شهر فرودگاهی امام در گذر تاریخ/قسمت شصت و ششم
علیرضا منظری-کارشناس صنعت هوایی
در کشور جمهوری اسلامی ایران فرودگاه‌های متعددی احداث و مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند که از جمله آنها فرودگاه امام خمینی (ره) است که به‌عنوان یک فرودگاه بین‌المللی در کنار پایتخت کشور واقع شده است. رسیدن شهر فرودگاهی امام به شکل فعلی، به دلایلی حدود ۵ دهه طول کشیده است، بنابراین بیان سابقه احداث و بهره‌برداری آن در طول حدود نیم قرن، علاوه بر ثبت در تاریخ می‌تواند چراغ راه آیندگان قرار گیرد.
اگرچه آغاز احداث و بهره‌برداری این فرودگاه به سال‌های قبل از انقلاب اسلامی باز می‌گردد، ولی عمده عمر طولانی خود را در دوران پس از انقلاب اسلامی گذرانده است و در‌این‌راستا با توجه به تغییرات متعدد در سطح وزات راه و ترابری و ریاست سازمان هواپیمایی کشوری، شاهد تحولات و فراز و نشیب‌های زیادی بوده است زیرا با هر تغییر و جابه‌جایی مدیران و به تبع آن سیاست‌ها و خط مشی‌ها، در کند یا تند شدن فرایند احداث و بهره‌برداری این پروژه تأثیر قابل توجهی ایجاد شده است.
از‌همین‌رو علیرضا منظری با توجه به اینکه در دوران خدمت خود در سازمان هواپیمایی کشوری از نزدیک در جریان این فراز و نشیب‌ها بوده، تصمیم گرفته تا گوشه‌هایی از روند این فعالیت‌ها را به رشته تحریر درآورد و برای قسمت‌هایی از آن نیز از اطلاعات دیگران بهره ببرد. به گفته این کارشناس ارشد حوزه هوایی، در این مجموعه به هیچ‌وجه تجزیه‌وتحلیل در نظر نبوده و نگارنده صرفاً در پی گردآوری مطالب بر حسب تاریخ انجام بوده است و فقط در برخی موارد به‌ناچار گلایه‌مندی‌های رایج را ذکر کرده است.
حال تین نیوز در صدد است تا بخش‌هایی از این کتاب منتشرنشده (در دست انتشار) را برای معرفی این ابرپروژه به تدریج در قالب تاریخ شفاهی سازمان هواپیمایی کشوری در اختیار مخاطبان قرار دهد. در همین راستا دپارتمان تاریخ شفاهی موسسه مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی تین آمادگی خود را جهت مصاحبه با پیشکسوتان حوزه حمل و نقل هوایی کشور و ثبت تاریخ شفاهی این صنعت، اعلام می‌دارد.
قسمت شصت و ششم:
واگذاری تسهیلات جایگاه مقامات تجاری
با در نظر گرفتن ضرورت گسترش فضای پایانه مسافری و ایجاد تسهیلات مستقل برای سوار و پیاده شدن مقامات تجاری، واگذاری زمین به منظور احداث جایگاه مقامات تجاری یا پایانه اختصاصی مقامات تجاری و بهره‌برداری آن انجام پذیرفت که ساخت آن با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در ضلع غربی پایانه مسافری شماره یک به‌وسیله شرکت سرمایه‌گذاری ایرانیان فن‌آور پارس به عنوان مجری و بهره‌بردار در نیمه اول سال ۱۳۸۸ آغاز شد. البته بخشی از سهام آن شرکت در اختیار بانک پاسارگاد است. این پروژه با مشارکت ۷۰ گروه در ۴۰ هزار روز کار طی ۵/۲ سال و به روش ساخت و بهره‌برداری و انتقال اجرا شد. این ساختمان با سرمایه ۹۰ میلیارد ریال در زمینی به مساحت ۷ هزار و ۵۰۰ متر مربع و با سطح زیربنای ۸ هزار متر مربع و در سه طبقه احداث شده که توقفگاه خودرو مستقل آن ظرفیت پذیرش ۸۰ خودرو را دارد.
این جایگاه ظرفیت پذیرش ۴۰۰ مسافر را دارد و با بهره‌گیری از کارکنان مجرب و آموزش دیده پس از راه‌اندازی از اول تیر ماه ۱۳۹۱ آماده خدمات‌رسانی مطلوب بود. با بهره‌برداری از آن تسهیلات ۳ هزار مترمربع به فضای پایانه مسافری فرودگاه امام افزوده شد. در نهایت بهره‌برداری از این جایگاه مقامات تجاری از طریق یک شرکت خصوصی در حال انجام است.
۸-۲-۳ ـ واگذاری تسهیلات هتل فرودگاهی
یکی دیگر از تسهیلات فرودگاهی احداث هتل فرودگاهی بود که عموما در فرودگاه‌های بزرگ ایجاد می‌شود. با توجه به ضرورت جذب سرمایه‌های بخش خصوصی احداث هتل فرودگاهی با زیربنای تقریبی ۴۸ هزار مترمربع و در ۱۲ طبقه و توقفگاه خودرو با ظرفیت ۳۵۰ خودرو در زمینی به وسعت حدود ۲۷ هزار مترمربع به یک شرکت سرمایه‌گذاری واگذار شد. اجرای این پروژه در سال ۱۳۸۹ آغاز شد که مقرر بود با ۷۰۰ میلیارد ریال سرمایه‌گذاری از جانب شرکت سرمایه‌گذاری میراث فرهنگی و گردشگری (سمگا) به عنوان بخش خصوصی با برند خارجی به روش ساخت و بهره‌برداری و انتقال انجام شود. شرکت آریا زیگورات نیز مجری این پروژه است که ۷۰ درصد سهام این مجموعه تحت تملک سمگاست.
تسهیلات هتل فرودگاهی در ضلع جنوبی پایانه مسافری شماره یک فرودگاه واقع بوده و آن به صورت ترکیبی از دو بخش هتل ۴ ستاره و هتل ۵ ستاره به سبک آیبیس با ۲۰۰ اتاق و در اندازه متوسط نووتل با ۳۰۰ اتاق منطبق بر استانداردها و مدیریت هتل‌های زنجیره‌ای آکور طراحی و احداث شده تا مورد بهره‌برداری قرار گیرد. اگر چه برای ساخت این مجموعه ۷۰ میلیارد تومان پیش‌بینی شده بود ولی شواهد حاکی از هزینه‌ای حدود ۲۶۰ تا ۲۷۰ میلیارد توان است.
مجری طرح توسعه فرودگاه امام تمام امکانات زیربنایی مورد نیاز مانند آب و برق و ۶۰ خط تلفن و گاز را تحویل سرمایه‌گذار داد و به لحاظ ساختمانی در اوایل سال ۱۳۹۲ حدود ۲۰۰ اتاق آن آماده و در حال تحویل به بهره‌بردار بود. یک شرکت ترکیه‌ای نصب تجهیزات آشپزخانه‌ها را به‌عهده داشت و جاده دسترسی آن نیز رو به اتمام بود. اگر چه استخدام نیروی کار و آموزش آنها نیز شروع شده بود اما راه‌اندازی آن نیازمند برقراری یک فرآیند نرم‌افزاری است.
تسهیلات هتل فرودگاهی از سال ۱۳۹۲ در چند نوبت قرار بود راه‌اندازی شود ولی آماده نبودن برخی امکانات از جمله جاده‌های دسترسی را علت تأخیر در افتتاح بیان می‌داشتند در حالی که کارگزاران طرح توسعه فرودگاه دلیل آن را اختلاف مالی ناشی از تشدید تحریم و وضعیت نرخ ارز طی سال‌های گذشته با سرمایه‌گذار می‌دانستند که منجر به افزایش مبلغ سرمایه‌گذاری تا حدود ۲ هزار میلیارد تومان شده بود.
سرانجام اواخر شهریور ماه ۱۳۹۴ میان گروه مالی گردشگری و گروه هتلداری آکور از کشور فرانسه و مدیریت هتل‌های مستقر در فرودگاه امام خمینی (ره) قراردادی برای مدیریت هتل‌های ۴ و ۵ ستاره مذکور به‌وسیله آن مؤسسه منعقد شد و بهره‌برداری از آن هتل‌ها با نام های نووتل و آیبیس و در چارچوب برند آنها از ابتدای مهر ماه ۱۳۹۴ شروع شد.
ادامه دارد
