اطلاعات جامع دوره های آموزشی گردشگری + لیست آموزشگاه ها

این روزها با وجود بحران کمبود نیروی کار متخصص، آموزش گردشگری در دانشگاه ها، آموزشگاه های عالی و موسسات به یکی از موضوعات مهم و قابل بحث تبدیل شده است. 

به گزارش تین نیوز ، پیش بینی شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) از ایجاد ۱۲۶ میلیون شغل جدید در این صنعت سفر و گردشگری در طول سال های ۲۰۲۲ تا ۲۰۳۲ میلادی نیز نشان می دهد، آموزش گردشگری و پرورش نیروی متخصص تا چد می تواند در آینده سودمند باشد. به همین دلیل، بسیاری از علاقه مندان به سفر و کارآفرینی در گردشگری برای کسب تجربیات بیشتر به سراغ دوره های رسمی آموزش گردشگری و هتلداری در موسسات زیر نظر وزارت میراث فرهنگی و گردشگری می روند. 

در ادامه این مطلب به معرفی دوره های رسمی آموزش گردشگری و هتلداری در موسسات مختلف می پردازیم و پس از آن، با دوره های تخصصی گردشگری و هتلداری برای تبدیل شدن به یک راهنمای خبره ، مدیر فنی بند ب و بند الف یا مدیر هتل با تجربه بیشتر آشنا خواهیم شد. 

دوره های آموزشی گردشگری سازمان میراث فرهنگی

وزارت میراث فرهنگی و گردشگری دوره های متنوعی را تحت عنوان دوره های آموزش گردشگری در حوزه ها و بخش های مختلف ارائه می دهد. برخی از این دوره ها در زمینه مدیریت آژانس های مسافرتی و هتل ها و برخی دیگر، در حوزه راهنمایان گردشگری دسته بندی می شود. 

۳ دوره جامع و تخصصی برای داوطلبان آموزش گردشگری که از مهم ترین بخش های آموزش گردشگری به شمار می روند، عبارتند از:

• دوره های راهنمای گردشگری  
• دوره «مدیریت فنی بند ب» ویژه آژانس ها و دفاتر خدمات مسافرتی جهت مدیریت تور   
• دوره «مدیریت فنی بند الف» ویژه آژانس ها و دفاتر خدمات مسافرتی در بخش صدور بلیط هواپیما 

هر یک از دوره های آموزش گردشگری و هتلداری ، دارای سرفصل ها و بخش های متعددی هستند و در موسسات و آموزشگاه های گردشگری زیر نظر وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به علاقه مندان تدریس می شوند. علاوه بر این ها، دوره های دیگری نیز وجود دارد که به صورت تخصصی به بخش های مختلف گردشگری مانند گردشگری کودک، زمین گردشگری، پرنده نگاری و.. اختصاص دارد. 

در ادامه، با برخی از دوره های آموزش گردشگری و زیر مجموعه آن ها آشنا خواهیم شد. 

دوره راهنمایان گردشگری

دوره راهنمای گردشگری در آموزشگاه ها به دوره های مختلفی تقسیم می شوند؛ مانند: 

• دوره راهنمای ایرانگردی و جهانگردی
• دوره راهنمای طبیعتگردی
• دوره راهنمایان محلی (دوره بلد محلی)
• دوره راهنمایان زمین گردشگری یا ژئوتوریسم

هر یک از این دوره ها سرفصل های خاص خود را دارند. به جز این دوره ها، دوره های راهنمای گردشگری دیگری نیز وجود دارند که به صورت تخصصی بر حوزه های خاص مانند راهنمای تور کوهستان، راهنمای تور دوچرخه و… تمرکز دارند.

دوره راهنمای ایرانگردی و جهانگردی

دوره راهنمای ایرانگردی و جهانگردی یا به اصطلاح راهنمای تاریخی و فرهنگی یکی از دوره های آموزش گردشگری و هتلداری زیر نظر وزارت میراث فرهنگی و گردشگری است. موضوع اصلی دوره آموزش راهنمای ایرانگردی و جهانگردی، اماکن تاریخی و فرهنگی و سفرهایی است در این حوزه در سطح ایران و جهان برگزار می شود.

دوره راهنمای ایرانگردی و جهانگردی، از ۲۱ سرفصل تئوری و ۲ سرفصل عملی برای افزایش مهارت داوطلبان این دوره تشکیل شده است. 

افراد می توانند با شرکت در این دوره و دریافت مجوز رسمی از وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، به عنوان راهنمای گردشگری فعالیت خود را آغاز کنند. همچنین، متقاضیان با شرکت در آزمون زبان تخصصی، می توانند کارت بین المللی تورلیدری خود را برای برگزاری تورهای خارجی دریافت کنند. پیش نیاز این دوره، مدرک کارشناسی است. در برخی شرایط، افراد دیپلمه دارای تجربه در زمینه گردشگری نیز می توانند با موافقت کمیسیون فنی آموزش و قبولی در مصاحبه، در دوره راهنمای ایرانگردی و جهانگردی شرکت کنند.  

دوره راهنمای طبیعتگردی

یکی دیگر از دوره های آموزش گردشگری که توسط وزارت میراث فرهنگی و گردشگری معرفی شده، دوره راهنمای طبیعتگردی یا اکوتوریسم است. 

این دوره، مخصوص افرادی است که علاقه زیادی به طبیعت، حیات وحش و فعالیت در این زمینه دارند. برای برگزاری تور در طبیعت، داشتن کارت راهنمای گردشگری مورد تایید وزارت میراث فرهنگی و گردشگری ضروری است. در غیر این صورت، برگزاری تور تخلف محسوب می شود و در صورت بروز هرگونه حادثه، مسئولیت آن بر عهده شخص برگزارکننده خواهد بود. 

دوره راهنمای طبیعتگردی شامل ۳۱ سرفصل تئوری و ۷ سفر عملی است. متقاضیان این دوره نیز می توانند با شرکت در آزمون تخصصی زبان ، تورهای خارجی طبیعتگردی اجرا کنند. 

پیش نیاز این دوره، مدرک کارشناسی است. در برخی شرایط افراد دیپلمه دارای تجربه در زمینه گردشگری نیز می توانند با موافقت کمیسیون فنی آموزش و قبولی در مصاحبه، در دوره راهنمای طبیعتگردی شرکت کنند. 

دوره راهنمای محلی (دوره بلد محلی) 

همیشه بومیانی که برای مدت طولانی در یک منطقه زندگی کرده اند، راهنمایان بسیار خوبی برای گردشگران و تورها شناخته می شوند. این افراد، با تسلط کاملی که به بخش های فرهنگی ، تاریخی و طبیعی منطقه دارند می توانند به عنوان یک راهنمای محلی، گردشگران را راهنمایی کنند. 

دوره راهنمایان محلی، مخصوص این افراد است که در برخی از آموزشگاه ها تدریس می شود. این دوره آموزش گردشگری به افراد محلی کمک می کند تا با فعالیت در زمینه گردشگری، در محل زندگی خود به کسب درآمد بپردازند.

دوره راهنمای زمین گردشگری یا ژئوتوریسم

دوره آموزشی راهنمای زمین گردشگری یا  «ژئوتوریسم»، یکی از دوره های کوتاه مدت آموزش گردشگری و مصوب وزارت گردشگری است که به جاذبه های زمین شناسی و ژئومورفولوژی می پردازد. تفاوت راهنمای زمین گردشگری با راهنمای طبیعتگردی در آن است که راهنمای تخصصی زمین گردشگری بر خلاف راهنمای اکوتوریسم، به میراث بی جان طبیعی و به صورت تخصصی تر می پردازد. دوره آموزشی راهنمای زمین گردشگری، از ۲۶ سرفصل تئوری و ۵ سفر علمی تشکیل شده است. پیش نیاز این دوره در برخی از آموزشگاه ها، حداقل مدرک کارشناسی (مورد تایید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری) عنوان شده است. 

دوره مدیریت هتلداری

هتل ها یکی از بخش های مهم صنعت گردشگری هستند که موفقیت یا شکست آن ها، به عملکرد مدیران شان بستگی دارد. مدیر هتل، باید در کنار آگاهی نسبت به قوانین هتلداری، با تکنیک های مدیریت کاملا آشنا باشد. علاوه بر این، بودجه بندی، برنامه ریزی، سازماندهی، هماهنگی و کنترل تمامی خدمات هتل بر عهده مدیر  است. 

دوره مدیریت هتلداری، به عنوان  یکی دیگر از دوره های آموزش گردشگری و هتلداری، شامل ۱۷۸ ساعت آموزش می شود و به افراد کمک می کند تا هرآنچه که باید برای اداره موفق یک هتل بدانند، بیاموزند. مهارت های پیش نیاز شغل مدیریت هتل عبارتند از: 

• حداقل تحصیلات لیسانس کلیه رشته ها
• سلامت کامل جسمانی و روان
• مهارت در زبان انگلیسی در حد Intermediate
• مدرک ICDL فنی و حرفه ای
• دارای مهارت کار با کامپیوتر

دوره مدیر فنی 

دوره مدیر فنی وزارت گردشگری مختص کسانی است که می خواهند در زمینه صدور بلیط های داخلی و خارجی، طراحی و فروش تورها و مدیریت و تاسیس آژانس های مسافرتی فعالیت کنند. 

آموزش گردشگری در این مورد به دو بخش زیر تقسیم می شود:

• مدیر فنی بند الف 
• مدیر فنی بند ب 

در ادامه با هر یک از این دوره ها آشنا می شویم.

دوره مدیریت فنی بند الف 

دوره مدیریت فنی بند «الف»، ویژه آژانس ها و دفاتر خدمات مسافرتی در بخش صدور بلیط هواپیما است. مدیر فنی بند الف (صدور بلیط) از دوره های کوتاه مدت آموزش گردشگری زیر نظر سازمان هواپیمایی کشوری است که جهت آموزش اصول و مبانی صدور بلیط هوایی برگزار می شود. برای اخذ این مدرک، ابتدا باید دوره مقدماتی را سپری و پس از گذراندن دوره پیشرفته و دور صدور بلیط الکترونیکی، اقدام به دریافت مدرک مدیر فنی بند الف کرد. دارندگان مدرک مدیر فنی بند الف با سابقه ۳ سال کار مرتبط، می توانند آژانس مسافرتی تاسیس کنند.

دفاتر بند الف، آژانس های خدمات مسافرتی هستند که فعالیت آنها فقط مربوط به فروش و صدور بلیط (بلیط های داخلی و خارجی) است. همچنین فعالیت هایی مانند ذخیره و صدور بلیط قطار و اتوبوس هم تحت نظارت این دفاتر انجام می شود. پیش نیاز این دوره داشتن حداقل مدرک تحصیلی دیپلم، آشنایی با زبان انگلیسی (ترجیحی) و تصویر مدرک دوره مقدماتی (Basic) برای شرکت در دوره پیشرفته (Advanced) است. 

دوره مدیریت فنی بند ب

دوره مدیریت فنی بند «ب» ویژه افرادی است که می خواهند آژانس های مسافرتی برگزارکننده تور تاسیس کنند. این دوره، با هدف آموزش اصول و مبانی مدیریت امور فنی آژانس ها و دفاتر خدمات مسافرتی طراحی شده و داشتن مدرک مدیریت فنی بند ب، یکی از شرایط اصلی تاسیس آژانس های گردشگری و مسافرتی است.

مدیر فنی بند ب در دفاتر خدمات مسافرتی، مسئول طراحی و فروش تورها و نظارت بر کانترهای فروش است. دوره مدیریت فنی بند ب از ۱۱ سرفصل تئوری تشکیل شده و برای کسب تجربه عملی، متقاضیان باید ۶۰ ساعت کارورزی در یکی از آژانس های مسافرتی بگذرانند.

پیش نیاز این دوره، مدرک کارشناسی و تسلط به زبان انگلیسی است. در برخی شرایط افراد دیپلمه دارای تجربه در زمینه گردشگری نیز می توانند با موافقت کمیسیون فنی آموزش و قبولی در مصاحبه، در دوره مدیر فنی بند ب شرکت کنند. 

بیشتر بخوانید؛

راهنمای جامع دوره مدیریت آژانس‌های مسافرتی و آژانس هواپیمایی

دوره مدیریت عمومی تاسیسات گردشگری 

دوره مدیریت عمومی تاسیسات گردشگری که بسیاری از فراگیران آن را به نام دوره مدیریت هتلداری می شناسند، با هدف تربیت نیروی انسانی متخصص برای مدیریت انواع تاسیسات گردشگری طراحی شده و یکی از شروط الزامی برای دریافت کارت مدیریت، صدور و تمدید کارت مدیران تاسیسات گردشگری است. 

تاسیسات گردشگری این دوره شامل بخش های متنوعی مانند انواع اقامتگاه ها، کلیه مراکز تفریحی، واحدهای پذیرایی، مراکز گردشگری ساحلی و دریایی، انواع دهکده سلامت و… می شوند و به افراد فعال در این حوزه ها کمک می کند تا به خدمت رسانی به گردشگران و کسب درآمد از این طریق بپردازند.

مدت دوره آموزشی کوتاه مدت ۱۸۴ ساعت، شامل ۱۲۸ ساعت آموزش تئوری و ۵۶ ساعت آموزش عملی است. همچنین ۳۰ ساعت از آموزش های عملی دوره، با همکاری تشکل های حرفه ای در محل تاسیسات گردشگری برگزار می شود. 

اعتبار گواهینامه دوره مدیریت هتلداری، از تاریخ صدور به مدت ۵ سال است و متقاضیان پس از اتمام این مدت، باید در دوره بازآموزی مدیریت عمومی تاسیسات گردشگری شرکت کنند. گذراندن دوره مورد نظر برای متقاضیان حضور در دوره های مدیریت تخصصی تاسیسات گردشگری الزامی است.

دوره آشپزی

تجربه غذاها و طعم های جدید بخش مهمی از سفر و گردشگری است و گردشگران زیادی به اقصی نقاط جهان سفر می کنند تا تجربه های جدید در این زمینه کسب کنند. به همین دلیل، هنر آشپزی و ترکیب آن با رنگ وبوی فرهنگ و تاریخ هر منطقه، به یکی از جذابیت های این صنعت تبدیل شده است. از این رو، برخی از موسسات گردشگری برای پرورش نیروی حرفه ای، اقدام به برگزاری دوره های عمومی و تخصصی آشپزی می کنند. 

دوره آشپزی در زمینه های مختلف، از جمله آشپزی ملل، آشپزی ایرانی، فست فودها، سوشی یا در زمینه آموزش و تربیت نیروهای متخصص در بخش آشپزی برگزار می شود. 

دوره کافی شاپ و نوشیدنی ها و شیرینی پزی

در کنار دوره های آشپزی، برخی از موسسات گردشگری و هتلداری، دوره های آموزشی ویژه ای در زمینه های کافی شاپ و نوشیدنی ها، باریستا، مدیریت کافی شاپ و شرینی پزی برگزار می کنند. 

موسسات دوره های آموزش گردشگری

موسسات دوره های آموزش گردشگری، امروزه به یکی از بازو های اصلی آموزش گردشگری و پرورش نیرو های مختصص در کشور تبدیل شده اند. برخی از این موسسات، علاوه بر برگزاری دوره های آموزش گردشگری زیر نظر وزارت میراث فرهنگی، به طور اختصاصی به آموزش دوره های کوتاه مدت یا تخصصی مانند دوره راهنمایان گردشگری کودک، دوچرخه سواری، کوهستان و… نیز می پردازند.

اسامی موسسات برگزارکننده دوره های آموزشی گردشگری و هتلداری معتبر، براساس آنچه در وب سایت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درج شده، در فایل زیر قابل دسترس است. نکته مهم اینکه، آخرین به روزرسانی این لیست در وب سایت وزارت خانه، تا بهمن ۱۳۹۹ انجام شده است. بنابراین، برای اطلاع دقیق تر در این زمینه، پیشنهاد می کنیم از طریق شماره های مندرج در فایل زیر، با موسسات در تماس باشید.

لیست موسسات دوره های آموزش گردشگری هتلداری را از لینک زیر دانلود کنید.