راهنمای جامع مسیرهای ریلی ایران

مسیر های ریلی ایران و یک تاریخچه کوتاه   

به گزارش تین نیوز به نقل از الی گشت، مسیر های ریلی ایران در دسته قدیمی ترین خطوط ریلی جهان قرار داده می شود. اولین و قدیمی ترین مسیر که به عنوان مسیر ریلی کشور ما فعالیت خود را آغاز کرد متعلق به سال ۱۲۲۶ شمسی است که از رشت مسافران را به انزلی می رساند. بقایای این خطوط ریلی همچنان در محوطه اصلی اداره کل بنادر در استان گیلان قابل مشاهده است. مسیری ۱۲ کیلومتری که حتی تا حکومت رضاشاه هم پابرجا بود و از آن استفاده می شد.

بعد از اینکه اندکی این مسیر ریلی گسترش پیدا کرد، دومین مسیر راه آهن ایران هم در زمان رضاشاه، زیارتگاه شاه عبدالعظیم حسنی را در فاصله ۹ کیلومتری به تهران پیوند داد و این سرآغازی بود برای توسعه دادن خطوط ریلی کشور.

اما در حال حاضر راه آهن سراسری کشور ایران بیشتر از ۱۳ هزار کیلومتر خطوط ریلی استاندارد دارد که در دسته مجهزترین و جامع ترین امکانات مسافرتی و حمل و نقل قرار می گیرد. به عبارتی شبکه ریلی ایران امروزه بیشتر از ۱۰ هزار کیلومتر خطوط و مسیر اصلی، ۱۴۸ کیلومتر خطوط برقی، ۳۰۰۰ کیلومتر خطوط تجاری صنعتی و ۲۰۰۰ کیلومتر مسیر دوخطه دارد که در حال فعالیت و خدمت رسانی به هم وطنان ما هستند.

نقشه اصلی خطوط ریلی ایران   

صنعت و خطوط ریلی ایران در سال های اخیر پیشرفت بسیار چشمگیری داشت. در سال ۱۳۶۱ بود که اولین قطار برقی کشور راه اندازی شد و مسیر راه آهن تبریز به سمت جلفا را پوشش داد. خطوط راه آهن برقی باگذشت زمان در مسیر های دیگری مانند تهران به سمت بندرعباس، تهران به اصفهان، تهران به تبریز و تهران به سمت یزد هم مورد بهره برداری قرار گرفت.

مهم ترین مسیر ریلی ایران 

مهم ترین مسیر های ریلی ایران که در دسته پررفت وآمدترین خطوط ریلی کشور به حساب می آیند از گذشته تا به امروز شامل این خطوط هستند:

1. مسیر ریلی تهران به سمت بندر ترکمن که دقیقاً در سال ۱۳۱۶ از جمله مهم ترین خطوط ریلی کشور به حساب می آمد و همچنان بیشترین بهره برداری را دارد.
2. مسیر ریلی تهران به سمت بندر امام خمینی که از دیگر مسیر های مهم جابه جایی در کشور است و محصولات صادراتی و وارداتی نفتی را هم در داخل و هم در خارج از کشور منتقل می کند.
3. مسیر ریلی گرمسار به سمت مشهد که طولی معادل ۸۱۲ کیلومتر دارد و از طولانی ترین خطوط ریلی کشور ما به حساب می آید. این مسیر ریلی نقشی بسیار مهم و اساسی در جابه جایی مسافران به شهر مشهد را ایفا می کند.
4. و آخرین مسیر ریلی مهم مسیر قم به سمت زرند است که شمال کشور را به مرکز آن متصل می کند. از این مسیر برای جابه جاکردن محموله های بسیار عظیم کارخانجات مختلف و بزرگ کشور استفاده می شود.

نقشه ای جامع از خطوط ریلی کشور ایران

همان طور که گفتیم کشور ما یکی از طولانی ترین و مجهزترین خطوط ریلی دنیا را دارد. در این میان ۱۳۴۳۷  کیلومتر مسیر و خطوط ریلی در کشور وجود دارد که خطوط احداث شده بعد از انقلاب اسلامی شامل:

• میان دشت به بندر امام با طولی برابر با ۹۲ کیلومتر
• تهران به گرمسار با طولی برابر با ۹۲۶ کیلومتر
• بافق به بندرعباس با طولی برابر ۶۳۳ کیلومتر
• تهران به سمت آپرین با طولی برابر با ۱۹۸ کیلومتر
• فریمان به سمت سرخس با طولی برابر با ۱۷۰ کیلومتر
• بادرود به سمت میبد با طولی برابر با ۲۵۴ کیلومتر
• و خط ترانزیتی بندرعباس به شمال شرق با طولی برابر با ۸۰۰ کیلومتر است.

همچنین خطوط ریلی دیگری هم در سایر مسیر های کشور در حال احداث هستند که به زودی مورد بهره برداری قرار می گیرند. این خطوط شامل:

• راه آهن قزوین به سمت رشت که در دسته پیچیده ترین خطوط ریلی قرار گرفته و طولی برابر با ۱۶۵ کیلومتر دارد.
• مسیر ریلی رشت به سمت انزلی و آستارا
• مسیر ریلی کرمانشاه
• مسیر ریلی اردبیل
• سریع السیر شدن مسیر ریلی تهران به سمت اصفهان
• مسیر ریلی از اصفهان به سمت شیراز
• و مسیر ریلی کرمان به سمت زاهدان است.

محورهای اصلی خطوط و مسیر ریلی ایران

اگر شهر تهران را مبدأ تمام خطوط ریلی و راه آهنی در خطوط و شبکه ریلی کشور قرار دهیم، خطوط ریلی را می توان به سه محور اصلی به لحاظ فعالیتی تقسیم بندی کرد. این محورهای اصلی شامل شمال به سمت خراسان، آذربایجان و همین طور مسیر ریلی شرق به جنوب شرق هستند. وسیع ترین محور خطوط ریلی، محور جنوب کشور است که بیشتر از ۲۰۰ ایستگاه دارد و شما را به مقاصد گوناگون شرقی، غربی و جنوبی منتقل می کند.

همین طور کوتاه ترین مسیر ریلی متعلق به محور آذربایجان است که تقریباً ۷۰ ایستگاه دارد و شما را به مناطق غربی ایران منتقل می کند. حالا با درنظرگرفتن این جهت های جغرافیایی و سه محور اصلی به راحتی می توان تصمیم گرفت که برای سفر به شهر مقصد از چه قطاری و از چه محوری استفاده کنید. ما در ادامه هر کدام از این سه محور اصلی، بعضی از ایستگاه های موجود در این سه محور و مسیر های دسترسی آن ها را برای شما بررسی خواهیم کرد.

خطوط ریلی شمال کشور و خراسان

در بررسی های انجام شده در این خطوط ریلی، مشخص شد که این محور جزء فعال ترین و پرترددترین مسیرها در شمال و شمال شرق ایران است. این بررسی با درنظرگرفتن تردد فراوان و استقبال متفاوت از قطارهای تهران مشهد و مشهد تهران که در این مسیر از مسیر های ریلی ایران فعال هستند، مطرح شده است.

البته در طول این مسیر ایستگاه های چندان زیادی وجود ندارد. اما چون متقاضیان زیادی داشته و به دلیل تراکم بالای جمعیت در دو شهر تهران و مشهد و البته مواصلاتی بودن محوری که شما را از تهران به سایر محورهای ریلی می رساند، این مسیر را در دسته مهم ترین مسیر های ریلی کشور قرار داده اند. مسیر اصلی در این محور مسافران را از تهران به شهر مشهد منتقل می کند. در طول این مسیر مهم ترین ایستگاه هایی که قرار است قطار در آن ها توقف داشته باشد شامل:

ایستگاه های ورامین، گرمسار، سمنان، شاهرود، دامغان، جاجرم، اسفراین، نقاب، نیشابور، کاشمر و فریمان است.

خطوط ریلی تهران-خراسان

همچنین محور اصلی از سمت خراسان به شمال کشور، شما را در دونقطه مهم به دو مسیر در خطوط ریلی فرعی هم متصل خواهد کرد. از ایستگاه گرمسار قطارهایی وجود دارند که شما را به گرگان می رسانند و با ورود به خطوط جدید، این مسیر را طی می کنند.

قطارهای گرگان بعد از عبورکردن از گرمسار، فیروزکوه، ورسک، سوادکوه، پل سفید، قائم شهر، ساری و  بهشهر مسیر خود را ادامه می دهند و در انتها بعد از گذر از ۲۷ ایستگاه، به گرگان می رسند. دیگر ایستگاه های فرعی هم قرار است شما را به شهرهای بندری و مرزی شمال شرق کشور ما برسانند. واقعیت این است که این خطوط ریلی در دسته زیباترین خطوط ریلی ایران قرار دارد که با عبور از دل کوهستانی ترین و سرسبزترین نقاط کشور ایران، زیبایی های تحسین برانگیزی را در مقابل چشمان شما به نمایش در می آورد. البته تجربه این سفر مانند عبور از دالان بی انتهای بهشت، همیشه برای شما خاطره انگیز خواهد بود.

خطوط ریلی محور آذربایجان 

دومین مسیر از مسیر های ریلی ایران که در دسته پرترددترین ها قرار دارد، مسیر ریلی تهران به سمت زنجان است که شما را در انتها به مراغه و تبریز می رساند. مسیری که زیبایی های آن به هیچ عنوان کمتر از قطار تهران به سمت ساری نیست.

این محور هم یک محور ریلی مواصلاتی محسوب می شود که نزدیک به هفت ایستگاه داشته و در آخرین ایستگاه خود به جلفا و دیگر ایستگاه های مرزی ایران می رسد. بیشتر بلیط هایی که در این مسیر رزرو می شوند متعلق به خطوط ریلی تهران به سمت قزوین، تهران به سمت زنجان، تهران به سمت مراغه و همین طور تهران به سمت تبریز هستند. این خطوط به پرجمعیت ترین و شلوغ ترین شهرهای شمال غرب ایران می رسند.

همچنین محور شمال غرب ایران یعنی محور آذربایجان در قسمت ایستگاه های صوفیان و مراغه به خط فرعی دیگر متصل خواهد شد. این دو خط برای رسیدن به شهرهای میاندوآب و جلفا به طور کامل جدا شده اند. به عبارتی قطارهایی جداگانه وجود دارد که مسافران را به این مقاصد خواهد رساند.

طولانی ترین مسیر های ریلی ایران، خطوط جنوب، شرق و غرب 

بزرگ ترین محور ریلی ایران در میان مسیر های ریلی، تقریباً ۱۳ ایستگاه دارد و در دسته پرترددترین مسیرها قرار گرفته است. محور جنوب از شهر تهران شما را به هفت محور فرعی در خطوط ریلی ایران متصل می کند. این هفت محور در نیمه جنوبی کشور شامل محورهای شیراز، یزد، اصفهان، غرب، جنوب شرق، شرق و بندرعباس هستند. در ادامه مهم ترین ایستگاه ها در این هفت خطوط را با هم مشاهده خواهیم کرد.

در نهایت باید به این موضوع اشاره کنیم که تمام این سه محور اصلی از خطوط راه آهن کشور ما، به واسطه ایستگاه های دیگر و همین طور تهران، کاملاً به یکدیگر متصل خواهند شد. مثلاً افرادی که قصد دارند از شهر شیراز به مشهد سفر کنند، از مسیر اصفهان و همین طور تهران، به خراسان خواهند رسید. اما اگر دوست داشته باشند می توانند با کمی طولانی تر کردن مسیر خود، بلیط قطار اصفهان را تهیه کرده و با تغییر قطار و تهیه بلیط طبس، عبور از دل کویرهای زیبای شنی را تجربه کنند و در نهایت خود را به مشهد برسانند.

شرکت ها و مجموعه های فعال در خطوط ریلی ایران

شاید ندانید که شرکت ها و مجموعه هایی که قطارهای کشور ایران را با درنظرگرفتن حجم مسافران در مسیر های گوناگون تأمین می کنند، تنوع زیادی دارند. برای مثال مسیر مشهد به تهران و بالعکس که از شلوغ ترین و پرترددترین مسیر های قطار به حساب می آید، تنوع بسیار زیادی به لحاظ قطارها، خدمات و ویژگی های مختلف ارائه شده دارد. اگر برای بار اول قرار است خطوط ریلی کشور را برای سفر خود انتخاب کنید، توصیه می کنیم که حتماً در مورد قطارهای فعال در این خطوط ریلی اطلاعات لازم را کسب کنید. ما در ادامه شرکت های فعال در خطوط ریلی ایران و تنوع قطارهای آن ها در مسیر های موجود را به شما معرفی خواهیم کرد. 

خطوط ریلی ایران و تجربه یک سفر متفاوت

شاید تصور کنید که سفر با قطار مانند سفر با اتوبوس یا خودروی شخصی خواهد بود. اما واقعیت این است که این تفکر به هیچ عنوان درست نبوده و صحت ندارد.

سفر با قطار هیچ شباهتی به دو وسیله نقلیه دیگر ندارد. شما در سفر با قطار به راحتی می توانید در کنار دوستان و خانواده خود یک کوپه رزرو کرده و حریم شخصی خود را داشته باشید. حتی اگر به تنها سفر کنید باز هم این امکان برای شما وجود دارد که یک کوپه را به طور اختصاصی رزرو کرده و مانند یک اتاق در هتل، ضمن استراحت کردن و انجام فعالیت های دلخواه مانند مطالعه، گوش دادن به موسیقی یا تماشای فیلم، از سفر خود هم لذت ببرید. همان طور که گفتیم تنوع خطوط ریلی و قطارها در کشور ما زیاد است. بر همین اساس ما به شما توصیه می کنیم که برای تجربه یک سفر ریلی منحصر به فرد، پیش از سفر در مورد قطارهای موجود در خطوط ریلی موردنظرتان اطلاعات لازم را کسب کنید.