چک الکترونیک از راه رسید

چک الکترونیکی(eCheck) بالاخره از راه رسید و وارد بازار معاملات کشور شد.

به گزارش تین نیوز، روز شنبه 29 آبان قرار است از چک الکترونیک رونمایی شود و در معاملات اقتصادی بکار گرفته شود. حال باید ببینیم چک الکترونیک چیست و چگونه استفاده می شود؟ آیا چک الکترونیکی   که نوعی تبادل الکترونیکی است امن است و می تواند مبنای جابجایی پول واقع شود؟ پاسخ به این سوالات و ابهامنات دیگر را در اینجا دنبال می کنیم.

با ظهور و وقوع جامعه اطلاعاتی و ظهور اینترنت و ... گسترده شدن و همگانی شدن خدمات دیجیتالی و بالاخره وضع قانون تجارت الکترونیک و نیز بانکداری الکترونیک تحولی عظیم در سیستم بانکی به وجود آمده است. چک الکترونیک نیز خدمت ارزشمندی است همانند خدماتی که از طریق درگاه پرداخت از قبیل دستگاه ای تی ام (ATM) و یا پوز بانکی و یا موبایل صورت میگیرد، نیاز مراجعه مستقیم ما به بانک را برای پرداخت و دریافت و سایر خدمات بانکی بی نیاز و یا به حداقل رسانده است. 

برای درک بهتر چگونگی عملکرد چک الکمترونیکی لازم است ابتدا به مفعوم این پدیده و سپس به نحوه عملکرد آن بپردازیم:

چک الکترونیک چیست و چگونه کار می کند؟

چک الکترونیک یا چک دیجیتال نوعی انتقال الکترونیکی ساده از حساب جاری است که سرعت، دقت و امنیت بیشتری در عملکرد و نقد شوندگی دارد. به عبارتی چک الکترونیکی یا eCheck نسخه ای دیجیتالی از چک کاغذی است که توسط آن پول از حساب جاری پرداخت کننده، برداشت شده و توسط پردازشگر و بدون نقش و دخالت کارمند بانک، به حساب جاری دریافت کننده منتقل می شود. چک دیجیتال همانند چک کاغذی عمل می کند و تمامی اطلاعاتی که طبق قانون جدید چک باید روی چک های کاغذی پیاده شود، به صورت الکترونیکی در سامانه چک الکترونیکی ثبت و به صورت خودکار بر روی چک دیجیتال درج می شود.

چک دیجیتال از زیر مجموعه های انتقال وجه الکترونیکی (EFT) به شمار می رود که مانند دیگر خدمات بانکداری الکترونیک، عملیات بانکی را تسریع می کند. برای انجام فرایند صدور و پرداخت وجه چک از طریق چک الکترونیک  باید شماره مسیریابی بانک، شماره حساب جاری و نیز نام صاحب حساب در دسترس باشد. برای تایید پرداخت الکترونیکی چک، مشتری با تایید شرایط و ضوابط وب سایت بانک و قرارداد امضای الکترونیکی، تراکنش را تایید می کند. زمانی که پرداخت الکترونیکی چک انجام می شود، رسیدی صادر شده که می توان آن را چاپ و یا به صورت فایل PDF ذخیره کرد.

مهم ترین مزیت چک الکترونیک سرعت پردازش و ثبت پرداخت و نیز امنیت بالای آن است. البته بانک عامل ابتدا با اعتبار سنجی، اعتبار فرد فرد صادر کننده چک را بررسی می کند و پس از تشخیص هویت و اصالت صادرکننده چک، اقدام به پرداخت مبلغ چک می کند. لذا امکان صدور چک بلامحل به راحتی ممکن نخواهد بود.

سایر مزایای چک الکترونیک دیجیتال عبارت است از:

• امنیت بالا که باعث کاهش جرایم بانکی می شود.
• سرعت بالا در صدور و پرداخت چک
• کارمزد و هزینه کمتر برای صدور چک
• استفاده در تمامی معاملات
• صرفه جویی در مصرف کاغذ
• عدم نیاز به اخذ دسته چک
• عدم محدودیت در تعداد برگ چک
• کاهش صدور چک های بی محل
• کاهش کلاهبرداری
• کاهش پرونده های قضایی
• برگشت چک به حداقل میرسد.
• عدم امکان تغییر اطلاعات چک
• تسهیل عملیات حسابداری
• شفاف بودن ثبت نقل و انتقال های چک
• ریسک کمتر و تضمین پرداخت وجه چک
• چک الکترونیک بهترین گزینه برای کسانی است که پرداخت های متعدد ومکرر دارند.

پرداخت با چک دیجیتال چگونه انجام می شود؟

چک الکترونیک یا دیجیتال همانند چک های کاغذی به عنوان سند انتقال پول از یک حساب بانکی به حساب بانکی دیگر عمل می کند. با این تفاوت که این فرآیند بسیار کارآمدتر از چک کاغذی انجام می شود، زیرا که همه ی مراحل با سرعت بیشتر و به صورت آنلاین انجام می شود. استفاده از چک دیجیتال پیچیدگی خاصی ندارد و دقیقا همانند چک کاغذی است فقط کسی که چک را صادر می کند، باید اطلاعات لازم را وارد سامانه کرده و در خواست خود را به صورت اینترنتی در قسمت مشخص شده در سامانه چک الکترونیکی ثبت می کند.

لازم به ذکر است که چک دیجیتال با امضا الکترونیکی فرد صادر کننده چک تطبیق و اعتبار پیدا می کند و به بانک منتقل می شود. عملیات احراز هویت در سامانه نماد بانک مرکزی توسط امضای الکترونیکی انجام می شود.

برای اینکه صدور دسته چک دیجیتال مورد تایید قرار بگیرد باید از شرایط لازم برخوردار باشید.

• برای درخواست چک الکترونیکی طرفین معامله (صادر کننده و دریافت کننده چک) باید دارای حساب جاری در یکی از بانک های کشور باشند.
• طرفین باید دارای کد شهاب(شناسه هویت الکترونیکی بانکی) باشند. این کد برای هر فرد اختصاصی است.
• طرفین باید دارای گواهی تایید امضای الکترونیکی مخصوص به خود باشند. این گواهی از سامانه “نماد” بانک مرکزی دریافت می شود.
• طرفین در سامانه چک الکترونیکی بانک مرکزی، سامانه صیاد(صدور یکپارچه چک الکترونیک) و چکاوک(زیرساخت انتقال تصویر چک و اسناد وصولی)، عضو باشند.

امنیت چک دیجیتال در چه حدی است؟

هرفعالیتی که به صورت آنلاین انجام می شود همیشه نگرانی های امنیتی به همراه دارد. چرا که مجرمان و هکرها همیشه در کمین فعالیت های الکترونیکی اند. ولی به طور کلی چک های دیجیتال امنیت بیشتری نسبت به چک های کاغذی دارند. با توجه به اینکه نمی توان چک های الکترونیکی را تغییر داد و یا به علت خط خوردگی پشت نویسی کرد، باعث امنیت بیشتر می شود. همچنین فرآیند احراز هویتی که توسط سامانه چک الکترونیکی بانک مرکزی در چندین لایه امنیتی برای طرفین با دقت بالا انجام می شود، امکان خطا و کلاهبرداری را به حداقل و منتحصر به هکرهای قوی و ... می کند و لذا میتوان گفت چک الکترونیکی دارای حداقل امکان سرقت، جعل، کلاهبرداری و ... است.

امضای چک الکترونیکی چگونه انجام می شود؟

امضای چک الکترونیکی به راحتی توسط سامانه نماد بانک مرکزی قابل انجام است. بدین منظور، طرفین معامله باید در شبکه ی بانکی کشور دارای حساب جاری بانکی باشند. امضاء الکترونیک در واقع هویت شخص صادر کننده چک به شمار می رود که از طریق سامانه بانک مرکزی، اعتبار سنجی شده و امضای دیجیتال شخص تایید می شود. اطلاعات چک به همراه امضاء دیجیتال به صورت الکترونیک به بانک ارسال می شود و بانک پس از تطبیق اطلاعات و احراز هویت اقدام به صدور چک می کند.

و در نهایت اینکه؛

با توجه به مباحث مطرح شده باید گفت چک های الکترونیک ریسک چک های کاغذی را تا حد زیادی کاهش می دهد و فرآیند پردازش چک با سرعت بیشتری، انجام می شود. صرفه جویی در وقت و هزینه نقل و انتقال از مزیت های این نوع چک است. بدیهی است که چک دیجیتال در آغاز راه است و با گذشت زمان به تکامل بیشتری خواهد رسید.