راهکارهایی برای تقویت اقتصاد ایرلاین‌ها

بروز مشکلات اقتصادی در شرکت‌های هواپیمایی ایران، عوامل مختلفی دارد؛ برخی از این عوامل با مسائل داخلی شرکت‌های هواپیمایی و برخی با مسائلی خارج از شرکت‌ها مرتبط هستند.

مدیریت هزینه‌ها از جمله مسائل داخلی شرکت‌های هواپیمایی است که با وضعیت اقتصادی این شرکت‌ها در ارتباط است. امروز تمرکز شرکت‌های هواپیمایی در سراسر دنیا روی مدیریت هزینه است و این مسئله به‌طور دقیق و علمی اجرا می‌شود، اما در ایران، شرکت‌های هواپیمایی نگاه علمی و تخصصی به این موضوع ندارند و سازمان هواپیمایی و دولت نیز به وضعیت بحرانی اقتصادی شرکت‌ها، کمتر توجه می‌کنند.

مسائل بانکی از عوامل بروز مشکلات اقتصادی در شرکت‌های هواپیمایی هستند؛ درحال‌حاضر وام‌های ارائه شده از سوی بانک‌های کشور به شرکت‌های هواپیمایی و بسیاری دیگر از بخش‌های اقتصادی، درصد سود بالایی دارد که نسبت به عرف جهانی، بالاتر است.

رکود اقتصادی حاکم بر بخش‌های مختلف اقتصادی، از دیگر عوامل اقتصاد بحرانی شرکت‌های هواپیمایی ایران است. همچنین وجود قوانین دست و پاگیر و پیچیده، هزینه‌های بسیار زیادی مانند مالیات و... به شرکت‌های هواپیمایی تحمیل و این شرکت‌ها را با مشکلات متعددی روبه‌رو می‌کند.

نبود یارانه سوخت نیز از مشکلات شرکت‌های هواپیمایی است.

 درحالی که در همه کشورهای دنیا به شرکت‌های هواپیمایی یارانه سوخت اختصاص داده می‌شود، دولت چنین حمایتی از شرکت‌های هواپیمایی ایرانی انجام نمی‌دهد.

 فعالیت بی‌ضابطه شرکت‌های چارتری نیز که بعد از آزادسازی نرخ بلیت هواپیما افزایش یافته، مشکلاتی برای شرکت‌های هواپیمایی ایجاد کرده است.

برای حل این مشکلات، باید جلو فعالیت بی‌برنامه این شرکت‌ها از سوی سازمان هواپیمایی کشوری گرفته شده و فقط به هواپیماهای دربست با نرخ‌های خاص، مجوز فعالیت چارتر داده شود.

یکی از مشکلات فعلی حمل‌ونقل هوایی که بر اقتصاد شرکت‌های هواپیمایی نیز تاثیر نامطلوب داشته، نبود مدیریت آشنا به امور در سطح بین‌المللی و استفاده نکردن از روندهای متداول برای اداره شرکت‌های هواپیمایی در دنیاست.

درواقع بی‌توجهی به استانداردهای بین‌المللی در امور حمل‌ونقل هوایی به اقتصاد شرکت‌های هواپیمایی ضربه زده است.

یکی دیگر از مشکلات شرکت‌های هواپیمایی، اعتبار ارزی نداشتن بانک‌های ایرانی است. اعتبار بیشتر بانک‌های ما، ریالی است و اعتبارات ارزی خارج از کشور ندارند تا پول ایرانی را خارج از کشور، تبدیل به ارز کنند و شرکت‌های هواپیمایی بتوانند از آن استفاده و با آن، خرید کنند یا اعتبار بگیرند.

 این نداشتن اعتبار بین‌المللی بانک‌های ایرانی نیز تبدیل به یکی از معضلات اقتصادی شرکت‌های هواپیمایی شده است و موجب می‌شود وقتی سرمایه‌گذاری برای شرکت هواپیمایی پیدا می‌شود یا موسسه مالی یا بانکی حاضر به سرمایه‌گذاری برای خرید هواپیما می‌شود، شرکت هواپیمایی نتواند از این فرصت استفاده کند.

برای کاهش مشکلات اقتصادی شرکت‌های هواپیمایی، از جمله اقداماتی که می‌توان انجام داد ارائه وام‌های کم‌بهره به این شرکت‌هاست. با توجه به اینکه بانک‌های ما خود دچار مشکلاتی هستند، می‌توانند برای تسهیل در ارائه وام به شرکت‌های هواپیمایی در زمینه نوسازی ناوگان، هواپیما را به عنوان وثیقه وام در نظر بگیرند؛ این مسئله‌ای رایج در دنیاست اما هنوز در ایران برای آن، زمینه‌سازی نشده است. یکی از مشکلات هم، روند پیچیده و طولانی گرفتن تسهیلات از صندوق توسعه ملی است که شرکت‌ها را از گرفتن وام از این صندوق منصرف می‌کند و باید برای این مسئله فکری کرد.

امیر سینی‌چی - کارشناس هوانوردی