رفت و آمد سخت است، مترو نیست، امکانات نیست...
قرار بود تا سال ۱۳۹۵ حدود شش میلیون نفر در شهرهای جدید ساکن شوند اما امروزه کمتر از ۱.۲ میلیون نفر در این مناطق زندگی می کنند که مهم ترین دلایل آن به کمبود امکانات، خدمات و زیرساخت های حمل و نقل مربوط می شود.
قرار بود تا سال ۱۳۹۵ حدود شش میلیون نفر در شهرهای جدید ساکن شوند اما امروزه کمتر از ۱.۲ میلیون نفر در این مناطق زندگی می کنند که مهم ترین دلایل آن به کمبود امکانات، خدمات و زیرساخت های حمل و نقل مربوط می شود.
به گزارش تین نیوز، ساکنان کلانشهرها حتی الامکان از سکونت در حومه اجتناب می کنند. دوری مسافت، نبود وسایل نقلیه عمومی مناسب و کمبود امکانات و زیرساخت ها در شهرهای اطراف از جمله دلایل عدم اقبال به حومه شده است. کمااین که پس از گذشت ۳۳ سال از تجربه احداث شهرهای جدید کمتر از یک میلیون و ۲۰۰ هزار نفر در این شهرها زندگی می کنند که ۱.۴ درصد از کل جمعیت کشور را تشکیل می دهد و البته بخش عمده ای از ساکنان شهرهای جدید در شهرهای مادر مشغول به کار هستند.
کارشناسان معتقدند در نظام شهری کشور، شهرهای جدید جایگاه چندانی ندارند و افق ترسیم شده برای سکونت شش میلیون نفر در این شهرها که قرار بود تا سال ۱۳۹۵ صورت گیرد محقق نشد.
نوسازی بافت ها نسخه مناسب تر
گزینه جایگزین، سکونت در درون شهرهای بزرگ است که این حوزه نیز مشکلات خاص خود را دارد. امروزه می بینیم با توجه به سه ویژگی ریزدانگی، ناپایداری و نفوذناپذیری، بسیاری از محله های قدیمی و خوشنام کلانشهرها به مکان هایی بعضا نامناسب برای زندگی تبدیل شده است. به طور مثال در منطقه دروازه غار تهران انسان هایی موجه، درست، متدین، زندگی می کنند ولی بنا به گفته ی کارشناسان در بستر نامناسب زندگی شهری در این محله گیر افتاده اند. نتیجه این می شود که خانواده های اصیل از این قبیل مناطق خارج و گروه های دیگر جایگزین آنها می شوند.
تجربه طرح مسکن مهر نشان داد که طرف تقاضا زندگی در خانه های کوچک و قدیمی شهرهای بزرگ را به واحدهای نوساز در حومه ترجیح می دهد. در طول پروژه مسکن مهر که از سال ۱۳۸۶ آغاز شد و البته هنوز به طور کامل به سرانجام نرسیده است در بعضی مناطق بخش عمده ای از واحدها بدون متقاضی بود. طبق آمار سال گذشته ۱۴۰ هزار واحد مسکن مهر فاقد مشتری است؛ تا جایی که دولت طرح هایی از جمله واگذاری واحدهای مسکن مهر به پیمانکاران، برداشتن شرط فرم «ج» و اتصال این پروژه به طرح نهضت ملی مسکن را در دستور کار قرار داد.
احداث ۷۰۰ هزار واحد از طرح چهار میلیون واحدی نهضت ملی مسکن بر عهده شهرهای جدید قرار دارد اما به نظر می رسد طرف تقاضا استقبال چندانی از این محدوده نکرده و تا کنون فقط ۱۰۰ هزار واحد این طرح در شهرهای جدید کلنگ خورده است. اواخر شهریورماه امسال، علیرضا جعفری، مدیرعامل شرکت عمران شهرهای جدید درباره بسته ۱۰۰ هزار واحد مرحله دوم اظهار کرد: ۱۰۰ هزار واحد دوم را بر اساس تناسب ثبت نام متقاضیان واقعی در شهرهای مختلف در دستور کار گذاشته ایم اما فقط حدود ۵۰ درصد متقاضیان افتتاح حساب کرده اند.
خطری در کمین شهرهای جدید
بر اساس تحقیقات متعددی که درخصوص آسیب شناسی مسکن مهر صورت گرفت، کمبود سرانه ها و زیرساخت های شهری، کم توجهی به مباحث ارتباطی، درمانی، فرهنگی و آموزشی از چالش های این طرح عنوان شد. طبق یک تحقیق در سال ۱۳۹۲ تاخیر در ایجاد زیرساخت های ضروری پروژه های مسکن مهر از جمله آب، برق، مخابرات، حمل و نقل، خدمات آموزشی، بهداشتی، امنیتی و انتظامی و... زمینه تبدیل سایت های مسکن مهر را به نوعی آلونک نشینی فراهم خواهد آورد. عمده طرح های حمل و نقل هم به سرانجام نرسیده است. ساکنان شهر جدید پرند سال هاست که در انتظار مترو هستند و با وجود وعده ها گفته می شود امسال هم متر به این شهر نمی رسد. مترو پردیس هنوز از حد مطالعات فراتر نرفته و مترو هشتگرد با ظرفیت محدودی فعال است.
عبدالجلال ایری ـ سخنگوی کمیسیون عمران مجلس به تازگی گفته است: عموم متقاضیان خانه های طرح نهضت ملی در تهران از اینکه خانه هایشان در شهرهای جدید و با فاصله بسیار زیاد از مرکز استان تهران تحویل می شود، ناراضی هستند لذا باید ابتدا به دنبال ساخت خانه ها در داخل پایتخت باشیم.
ایری نسخه جایگزین را احیای بافت های فرسوده کلانشهرها دانسته و گفته است: در حال حاضر تهران بیش از پنج هزار هکتار بافت فرسوده دارد که به دلیل وجود زیر ساخت های اساسی در این مناطق مانند برق، آب و گاز، امکانات فرهنگی و ورزشی، خدماتی، نیروی انتظامی و مراکز خدمات درمانی و زیرساخت مناسب حمل و نقلی ظرفیت بسیار خوبی برای ساخت مساکن طرح نهضت ملی به شمار می رود.
سکوت ۲۲.۵ میلیون نفر در بافت های ناکارآمد
طبق آمار در کل کشور با یک جمعیت ۲۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفری بدمسکن در ۶۶ هزار هکتار بافت فرسوده و سکونتگاه های غیررسمی مواجهیم که با وجود اقدامات مثبت انجام شده برای ارتقای وضعیت معیشتی شان، محله های زندگی آنها به مراکز محرومیت از خدمات زیربنایی و روبنایی شهری تبدیل شده است.
محمد آیینی ـ مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران در این خصوص به ایسنا گفته است: مصمم هستیم سالیانه ۱۵۰ هزار واحد مناطق هدف بازآفرینی شهری را حمایت کنیم و مانعی برای این کار نداریم. در واقع می خواهیم کار ۱۰ برابری نسبت به قبل انجام دهیم.
آئینی بیان کرد: فقط باید فضا را فراهم کنیم تا مردم پای کار بیایند. اگر ۲۲.۵ هزار میلیارد تومان تسهیلات بانکی ارزان قیمت از محل اعتبارات اشتغال زایی اختصاص داده شود این وعده قابل تحقق است. خدا را شکر تا حالا توانسته ایم با حمایت وزیر راه و شهرسازی ۵۰۰۰ میلیارد تومان با عاملیت بانک مسکن تامین کنیم. جهاد نوسازی را در بوق و کرنا خواهیم کرد. برای استفاده از تسهیلات بانکی نهضت ملی مسکن در بافت های فرسوده بدون رعایت شرایط چهارگانه مانعی نداریم؛ چرا که منابع آن وجود دارد و بانک ها موظف به پرداخت هستند اما باید بخش خصوصی را برای این هدف بزرگ ترغیب کنیم. از ابتدای دولت سیزدهم از ۱۵۰ هزار واحد هدف گذاری شده تا کنون حدود ۶۴ هزار واحد به مرحله ی ساخت و ساز رسیده است.
دولت سیزدهم در قالب طرح نهضت ملی مسکن با هدف ساخت سالیانه یک میلیون واحد چند مسیر را به طور همزمان طی می کند. اگرچه در بخش فراخوان حدود ۳۳۳ هزار نفر واریز وجه انجام داده اند که متقاضی موثر محسوب می شوند اما طرح نهضت ملی مسکن صرفا به این بخش محدود نمی شود. حمایت از سازندگان بخش خصوصی در شهرها با پرداخت تسهیلات تا سقف ۴۵۰ میلیون تومان، واگذاری زمین ارزان قیمت و اقساطی به صورت خودمالکی، نوسازی بافت های فرسوده و ناکارآمد و پرداخت تسهیلات ۲۰۰ میلیون تومانی مسکن روستایی از جمله این برنامه ها است که این امیدواری به وجود آمده تا به تدریج بخش مسکن از رکود خارج شود.
