سه سناریو برای آینده کسب و کارهای سفر

پیش‌بینی بر این است که بحران کرونا، میان‌مدت تا یک‌سال کسب و کارهای گردشگری را درگیر کند، اما گزینه‌ها و سناریوهای نجات چیست؟ آیا می‌توان تعادل را بین کار، سفر و سلامت برقرار کرد؟

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا، سهند عقدایی ـ تورگردان و فعال گردشگری ـ برای رسیدن به پاسخ این پرسش که «تورگردان‌های ایران چگونه می‌توانند از این بحران عبور کنند؟ » سناریوهای محتمل برای ادامه بحران کرونا در جهان را بررسی کرده است.

او در یادداشتی که در اختیار این خبرگزاری قرار داده،  نوشته است: «این روزها شِکوه از فضای نامساعد کسب و کار در نیمه دوم سال ۹۸ تبدیل به ترجیع‎بندی شده که ورد زبان هر فعال گردشگری است. همه ما تورگردان‎ها بارها و بارها از زبان هم شنیده‎ایم شرح قطار مصیبت‎های ماه‎های اخیر را که بر پیکر گردشگری فرود آمد. ناآرامی‎های آبان ماه، قطع سراسری اینترنت، افزایش قیمت دلار در آذرماه، ترور سردار سلیمانی، حمله ایران به پایگاه آمریکا در عراق، هدف قرارگرفتن هواپیمای اوکراینی، قطع پروازهای اروپایی به ایران و دست آخر شیوع بیماری کوید۱۹ در ایران و بعد همه جهان.

اما تا کی قرار است وقت و فکر ما به شرح این مصیبت‎ها  بگذرد؟

طبعا برای عبور از یک بحران، شرط اول باور آن بحران است. باشد! این مرحله انجام شد و هم خودمان فهمیدیم چه بر سر گردشگری ایران آمده است و هم افکار عمومی و مدیران جامعه! اما شرح مکرر مصیبت چه حاصلی می‎تواند داشته باشد جز ترویج این باور منفعلانه که بحران بر ما غالب شده و کاری از ما ساخته نیست؟ این‌ که بترسیم کسب‎وکار ما به ورطه نابودی رسیده و اگر یک قدرت بزرگ‎تر همچون دولت حمایت نکند یا شرایط بازار معجزه‎وار و به سرعت به شکوفایی نچرخد فاتحه ما خوانده است!

پس باور داشته باشیم مرور دوباره مصیبت‎ها، ما را به بی‎عملی می‎کشد و از تلاش برای یافتن راه‎های منطقی باز می‎دارد.

اما قدم بعدی برای یافتن راهکارهای مناسب، ‌پیش‎بینی فضای کسب‎وکار گردشگری است در سال پیش‎رو. به قول دکتر مرتضی ایمانی‎راد، اقتصاددان برجسته ایرانی، علم اقتصاد تا زمانی که حاصلش پیش‎بینی آینده نباشد به هیچ دردی نمی‎خورد. همه ما از تحلیل گذشته و فهمیدن دلایل عقب‎ماندگی امروز اشباع شده‎ایم! اقتصاد باید به ما بگوید برای فردا چه گزینه‎هایی پیش‎روی‎مان است و امروز چه باید کنیم!

برای پیش‎بینی‎ها البته باید توجه داشت که در اقتصاد ما با قطعیت فیزیکی و ریاضی روبرو نیستیم. باید باور داشته باشیم اقتصاد یک موجود زنده است که هیچ‎وقت اختیار خودش را به دولت‎ها و حتی بازیگران بزرگ نمی‎دهد بلکه در مقابل شرایط سیاسی و اجتماعی یا تصمیمی که قدرت‎ها می‎گیرند به شیوه خودش واکنش نشان می‎دهد.

بنابراین برای یک پیش‎بینی میان‎مدت یک‎ساله، که ما در این مقال در پی آن هستیم، بهتر است سناریوی‎های ممکن را در نظر بگیریم آنگاه ببینیم در صورت وقوع سناریوهای محتمل‎تر چه اتفاقاتی احتمال دارد در عرصه کسب‎وکار ما بیفتند و دست‎آخر ما باید چه استراتژی‎ها و راهکارهایی را برگزینیم.

برای پیش‎بینی شرایطی که در سال پیش‎رو برای کسب‎وکار ما بیشتر محتمل است نخست باید دید برای ادامه بحران شیوع کوید۱۹ چه سناریوهایی در سطح جهان می‎توانیم متصور باشیم.

۱- کنترل بیماری تا پایان بهار و بازگشت همه به زندگی عادی: شاید تا چند هفته پیش، برخی از تحلیل‎گران این سناریو را ممکن می‎دانستند و تلاش بسیاری از دولت‎ها و مردم برای رسیدن به مهار بیماری بود، اما در مقطع فعلی دیگر کمتر صاحب‎نظری این سناریو را محتمل می‎داند. بد نیست به آمار شیوع بیماری در چند ماه اخیر اشاره‎ای کنیم، طبق آمار آنلاین دانشگاه «جان هاپکینز» آمریکا از ابتدای بهمن ماه ۹۸ که ثبت آمار جهانی مبتلایان کوید۱۹ آغاز شد، تا دو ماه بعد، یعنی پایان اسفند ۹۸ کل آمار مبتلایان در جهان به ۲۵۰ هزار نفر رسید. اما از ابتدای فروردین ۹۹ تا ۱۵ فروردین، یعنی زمانی که بیشتر ما در تعطیلات نوروزی و قرنطینه خانگی بودیم این آمار به یک میلیون و صد هزار نفر رسید و تا ۲۷ فروردین ماه (زمان نگارش این مطلب) آمار مبتلایان از دو میلیون نفر گذشته است. در حال حاضر دانشمندان تنها دو گزینه را برای پایان شیوع بیماری متصور هستند: نخست کشف واکسن و تولید انبوه آن برای مردمان سراسر جهان که این گزینه حداقل دو سال زمان خواهد برد. دوم «ایمنی گله‎ای» است که لازمه‎ آن ابتلای بیش از ۷۰ درصد مردم جهان به بیماری و ایجاد پادتن و مصونیت در بدن ایشان است که در نتیجه فرآیند واگیری عمومی و ابتلای باقی مردم را نیز بسیار کند می‎کند.

۲- ادامه قرنطینه در ماه‎های متمادی و تعطیلی وسیع مشاغل: این گزینه پیشنهاد بسیاری از پزشکان و مسؤولان بهداشتی در سراسر جهان است، تا زمانی که همه‎گیری بیماری کنترل نشده است، قرنطینه ادامه داشته باشد. اما چنین گزینه‎ای در تحمل اقتصاد جهان نیست و منجر به بیکاری گسترده، «نکول» یا عدم ایفای تعهدات اقتصادی به صورت وسیع و به هم خوردن تعادل اجتماعی می‌شود. در این حالت بسیاری از شرکت‎های بزرگ ورشکست شده یا فعالیت‎شان متوقف می‎شود، بیکاری و به ‌تبع آن جرم و جنایت ‌گسترش می‎یابد، عرضه کالا و خدمات در جامعه دچار اختلال می شود و در ‌مجموع فضای ترس و ‌وحشت عمومی به‎وجود می‎آید. بنابراین حتی قوی‎ترین اقتصادهای جهان نیز بعید است به نصیحت پزشکان گوش سپرده و قرنطینه کامل را در ماه‎های پیش رو تداوم دهند.

۳- ایجاد تعادل بین کار و سلامت: در این سناریو، فعالیت‎های اقتصادی که در دوره‎ قرنطینه متوقف شده بودند به تدریج بازگشایی می‎شوند، تدابیر فاصله‎گذاری اجتماعی کماکان و تا حد امکان تبلیغ و ترویج خواهد شد، آمار ابتلا و تلفات انسانی در سطح جهان ‌با نوساناتی تا ماه‎ها و بلکه تا دو سال آینده ادامه خواهد داشت و دولت‎ها هم سعی می‎کنند زیرساخت‎های تشخیصی و درمانی را گسترش دهند تا هرچه می‎شود روند ابتلا و تلفات کندتر شود تا آن زمان که جهان در برابر کوید۱۹ به مرحله «ایمنی گله‎ای» برسد یا پیش از آن واکسنی موثر، کشف و تولید شود. البته در این سناریو احتمال امواج شیوع تصاعدی کوید۱۹ در برخی مقاطع سال مثل فصول سرد پاییز و زمستان و یا به تناوب در کشورهای مختلف وجود دارد که در پی آن تدابیر محدود قرنطینه دوباره در برخی زمان‎ها و مناطق اتخاذ خواهد شد.

با رصد اخبار و تصمیمات دولت‎ها در دو هفته اخیر، سناریوی سوم در حال حاضر محتمل‎ترین گزینه پیش‎روی جهان به نظر می‎آید.

در یادداشت‌های دیگر ضمن تحلیل و توصیه‎ها با فرض وقوع سناریوی سوم، به پیش‎بینی وضعیت گردشگری ایران تا پایان  سال ‌‌۱۳۹۹ و آنگاه به استراتژی‎های مناسب برای تورگردانان ایران، پرداخته می‌شود».‌ این یادداشت‌ها روزهای آتی در ایسنا منتشر خواهد شد.