شهر فرودگاهی امام در گذر تاریخ/قسمت هفتادم
علیرضا منظری-کارشناس صنعت هوایی
در کشور جمهوری اسلامی ایران فرودگاه‌های متعددی احداث و مورد بهره‌برداری قرار گرفته‌اند که از جمله آنها فرودگاه امام خمینی (ره) است که به‌عنوان یک فرودگاه بین‌المللی در کنار پایتخت کشور واقع شده است. رسیدن شهر فرودگاهی امام به شکل فعلی، به دلایلی حدود ۵ دهه طول کشیده است، بنابراین بیان سابقه احداث و بهره‌برداری آن در طول حدود نیم قرن، علاوه بر ثبت در تاریخ می‌تواند چراغ راه آیندگان قرار گیرد.
اگرچه آغاز احداث و بهره‌برداری این فرودگاه به سال‌های قبل از انقلاب اسلامی باز می‌گردد، ولی عمده عمر طولانی خود را در دوران پس از انقلاب اسلامی گذرانده است و در‌این‌راستا با توجه به تغییرات متعدد در سطح وزات راه و ترابری و ریاست سازمان هواپیمایی کشوری، شاهد تحولات و فراز و نشیب‌های زیادی بوده است زیرا با هر تغییر و جابه‌جایی مدیران و به تبع آن سیاست‌ها و خط مشی‌ها، در کند یا تند شدن فرایند احداث و بهره‌برداری این پروژه تأثیر قابل توجهی ایجاد شده است.
از‌همین‌رو علیرضا منظری با توجه به اینکه در دوران خدمت خود در سازمان هواپیمایی کشوری از نزدیک در جریان این فراز و نشیب‌ها بوده، تصمیم گرفته تا گوشه‌هایی از روند این فعالیت‌ها را به رشته تحریر درآورد و برای قسمت‌هایی از آن نیز از اطلاعات دیگران بهره ببرد. به گفته این کارشناس ارشد حوزه هوایی، در این مجموعه به هیچ‌وجه تجزیه‌وتحلیل در نظر نبوده و نگارنده صرفاً در پی گردآوری مطالب بر حسب تاریخ انجام بوده است و فقط در برخی موارد به‌ناچار گلایه‌مندی‌های رایج را ذکر کرده است.
حال تین نیوز در صدد است تا بخش‌هایی از این کتاب منتشرنشده (در دست انتشار) را برای معرفی این ابرپروژه به تدریج در قالب تاریخ شفاهی سازمان هواپیمایی کشوری در اختیار مخاطبان قرار دهد. در همین راستا دپارتمان تاریخ شفاهی موسسه مطبوعاتی و اطلاع‌رسانی تین آمادگی خود را جهت مصاحبه با پیشکسوتان حوزه حمل و نقل هوایی کشور و ثبت تاریخ شفاهی این صنعت، اعلام می‌دارد.
قسمت هفتادم:
درآمدهای فرودگاه: درآمدهای فرودگاه به دو طریق کسب می‌شود:
الف) درآمدهای هوانوردی: هزینه نشست‌وبرخاست هواپیما، هزینه توقف هواپیما، اجاره مرکز تعمیرات هواپیما، هزینه روشنایی باند و توقفگاه هواپیما، هزینه خدمات در توقفگاه هواپیما، حق الامتیاز فروش سوخت هوانوردی، اجاره اماکن و دفاتر ساختمان پایانه مسافری، اجاره فضای انبارداری در ساختمان پایانه بار هوایی، حق الامتیاز آماده‌سازی غذا برای پذیرایی هوایی، عوارض خروجی از مسافران پروازهای بین‌المللی، درآمدهای متفرقه. ب ) درآمدهای غیر هوانوردی: درآمد از وسایل حمل‌ونقل و اتوبوس و تاکسی و هتل و عبور (ترانزیت) سریع، درآمد از توقفگاه خودرو و رستوران و مغازه‌های داخل و خارج پایانه، درآمد از فروش خدمات برق و آب و گاز و تلفن و تلکس، درآمد از انجام تبلیغات در داخل و خارج محوطه فرودگاه، درآمد از فروش اجناس در داخل پایانه، درآمدهای متفرقه.
ارکان مؤسسه مدیریت: مؤسسه مدیریت به‌وسیله هیئت‌امنایی مرکب از چهار نفر از وزیران دولت شامل وزیر مشاور و سرپرست سازمان برنامه‌وبودجه (به لحاظ آگاهی از سیاست‌های توسعه و برنامه‌ریزی کشور و پیگیری بودجه)، وزیر اقتصاد و دارایی (جهت سرمایه‌گذاری و تأثیر آن در سیاست کلی اقتصاد کشور)، وزیر راه‌وترابری (جهت اتخاذ سیاست کلی توسعه ارتباطات کشور)، وزیر صنایع و معادن (فرودگاه به‌صورت یک واحد صنعتی عمل می‌کند) و سه نفر از بخش خصوصی یا بخش دولتی به تشخیص و انتخاب رئیس دولت و تأیید وزیران مربوطه اداره می‌شود که تمامی امور جاری و تصمیمات مربوط به مؤسسه مدیریت از طرف این هیئت اتخاذ و به اجرا گذاشته می‌شود.
هیئت عامل که بازوی اجرایی مؤسسه مدیریت فرودگاه بین‌المللی تهران را تشکیل می‌دهد از سه نفر اعضای منتخب رئیس دولت (رئیس هیئت عامل، رئیس قسمت فنی، رئیس قسمت اداری و مالی) تشکیل شده و ضمن آنکه در اتخاذ تصمیمات هیئت‌امنا مشارکت می‌کنند تصمیمات اتخاذ شده را نیز به اجرا گذاشته و کنترل شرکت‌های فرعی را ازلحاظ ارائه خدمات موردنیاز و فعالیت صحیح آنها به‌وسیله واحدهای مشاوره خود انجام می‌دهد که ممکن است دربرگیرنده مشاور مالی، مشاور بازرگانی، مشاور اداری، مشاور حقوقی، مهندس مشاور باشند . این واحدها که به‌صورت مستقل از شرکت‌های فرعی و تحت نظر مستقیم هیئت عامل و یا هیئت‌امنا فعالیت دارند مشاورین مؤسسه مدیریت بوده و با درخواست هیئت موارد را بررسی و نتیجه آن را جهت اتخاذ تصمیمات مناسب به هیئت گزارش می‌کنند.
بودجه موردنیاز واحدها از طرف مؤسسه مدیریت تأمین و به مصرف می‌رسد. تشکیلات داخلی مؤسسه مدیریت درزمینه اداری، مالی و غیره با توجه به نیازهای آن با تصمیم هیئت‌امنا سازماندهی می‌شود. شرکت‌های فرعی: شرکت‌های فرعی که به‌صورت شرکت‌های انتفاعی مستقل از یکدیگر و تحت نظر هیئت عامل مؤسسه مدیریت فعالیت می‌کنند خدمات موردنیاز بهره‌برداری و نگهداری و توسعه فرودگاه را تأمین کرده و در مقابل مؤسسه مدیریت مسئول هستند.
ادامه دارد
