هوای هوایی که تنفس می کنیم داشته باشیم

آلودگی هوا با فرا رسیدن فصل سرما چترش را در کلان شهرها از جمله تهران باز کرده است؛ تنفس هوای سالم حق هر شهروندی است اما چند سالی است این حق از کلانشهر نشینان به ویژه تهرانی ها سلب شده تا جایی که دولت با تصویب قانون هوای پاک در صدد برگردادن این حق به آنها است.

به گزارش ایرنا، با نگاهی گذرا به گذشته نه چندان دور می توان آسمانی آبی و هوایی تمیز را در تهران ترسیم کرد اما هر چه به زمان حال نزدیکتر می شویم این آسمان تیره تر و هوا آلوده تر می شود که بنا به گفته کارشناسان عوامل مختلف طبیعی و انسانی در بروز و شدت آن دخیل هستند.

از سال 1380 برای مقابله با آلودگی هوا برنامه کاهش آلودگی هوا مصوب و اجرا شد و از سال 90 تا به امروز چندین مصوبه داشت که یکی از آنها در سالجاری به عنوان قانون هوای پاک تصویب و ابلاغ شد.

با توجه به اهمیت موضوع از سال 1374روز 29 دی ماه روز هوای پاک نامگذاری شده است که هر سال شعار خاصی برای این روز در نظر گرفته می شود که شعار امسال ' قانون هوای پاک، قانون نفس ' است.

از سال 1380 سازمان ها و نهادهای مرتبط برنامه های خاصی در این روز اجرا می کنند در این سال با هدف مقابله با آلودگی هوا برنامه کاهش آلودگی هوا مصوب و اجرا شد و از سال 90 تا به امروز چندین مصوبه داشته است که یکی از برنامه هایی که از سوی دولت به مجلس رفت، قانون هوای پاک است که به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده و برای اجرا ابلاغ شده است.

سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان یکی از 16 دستگاه متولی کاهش آلودگی هوا برنامه های متنوعی دارد و هفت آیین‌ نامه مربوط به قانون هوای پاک را تنظیم و به دولت ارسال کرده است.

قانون هوای پاک 34 ماده و 13 آیین نامه دارد که 10 آیین نامه آن مربوط به سازمان محیط زیست است، در این میان 9 ماده مربوط به معاونت محیط زیست انسانی سازمان محیط زیست محیط در مورد آلودگی هوا، دو ماده مربوط به وزارت کشور و یک ماده مربوط به سازمان انرژی اتمی است.

البته سازمان محیط زیست از سال 92 تاکنون تدابیر و اقدامات زیادی در زمینه مقابله با آلودگی هوا اتخاذ کرده است که شامل تعیین استاندارد یورو 4 برای سوخت، توزیع سوخت استاندارد در کلانشهرها، استاندارد یورو 4 برای تولید خودرو و جلوگیری از شماره گذاری موتورسیکلت های کاربراتوری است اما مساله مهم این است که مقابله با این پدیده نیازمند عزم ملی میان دولت و ملت است.

اکنون سازمان حفاظت محیط زیست در حال همکاری با 13 دانشگاه برتر کشور برای حل مشکلات محیط زیستی از جمله آلودگی هوا است، همچنین انتشار سیاهه آلودگی هوا یکی دیگر از اقدامات سازمان است بر این اساس تاکنون سیاهه آلودگی هوا در استان های تهران، تبریز، ارومیه و اصفهان تهیه شده و با منابع مالی که برای این کار در نظر گرفته شد امسال شهرهای دیگر نیز سیاهه خود را منتشر خواهند کرد.

ارائه طرح تعطیلی مدارس در زمستان یکی از طرح هایی است که مطرح شده است، در واقع

با سرد شدن هوا میزان آلودگی هوا افزایش می یابد از این رو تعطیلی مدارس در زمستان در شهرهایی با توپوگرافی خاص در مدت کوتاه اجتناب ناپذیر است از این رو این پیشنهاد به عنوان یک راه حل مطرح شد.

البته اساسا در بروز و گسترش آلودگی هوا دو عامل انسانی و طبیعی دخیل است، عامل انسانی مانند استفاده مداوم از خودروی شخصی، عدم معاینه فنی خودرو، استفاده نکردن از خودروهای استاندارد و حتی وجود صنایع آلاینده و عامل طبیعی پدیده اینورژن یا همان وارونگی دما است.

بروز پدیده وارونگی دما یا اینورژن در فصول سرد سال، امری طبیعی است، در این شرایط جای هوای گرم و سرد جابجا می شود یعنی هوای سرد پایین و هوای گرم بالای جو قرار می گیرد که مانند چتری روی شهر را می پوشاند و مانع جابجایی هوا و آلودگی می شود، البته با بالا آمدن روز و گرم شدن این پدیده خودبخود از بین می رود.

حال اگر در این وضعیت تدابیر خاصی همچون خودداری از استفاده از خودروی شخصی اتخاذ نشود، به طور مداوم به حجم آلودگی افزوده می شود.

بر این اساس، هوای پاک و سالم همکاری همه گروه های مردم در این راستا، اتخاذ و اجرای سیاست های مقتضی از سوی دولتی ها و برخورد با متخلفان را می طلبد.

البته باید به این مهم نیز توجه شود که ظرفیت زیستی تهران از سال 1375 به پایان رسیده و بعد از آن هر چه به میزان جمعیت افزوده شد خارج از تحمل زیست ‌محیطی این شهر بوده است، در واقع ظرفیت زیستی تهران چهار میلیون نفر است اما امروز جمعیت ثابت و متغیر آن به حدود ۱۷ میلیون نفر رسیده است.

حجم بالای خودرو در معابر شهر تهران یکی دیگر از مشکلات اصلی این کلانشهر است، تهران به اندازه ۷۵۰ هزار وسیله نقلیه ظرفیت دارد در حالی که روزانه بیش از چهار میلیون خودرو یعنی بیش از 6 برابر ظرفیت این شهر در حال تردد هستند.

این در حالی است که بنا به گفته مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست به ایرنا ؛ از ابتدای سالجاری تاکنون ٨١٠ هزار خودرو در کشور شماره گذاری شده است که براساس آمارها تا پایان سال به یک میلیون خودرو خواهد رسید که بخش زیادی از آن وارد خیابان های پایتخت می شود در حالی که تهران از لحاظ توان اکولوژیکی دیگر نمی تواند این حجم خودرو را تحمل کند.

به گفته تجریشی اکنون کارهای زیادی برای کاهش آلودگی هوا در حال انجام است، ١٦ دستگاه در این زمینه در حال کار هستند اما باز آلودگی هوا داریم که مشکل اصلی تامین منابع مالی برای اجرای برنامه ها است.

شینا انصاری مدیر کل دفتر پایش فراگیر سازمان حفاظت محیط زیست در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا به مقایسه وضعیت کیفی هوای تهران از ابتدای سالجاری تا روز ( یکشنبه 24 دی ماه ) پرداخت و گفت: در سال 95 هوای تهران 15روز پاک، 215 روز سالم، 60 روز ناسالم برای گروه های حساس و 9 روز ناسالم بود و در مدت مشابه در سالجاری 12 روز پاک، 208 روز سالم، 75 روز ناسالم برای گروه های حساس و 5 روز ناسالم بوده است.

وی افزود: 190 ایستگاه پایش هوا در کشور زیر نظر سازمان محیط زیست فعالیت می کند که اطلاعات مربوط به پارامترهای آلودگی هوا را اعم از گازهای آلاینده و ذرات معلق کمتر از 10 و 2.5 میکرون اندازه گیری می کند.

وی اظهار کرد: از این تعداد 29 ایستگاه در استان تهران و 14 ایستگاه در شهر تهران وجود دارد که با جمع بندی اطلاعات این ایستگاه ها با 21 ایستگاه مربوط به شهرداری تهران، اطلاعات وضعیت هوا مشخص و به صورت روزانه بخشی از آن به مردم جامعه با هدف انجام اقدامات حفاظتی و بخشی برای تصمیم گیری به مسولان و سازمان های ذیربط ارائه می شود.

مسعود تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست در نشستی خبری با هدف تشریح وظایف دستگاه ها در اجرای قانون هوای پاک، سوخت را عامل اصلی آلودگی هوا در تهران دانست و گفت نمونه هایی که از آلودگی هوا در تهران و برخی کلان شهرها جمع آوری شده موید این گفته است.

به گفته وی مواد معلق موجود در هوا به احتراق ناقص و کیفیت سوخت در کلانشهرها مربوط می شود که ارتقای آن باید مورد توجه مسئولان دستگاه های مربوطه قرار گیرد، البته از آنجا که خودروها نیز قدیمی هستند اگر سوخت مناسبی هم وجود داشته باشد، قابلیت کاهش مواد معلق در هوا را ندارند از این رو همواره شاهد آلودگی هوا هستیم.

اکنون که کشور داری قانون هوای پاک است و در آن وظایف تمام دستگاه های مرتبط مشخص شده امیدواریم با در کنار هم قرار گرفتن آنها در آینده ای نه چندان دور شاهد آسمانی آبی و هوایی پاک در کلانشهرها باشیم.