رقیب مترو در بودجه پایتخت
به‌رغم اینکه تجهیز و توسعه خطوط و ناوگان متروی تهران به عنوان اولویت قطعی مدیریت شهری پایتخت در دوره جدید مطرح شده است، وجود یک رقیب جدی در بودجه مصوب سالانه موجب شده مترو امسال هم نتواند عقب‌ماندگی‌های خود را جبران کند.
به‌رغم اینکه تجهیز و توسعه خطوط و ناوگان متروی تهران به عنوان اولویت قطعی مدیریت شهری پایتخت در دوره جدید مطرح شده است، وجود یک رقیب جدی در بودجه مصوب سالانه موجب شده مترو امسال هم نتواند عقب‌ماندگی‌های خود را جبران کند.
به گزارش تین‌نیوز به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد، رقیب اصلی مترو در بودجه، هزینه‌های مربوط به پروژه‌های عمرانی مرتبط با بزرگراه‌سازی، تعمیر و نگهداری معابر بزرگراهی و نیز نگهداشت سازه‌های ویژه همچون تونل‌های شهری و بزرگراه طبقاتی صدر است که سهم قابل‌توجهی از منابع مالی شهرداری که در سال ۹۷ وصول می‌شود را به خود اختصاص داده است.
رقیب «مترو» در بودجه پایتخت
تنها نگهداشت و بهسازی ۵تونل شهری و بزرگراه طبقاتی صدر در بودجه امسال ۴۲میلیارد تومان است که رقمی بیشتر از بودجه نقدی است که برای خرید اتوبوس‌های جدید در سال‌جاری پیش‌بینی شده است. به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، در مورد بودجه مصوب ساخت و تجهیز خطوط متروی تهران دو رقم متفاوت با اختلاف معنادار اعلام شده است. در کتاب بودجه مصوب سال ۹۷ که در اختیار «دنیای‌اقتصاد» قرار گرفته، کل بودجه مصوب احداث و توسعه خطوط مترو در سال‌جاری، ۲ هزار و ۴۳۷میلیارد تومان است اما ماه گذشته علی امام، مدیرعامل شرکت متروی تهران و حومه کل بودجه مصوب این شرکت در سال‌جاری را یک‌هزار و ۷۶۵میلیارد تومان عنوان کرد و از کاهش ۲۳درصدی آن در مقایسه با بودجه ۲ هزار و ۳۰۰میلیارد تومانی پارسال این شرکت خبر داد. این مقام مسوول در شهرداری تهران روز گذشته نیز در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» تاکید کرد که آنچه در نهایت برای شرکت متروی تهران و حومه در بودجه ۹۷ مصوب شده همین یک‌هزار و ۷۶۵میلیارد تومان است.
با این حال حتی اگر در حالت خوش‌بینانه، بودجه ۲ هزار و ۴۳۷میلیارد تومانی قید‌شده در ردیف «احداث و توسعه خطوط حمل‌و‌نقل ریلی درون‌شهری» را نیز که در کتاب بودجه آمده، مبنا قرار دهیم، با احتساب بودجه حدود ۴۰۰میلیارد تومانی شرکت بهره‌برداری متروی تهران، وزن مترو از کل بودجه ۱۷ هزار و ۴۲۹میلیارد تومانی شهرداری تهران در سال‌جاری، حداکثر ۱۴درصد است. این وزن ناچیز از بودجه که به مترو اختصاص یافته، عملا به عقب‌ماندگی بیشتر فوری‌ترین نیاز پایتخت‌نشینان و مهم‌ترین پروژه شهری حال حاضر تهران که می‌تواند در مداوای عارضه‌های ترافیک و آلودگی هوا نیز به شکل مستقیم ایفای نقش کند، منجر می‌شود.
از طرفی ردیف پیش‌بینی‌شده برای ساخت و توسعه متروی تهران در سال‌جاری نسبت به رقم تخصیص یافته در سال گذشته برای این امر رشد ۷۵درصدی را نشان می‌دهد، چراکه در سال گذشته تنها یک‌هزار و ۳۹۲میلیارد تومان از بودجه مصوب این ردیف تخصیص پیدا کرد. با این حال نباید فراموش کرد که بسیار محتمل است، بودجه مصوب امسال نیز به‌طور کامل تخصیص پیدا نکند. از مهم‌ترین عواقب عقب‌ماندگی مترو از برنامه پایتخت، ترافیک بیشتر تحت تاثیر افزایش میل به استفاده از خودروی شخصی است که به ترافیک و آلودگی هوای پایتخت دامن زده و در عین حال توسعه فوری آن می‌تواند تا حد زیادی در مهار ترافیک و آلودگی اثرگذار باشد.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، کل بودجه بزرگراه‌سازی و پروژه‌های مربوط به تعمیر و نگهداری معابر تهران به‌ویژه معابر بزرگراهی در سال‌جاری، حدود ۵۶۵میلیارد تومان است که این رقم نسبت به بودجه این ماموریت در سال گذشته کاهش یافته است. اما با وجود این کاهش، پروژه‌های بزرگراهی که نفع آنها عمدتا عاید کسانی می‌شود که با خودروی شخصی به جای حمل‌و‌نقل عمومی در شهر تردد می‌کنند، همچنان با مترو به‌عنوان استخوان‌بندی اصلی حمل‌و‌نقل عمومی تهران در بودجه رقابت می‌کنند. در بودجه امسال یک ردیف ۴۲میلیارد تومانی صرفا برای نگهداشت چند تونل شهری و البته بزرگراه طبقاتی صدر که خود به‌عنوان یک زائده در میان المان‌های شهری شناخته می‌شود و ضرورت ساخت آن زیر سوال است، پیش‌بینی شده است. شاید در نگاه اول ۴۲میلیارد تومان در برابر بودجه بیش از ۱۷ هزار‌میلیارد تومانی شهرداری رقم بالایی به نظر نرسد. اما با چند مقایسه می‌توان دریافت که این ردیف می‌تواند صرف چه امور مهم و اولویت‌دار دیگری شود.
ردیف ۴۲میلیاردی مذکور در حالی در بودجه منظور شده که کل درآمد شهرداری تهران از محل شارژ شهری – که در قالب عوارض نوسازی از شهروندان اخذ می‌شود – حدود ۳۰۰میلیارد تومان است. به این ترتیب بودجه نگهداشت چند سازه شهری در خدمت حمل‌و‌نقل غیرعمومی بیش از ۱۰درصد از کل درآمد حاصل از شارژ شهری است. این ۴۲میلیارد تومان همچنین رقمی بیش از بودجه ۳۸میلیارد تومانی است که امسال برای توسعه ناوگان حمل‌و‌نقل عمومی پیش‌بینی شده و احتمالا حداکثر برای خرید ۵۰ دستگاه اتوبوس کفایت می‌کند. این در حالی است که بیش از نیمی از ناوگان ۶هزار تایی اتوبوس تهران فرسوده است و کارشناسان از نیاز فوری تهران به ۳هزار اتوبوس سخن می‌گویند. ۴۲میلیارد تومان همچنین معادل ۱۰درصد از درآمدی است که امسال مدیریت شهری از محل اخذ هزینه تردد در محدوده طرح ترافیک از مالکان خودروهای شخصی و سازمانی دریافت می‌کند.
از سوی دیگر در چند روز گذشته شهرداری تهران طی مکاتبه‌ای شرکت واحد اتوبوسرانی تهران را مکلف کرد نسبت به تجهیز ۱۰درصد از اتوبوس‌های بخش خصوصی و نیمی از ناوگان اتوبوسرانی تندرو (BRT) به فیلتر جذب دوده اقدام کند. با توجه به فعالیت بیش از ۱۰۰۰ اتوبوس BRT و حدود ۳هزار اتوبوس بخش خصوصی فعال در خطوط اتوبوسرانی تهران، این نامه شرکت اتوبوسرانی را ملزم کرده موضوع نصب فیلتر دوده روی دست‌کم ۱۰۰۰ اتوبوس تا پایان شهریور ماه امسال را دنبال کند. قیمت هر دستگاه فیلتر جذب دوده بر اساس آنچه در سال ۹۶ و بدون احتساب اثر تورم ماه‌های اخیر و نوسانات ارزی بر آن پیش‌بینی شده، حدود ۴۰ میلیون تومان است که به این ترتیب با اعتبار ۴۰میلیارد تومانی (رقمی تقریبا برابر با آنچه برای نگهداشت چند سازه بزرگراهی پیش‌بینی شده)، این ماموریت ابلاغ شده قابل تحقق است. این در حالی است که در ردیف‌های بودجه مصوب ۹۷ تنها ۱۰میلیارد تومان اعتبار برای نصب فیلتر جذب دوده پیش‌بینی شده که به هیچ وجه کافی نیست.
به گزارش «دنیای‌اقتصاد»، هر چند معاونت حمل‌و‌نقل و ترافیک روی منابع غیرنقدی و بعضا ارزی همچون فاینانس‌های خطوط ۶ و ۷ مترو که منقضی شده و باید تمدید شود و نیز بودجه‌ای که دولت برای ساخت و تحویل ۱۰۰۰ واگن مترو به تهران پیش‌بینی کرده، حساب کرده‌اند و امید دارند از کانال‌های دیگری بتوانند کسری مترو را تامین کنند، اما کارشناسان بر این باورند که با توجه به تجربه‌ای که از دوره گذشته مدیریت شهری کسب شد، انتظار می‌رفت در بودجه ۹۷ نیز اعتبار مربوط به بزرگراه‌سازی به صفر میل کند و در مقابل بودجه‌های پیش‌بینی‌شده برای ساخت خطوط جدید و نیز بزرگراه‌سازی، عمدتا صرف تامین قطار شود، چراکه امکان افزایش ظرفیت سفرهای روزانه با مترو به بیش از دو برابر در صورت تامین قطار کافی و کاهش سرفاصله حرکت قطارها در همین خطوط فعلی وجود دارد.
با این حال شهرداری در بودجه امسال ردیف ویژه‌ای برای تامین قطار پیش‌بینی نکرده و تنها بخشی از اعتبارات شرکت متروی تهران و حومه صرف این موضوع خواهد شد که قطعا کافی نیست. ساخت و تحویل قطارهایی که از جانب دولت قرار است به شهرداری‌ها تحویل شود نیز بسیار زمانبر است، کمااینکه با گذشت بیش از ۸ ماه از مطرح شدن موضوع، هنوز مرحله امضای قرارداد مربوطه با برنده مناقصه به سرانجام نرسیده است. همه اینها نشان می‌دهد چیدمان بودجه ترافیکی امسال شهرداری تهران، چیدمان ایده‌آل و مناسبی نیست و برخی اولویت‌ها همچنان در آن مغفول مانده است.
