جاده‌سازی یو‌کی‌سی‌سی
متفقین در شهریور ۱۳۲۰ به ایران حمله کردند و یکی از اقدامات مهم روس‌ها و انگلیسی‌ها مصادره کامیون‌های فعال در سیستم حمل‌ونقل ایران بود تا از آنها برای اهداف نظامی خود بهره ببرند.
متفقین در شهریور ۱۳۲۰ به ایران حمله کردند و یکی از اقدامات مهم روس‌ها و انگلیسی‌ها مصادره کامیون‌های فعال در سیستم حمل‌ونقل ایران بود تا از آنها برای اهداف نظامی خود بهره ببرند.
انگلیسی‌ها ابتدا شرکت اپاتز را برای حمل‌ونقل از مسیر هندوستان تا خراسان به‌وجود آوردند؛ ولی با مشاهده ناکامی آن، متفقین توافق کردند که با همکاری آمریکا، اتحادیه بازرگانی بریتانیا که به اختصار یو‌کی‌سی‌سی نامیده می‌شد، جایگزین اپاتز شود.
جاده‌سازی یو‌کی‌سی‌سی
انگلیسی‌ها، طی جنگ جهانی اول، در برخی نقاط ایران، برای تسهیل تردد کامیون، به جاده‌سازی پرداختند. این اقدام در خراسان نیز انجام شد. در گزارشی مربوط به ۳۰ دلو (بهمن) ۱۲۹۵ آمده است: «از نه [در جنوب بیرجند] چند روز است جاده سمت سیستان و بیرجند را قشون دولت فخیمه مسطح می‌کنند.» در جنگ جهانی دوم نیز وضعیت برخی جاده‌های ایران مناسب نبود. به همین جهت یو‌کی‌سی‌سی به این مساله نیز توجه کرد و علاوه بر حمل‌ونقل، برای تسهیل فعالیت خود در زمینه جاده‌سازی نیز دست به اقداماتی زد. اسکرین درباره این اقدام نوشته است: «این مسیر را به خوبی می‌شناختم و از خود می‌پرسیدم این راه چگونه تکافوی چنین حمل‌ونقل سنگین و معتنابهی را خواهد کرد. سرویس حمل‌ونقل کمکی مشرق ایران در مسیری فعالیت داشت که پر از شن و سنگلاخ بود و من اطمینان داشتم که مقامات ایرانی حتی برای تعمیر آن نیز کوچک‌ترین کوششی نخواهند کرد.» اسکرین درباره نقش خود در این زمینه نوشته: «نظر خود را در این باره با معاون وزارت خارجه هند درمیان گذاشتم و به من اطلاع داد که ارتش هند کامیون‌های مخصوص تسطیح و تعمیر جاده را از نوک کندی موقتا به میرجاوه، در مرز ایران، انتقال داده است و در نظر دارد جاده قدیمی به زاهدان را طبق تقشه تنظیمی مرمت کند.»
غلامرضا لنگری فردوسی در نوجوانی، با راننده‌ای افغان از یو‌کی‌سی‌سی که در مشهد مستاجر منزلشان بود، برای مشاهده جاده‌سازی مسیر مشهد- قوچان رفت و این جاده‌سازی یو‌کی‌سی‌سی را تنها شن‌ریزی بیان کرده است. به هر حال راه‌سازی یکی از اثرات حضور متفقین در ایران بود؛ ولی همین اقدام به ظاهر مفید نیز اثرات منفی اقتصادی برجای گذاشت. نخست‌وزیر ایران در تلگرام ۱۴ تیر ۱۳۲۱ به وزیر مختار ایران در لندن نوشت در حدود ۲۱ هزار عمله که باید در دهات کار کنند برای عملیات راه‌سازی متفقین مشغول کار هستند و صرف نظر از اینکه این عده در تولید کشور کمکی نخواهند کرد آذوقه آنها نیز تحمیل بر دیگران خواهد بود. انگلیسی‌ها با این شرایط در جنگ جهانی دوم از ابتدای ورود خود به ایران تا پایان جنگ بیش از ۶ هزار کیلومتر راه ساختند یا تعمیر کردند و نگهداری بقیه راه‌ها را نیز برعهده گرفتند.
منبع: مجتبی خلیفه، علی نجف‌زاده، «بررسی تاثیرات اقتصادی و اجتماعی شرکت حمل‌ونقل یو‌کی‌سی‌سی بر خراسان در جنگ جهانی دوم» پژوهش‌نامه تاریخ‌های محلی ایران، ۱۳۹۵.
