمربع بوده که ظرفیت پذیرش هم‌زمان یک فروند هواپیمای بویینگ ۷۴۷ و دو فروند هواپیمای ایرباس ۳۰۰ و دو فروند هواپیمای ایرباس ۳۲۰ را دارا است. ساختمان الحاقی در چهار طبقه با یک زیرزمین شامل کارگاه‌های تعمیراتی، دفاتر اداری و خدماتی، انبارها، اتاق آزمون‌های غیر مخرب، کتابخانه، مجموعه رفاهی و موتورخانه درمجموع بیست‌ویک هزار و پانصد مترمربع است. بالغ‌بر شصت‌ودو کیلومتر لوله سوپر پایپ به‌عنوان سامانه گرمایشی فضای داخل در کف بتنی آشیانه قرار دارد.
تعداد شش جرثقیل سقفی در داخل آشیانه با ظرفیت‌های ده، هفت و نیم و پنج‌تن نصب شده که بدنه و موتور و بال هواپیما را پوشش می‌دهد. این پروژه در اواسط سال ۱۳۸۵ آغاز و در اوایل سال ۱۳۸۷ به بهره‌برداری رسید و شرکت هواپیمایی ماهان بلافاصله با تجهیز آن و تأمین نیروی انسانی ماهر و متخصص نسبت به تعمیر و نگهداری هواپیماهای خود اقدام کرد. این اولین آشیانه هواپیما است که به‌وسیله بخش خصوصی احداث و مدیریت و بهره‌برداری می‌شود.
ادامه دارد
