معرفی رشته گردشگری از دبیرستان تا دکتری | لیست دانشگاه ها

تحصیل در رشته گردشگری این روزها یکی از محبوب ترین راه ها برای ادامه تحصیل و فعالیت در صنعت جذاب و پولساز سفر و گردشگری است.

گزارش شورای جهانی سفر و گردشگری (WTTC) نشان می دهد تا قبل از همه گیری کرونا، سفر و گردشگری ۱۰.۳ درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را تشکیل داده و بیش از ۳۰۰ میلیون شغل ایجاد کرده بود. 

همین آمار و ارقام جذاب و دورنمای روشن صنعت گردشگری سبب شده بسیاری از علاقه مندان به سفر و گردشگری برای اینکه بتوانند به این صنعت وارد شوند و به کارآفرینی در گردشگری بپردازند، به دنبال تحصیل در رشته گردشگری  باشند. 

اما سوال اینجا است که رشته گردشگری برای چه افرادی مناسب است؟ از چه مقطعی می توان در رشته گردشگری تحصیل کرد؟ کدام دانشگاه ها رشته گردشگری را ارائه می دهند؟ رشته گردشگری چه گرایش هایی دارد؟

چرا رشته گردشگری؟

صنعت چند میلیارد دلاری گردشگری یکی از صنایع خدماتی است که به ۵ زیر شاخه اصلی رویداد، اقامت، حمل ونقل، تفریح و سرگرمی، غذا و نوشیدنی تقسیم می شود. 

هر یک از بخش ها نیز خود به چندین زیرشاخه دیگر تقسیم می شوند که نشان می دهد صنعت گردشگری صنعتی بسیار گسترده و متنوع است و می تواند فرصت های شغلی متنوعی را به وجود آورد.

این صنعت بر اصل ارتباط با جوامع، فرهنگ ها، اقوام و آداب ورسوم مختلف استوار است؛ به همین دلیل، رشته گردشگری، رشته ای پویا و بین رشته ای است که با تاریخ، جغرافی، اقتصاد، مردم شناسی و جامعه شناسی رابطه نزدیکی دارد. رشته گردشگری، که پیش از این مدیریت جهانگردی هم نامیده می شد، در ایران نخستین بار در سال ۱۳۷۴ در دانشگاه علامه طباطبایی تهران ارائه شد. 

امروزه اما دانشگاه های متعددی در مقاطع مختلف از کاردانی گرفته تا دکتری در رشته گردشگری اقدام به جذب دانشجو می کنند. 

اگر به یادگیری زبان خارجی علاقه دارید و در برقراری ارتباط با افراد مختلف، حل مسئله و شناخت و تعامل با فرهنگ های متفاوت مهار هستید و همچنین می توانید از پس کار تیمی، ساعات کاری طولانی، سفرهای متعدد بربیایید و احساسات خود را به خوبی مدیریت کنید، تحصیل در رشته گردشگری انتخابی عالی برای ورود اصولی به صنعت گردشگری است. نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که برای تحصیل در رشته گردشگری نیازی ندارید تا مقطع کاردانی یا کارشناسی صبر کنید و می توانید از مقاطع پایین تر وارد بازار کار شوید.

رشته گردشگری در دبیرستان 

اگر هنوز رشته تحصیلی خود در دبیرستان را انتخاب نکرده اید اما به صنعت سفر و گردشگری علاقه مندید، می توانید از همان ابتدا رشته گردشگری در کاردانش یا رشته گردشگری در هنرستان را برای ادامه تحصیل و اخذ دیپلم انتخاب کنید. 

رشته راهنمای گردشگری در کاردانش شامل ۴۵ واحد فنی و ۲۴۰ ساعت کارورزی است. در صورتی هم که رشته گردشگری در هنرستان را انتخاب کنید، می توانید با گذراندن ۳۸ واحد مهارتی و ۶۱ واحد عمومی، دیپلم گردشگری دریافت کنید.

دروس تخصصی رشته گردشگری در هنرستان و کاردانش عبارتند از:

- راهنمای عمومی گردشگری

- راهنمای موزه

- راهنمای گردشگری محلی

- راهنمای گردشگری فرهنگی

- اکوتوریسم

-  راهنمای گردشگری سلامت

پس از گذراندن رشته گردشگری در هنرستان، هنرجوهای گردشگری که به ادامه تحصیل علاقه مندند می توانند در مقاطع کاردانی و کارشناسی در دانشگاه های دولتی، فنی و حرفه ای، علمی و کاربردی و دانشگاه آزاد به تحصیل خود ادامه دهند.

اما ورود به رشته گردشگری در دانشگاه تنها مختص هنرجوهای هنرستان و کاردانش نیست و اگر در سایر رشته های دبیرستانی تحصیل کرده اید و دوست دارید در رشته گردشگری و رشته های مربوط به آن تحصیلات آکادمیک داشته باشید، مانعی بر سر راه شما قرار ندارد و می توانید در دانشگاه در رشته گردشگری ادامه تحصیل دهید.

رشته گردشگری کاردانی

حالا که قصد ادامه تحصیل در زمینه گردشگری را دارید، یکی از گزینه های پیش روی شما رشته گردشگری در مقطع کاردانی است. مدت زمان تحصیل در کاردانی گردشگری، ۴ ترم تحصیلی (معادل دو سال) است.

 کاردانی حرفه ای خدمات گردشگری و کاردانی حرفه ای گردشگری دو رشته ای است که در زمینه گردشگری در دانشگاه های علمی کاربردی ارائه می شود. در کنار دانشگاه علمی کاربردی، برخی دانشگاه های غیرانتفاعی و مراکز دولتی همچون مجتمع آموزش عالی بم نیز رشته گردشگری را در مقطع کاردانی و صرفا بر اساس سوابق تحصیلی ارائه می دهند. 

برخی از دروس تخصصی رشته گردشگری کاردانی عبارتند از:

- صدور بلیط مقدماتی

- برنامه ریزی و عملیات گشت های مسافرتی

- نقشه خوانی

- صدور بلیط میانی

-فنون و مهارت های راهنمایی گشت های مسافرتی

-سیستم رزرواسیون بلیط

-صدور بلیط پیشرفته

-حسابداری دفاتر خدمات مسافرتی

- و بازاریابی و فروش در صنعت گردشگری.

رشته گردشگری کارشناسی

تحصیل در رشته گردشگری کارشناسی هم به صورت ناپیوسته و هم به صورت پیوسته امکان پذیر است. در کارشناسی ناپیوسته، دانشجویان علاقه مند می توانند پس از دریافت مدرک کاردانی برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی گردشگری اقدام کنند.

در روش پیوسته نیز دانشجویان از همان ابتدا و پس از دبیرستان، دوره چهارساله (۸ ترم) کارشناسی رشته گردشگری را آغاز می کنند. گزینش در کارشناسی رشته گردشگری در آزمون سراسری به صورت کشوری است. 

رشته گردشگری مقطع کارشناسی ۱۳۴ واحد درسی دارد که از این تعداد ۲۰ واحد عمومی است. 

طبق دفترچه سازمان سنجش برای کنکور سراسری ۱۴۰۰، در حال حاضر ظرفیت پذیرش دانشجو در مقطع کارشناسی گردشگری در دانشگاه های سراسری (به استثنای دانشگاه تهران) ۵۴ نفر است. البته دانشگاه شیراز نیز به صورت مجازی رشته کارشناسی گردشگری را برای سال ۱۴۰۰ با ظرفیت پذیرش ۱۲۰ دانشجو برگزار می کرده است.

اما علاوه بر دانشگاه های سراسری و روزانه، دانشگاه های غیرانتفاعی و پیام نور نیز رشته گردشگری را در مقطع کارشناسی و صرفا بر اساس سوابق تحصیلی ارائه می دهند و علاقه مندان می توانند بدون شرکت در کنکور سراسری، با ثبت نام در این دانشگاه ها در رشته گردشگری را در مقطع کارشناسی دنبال کنند. 

برخی از دروس رشته گردشگری در دوره کارشناسی عبارتند از: 

-اقتصاد گردشگری

-جامعه شناسی گردشگری

-حسابداری

-زبان خارجی

-آشنایی با موزه ها

-قوانین و مقررات حقوقی گردشگری

-مدیریت بازاریابی و تبلیغات گردشگری

- و باستان شناسی.

دانشجویان رشته کارشناسی گردشگری پس از پایان دوره کارشناسی مدرک مدیریت گردشگری یا مدیریت جهانگردی را دریافت خواهند کرد. عنوان دقیق این رشته در برخی دانشگاه متفاوت است.

رشته گردشگری کارشناسی ارشد

شما می توانید با مدرک دیپلم و کارشناسی گردشگری به راحتی وارد این صنعت شوید و کار خود را آغاز کنید اما اگر فکر می کنید برای موفقیت بیشتر در این صنعت علاوه بر تجربه اندوزی و کار عملی، به پژوهش و آموزش بیشتری نیاز دارید، می توانید تحصیل خود را در مقطع کارشناسی ارشد رشته گردشگری ادامه دهید.

 یکی از گرایش های گردشگری در مقطع کارشناسی ارشد دانشگاه های دولتی غیرانتفاعی و پیام نور، مدیریت گردشگری گرایش بازاریابی گردشگری است (عنوان این رشته در دفترچه انتخاب رشته مدیریت جهانگردی گرایش بازاریابی جهانگردی است.)

دانشگاه های تهران، سمنان، شیراز، علامه طباطبایی و مازندران (بابلسر) در دو دوره روزانه و شبانه (نوبت دوم) و پردیس خودگردان و دانشگاه پیام نور کرج، دانشگاه غیرانتفاعی شیخ بهایی، دانشگاه غیرانتفاعی علم و فرهنگ ، دانشگاه غیرانتفاعی علم و هنر یزد، موسسه غیرانتفاعی بینالود، موسسه غیرانتفاعی خردگرایان مطهر، موسسه غیرانتفاعی شاندیز، موسسه غیرانتفاعی علامه قزوینی، موسسه غیرانتفاعی قشم و موسسه غیرانتفاعی مازیار رویان نور نیز این رشته را ارائه می دهند.

مدیریت گردشگری گرایش برنامه ریزی توسعه گردشگری نیز دیگر گرایش گردشگری در مقطع کارشناسی ارشد است که البته عنوان این رشته در دفترچه انتخاب رشته مدیریت جهانگردی گرایش برنامه ریزی توسعه جهانگردی درج شده.

دانشگاه های سمنان، شیراز، علامه طباطبایی، محقق اردبیلی، هنر اصفهان و مازندران (بابلسر) در دو دوره روزانه و شبانه (نوبت دوم) و پردیس خودگردان و دانشگاه های غیرانتفاعی زیر نیز این گرایش را ارائه می دهند:

-دانشگاه غیرانتفاعی شیخ بهایی

-دانشگاه غیرانتفاعی علم و فرهنگ

-دانشگاه غیرانتفاعی غیاث الدین جمشید کاشانی

-موسسه غیرانتفاعی باختر موسسه غیرانتفاعی حکیم جرجانی

- موسسه غیرانتفاعی قشم

-موسسه غیرانتفاعی مازیار رویان نور

دانشگاه آزاد نیز در سه گرایش:

-جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری- برنامه ریزی فضایی و مجتمع های گردشگری

-جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری- گردشگری روستایی

-و جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری- گردشگری شهری

رشته گردشگری کارشناسی ارشد را ارائه می دهند. 

رشته گردشگری در مقطع دکتری

پس از دریافت مدرک کارشناسی ارشد شما می توانید برای ادامه تحصیل در دوره ۶ ساله دکتری اقدام نمایید. 

رشته دکتری گردشگری تنها گرایش «گردشگری» را دارد و در دانشگاه های تهران، علامه طباطبائی در دو دوره روزانه و شبانه و دانشگاه غیرانتفاعی علم و فرهنگ ارائه می شود.

لیست دانشگاه های دارای رشته گردشگری

دانشگاه های دولتی که رشته گردشگری را در مقاطع مختلف از کاردانی تا دکتری ارائه می دهند، عبارتند از:

کاردانی

-مجتمع آموزش عالی بم

-دانشگاه علمی کاربردی اصفهان سیتی سنتر

-موسسه غیرانتفاعی باختر

-غیرانتفاعی شاندیز مشهد

-غیرانتفاعی علامه قزوینی

-غیرانتفاعی رودکی تنکابن

-غیرانتفاعی حکیم جرجانی گرگان

کارشناسی (روزانه، شبانه و پردیس شبانه)

-دانشگاه تهران

-دانشگاه تبریز

-دانشگاه اردبیل

-دانشگاه اصفهان

-دانشگاه کاشان

-دانشگاه هنر اصفهان

-دانشگاه علامه طباطبایی تهران

-دانشگاه شهرکرد

-دانشگاه سمنان

-دانشگاه شیراز

-دانشگاه سنندج

-دانشگاه رشت

-دانشگاه بابلسر (محل تحصیل دانشکده میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری نوشهر)

-دانشگاه یزد-

-دانشگاه کرمان

-دانشگاه پیام نور مرکز تهران

کارشناسی ارشد

مدیریت گردشگری گرایش بازاریابی گردشگری (مدیریت جهانگردی گرایش بازاریابی جهانگردی) 

-دانشگاه های تهران

-سمنان

-شیراز

-علامه طباطبایی تهران

-مازندران (بابلسر)

-دانشگاه پیام نور کرج

-دانشگاه غیرانتفاعی شیخ بهایی

-دانشگاه غیرانتفاعی علم و فرهنگ

-دانشگاه غیرانتفاعی علم و هنر یزد

- موسسه غیرانتفاعی بینالود

- موسسه غیرانتفاعی خردگرایان مطهر

- موسسه غیرانتفاعی شاندیز

- موسسه غیرانتفاعی علامه قزوینی

- موسسه غیرانتفاعی قشم

- موسسه غیرانتفاعی مازیار رویان نور

مدیریت گردشگری گرایش برنامه ریزی توسعه گردشگری (مدیریت جهانگردی گرایش برنامه ریزی توسعه جهانگردی)

-دانشگاه سمنان

-دانشگاه شیراز

-دانشگاه علامه طباطبایی

-دانشگاه محقق اردبیلی

-دانشگاه هنر اصفهان

-دانشگاه مازندران (بابلسر)

-دانشگاه غیرانتفاعی شیخ بهایی

-دانشگاه غیرانتفاعی علم و فرهنگ

-دانشگاه غیرانتفاعی غیاث الدین جمشید کاشانی

-موسسه غیرانتفاعی باختر موسسه غیرانتفاعی حکیم جرجانی

- موسسه غیرانتفاعی قشم

-موسسه غیرانتفاعی مازیار رویان نور

دکتری

- دانشگاه تهران

-دانشگاه علامه طباطبایی تهران

- دانشگاه غیر انتفاعی علم و فرهنگ

رشته گردشگری دانشگاه آزاد

کاردانی و کارشناسی 

دانشگاه آزاد اسلامی نیز به صورت با آزمون و بدون آزمون از فارغ التحصیلان سه رشته ریاضی و فنی، تجربی و علوم انسانی در رشته گردشگری ثبت نام می کند.

واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد با کنکور اقدام به جذب علاقه مندان رشته کارشناسی گردشگری می کند. همچنین براساس اطلاعات درج شده در وب سایت دانشگاه آزاد، واحدهای زیر نیز به صورت بدون کنکور اقدام به جذب دانشجو در رشته گردشگری می کنند:

-ایلام

- بروجرد

- تهران غرب

-خرم آباد

- رامسر

- زنجان

- سمنان

- شیراز

- کرمانشاه

- سرعین

- مشهد

- نجف آباد

- یزد

کارشناسی ارشد

گرایش جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری- برنامه ریزی فضایی و مجتمع های گردشگری 

-واحد اسلامشهر

-واحد چالوس

-واحد زاهدان

-واحد علوم و تحقیقات

-واحد گرمسار

-واحد ملایر

-واحد میبد

-واحد نجف آباد

گرایش جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری- گردشگری روستایی 

-واحد تهران جنوب

-واحد رشت

-واحد ساری

گرایش جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری- گردشگری شهری

-واحد آستارا

-واحد الکترونیکی

-واحد اهواز

-واحد تربت حیدریه

-واحد تهران مرکز

 -واحد سمنان

 -واحد علوم و تحقیقات

-واحد لارستان

-واحد نور

-واحد همدان

رشته گردشگری دانشگاه تهران

دانشکده گردشگری دانشگاه تهران از اسفند ۱۴۰۰ کار خود را آغاز کرده و قرار است از مهر ۱۴۰۱ برای نخستین بار دانشجو بپذیرد. پذیرش دانشجو در دانشکده گردشگری دانشگاه تهران در مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری از طریق کنکور سراسری و استعداد درخشان  خواهد بود.

این دانشکده شامل چهار گروه آموزشی گردشگری ورزشی، مدیریت گردشگری، گردشگری اکوتوریسم و گردشگری و اوقات فراغت است. از جمله رشته-گرایش های دانشکده گردشگری دانشگاه تهران می توان به:

-برنامه ریزی گردشگری

-مدیریت گردشگری گرایش بازاریابی گردشگری (مدیریت جهانگردی گرایش بازاریابی جهانگردی)

-کارآفرینی گرایش گردشگری

-جغرافیا و برنامه ریزی گردشگری گرایش برنامه ریزی مقصد

- مدیریت گردشگری گرایش برنامه ریزی توسعه گردشگری (مدیریت جهانگردی گرایش برنامه ریزی توسعه جهانگردی)، اکوتوریسم، ژئوتوریسم، برنامه ریزی فضایی، فرهنگ و تمدن و مدیریت و گردشگری ورزشی رویداد

اشاره کرد.

این دانشکده قرار است در آینده ۶ گرایش رشته هتلداری را نیز شامل:

-مدیریت تجربه میهمان در صنعت هتلداری

-مدیریت منابع انسانی در صنعت هتلداری

-مدیریت استعدادها در صنعت هتلداری

-برنامه ریزی توسعه فردی ویژه کارکنان هتل ها

-برنامه ریزی و آموزش کارکنان در هتل ها

-و مدل های نوین کسب وکار در صنعت هتلداری

ارائه کند.

رشته گردشگری بدون کنکور

اگر دوست دارید در رشته گردشگری تحصیل کنید اما نتوانسته اید در کنکور ثبت نام کنید یا در این آزمون پذیرفته نشده اید، می توانید با سوابق تحصیلی خود، می توانید تحصیل در رشته گردشگری بدون کنکور را در مقاطع کاردانی و کارشناسی گردشگری انتخاب کنید.

دانشگاه های علمی کاربردی تهران، دانشگاه علمی کاربردی اصفهان سیتی سنتر، مازندران، خراسان رضوی، قزوین، یزد، هرمزگان، فارس و سیستان و بلوچستان رشته کاردانی گردشگری را بدون کنکور ارائه می دهند.

دانشگاه های زیر نیز در مقطع کارشناسی صرفا بر اساس سوابق تحصیلی و بدون کنکور اقدام به جذب دانشجو می کنند:

-موسسه غیرانتفاعی هشت بهشت اصفهان

-دانشگاه علمی کاربردی اصفهان سیتی سنتر

- موسسه غیرانتفاعی باختر

-دانشگاه علم و فرهنگ تهران غیرانتفاعی

-غیرانتفاعی بینالود مشهد

-غیرانتفاعی تابران مشهد

-غیرانتفاعی خردگرایان مطهر مشهد

-غیرانتفاعی شاندیز مشهد

-غیرانتفاعی پیشتازان شیراز

-غیرانتفاعی دانش البرز

-غیرانتفاعی رجا قزوین

-غیرانتفاعی علامه قزوینی

-غیرانتفاعی کیمیای کرمان

-غیرانتفاعی حکیم جرجانی گرگان

-غیرانتفاعی قدیر لنگرود

-غیرانتفاعی آفرینش علم گستر بروجرد

-غیرانتفاعی رودکی تنکابن

-غیرانتفاعی مازیار رویان نور

-غیرانتفاعی علم و هنر یزد

-پیام نور تبریز

-پیام نور اسکو

-پیام نور جلفا

-پیام نور ارومیه

-پیام نور پیرانشهر

-پیام نور میاندوآب

-پیام نور تکاب

-پیام نور سردشت

-پیام نور مشگین شهر

-پیام نور اردبیل

-پیام نور نیر اردبیل

-پیام نور اردستان

-پیام نور اصفهان

-پیام نور شاهین شهر

-پیام نور شهرضا

-پیام نور کاشان

-پیام نور نجف آباد

-پیام نور باغ بهادران

-پیام نور بهارستان

-پیام نور خوراسگان

-پیام نور کرج

-پیام نور بوشهر

-پیام نور تهران مرکز حسن آباد

-پیام نور مرکز دماوند

-پیام نور ورامین

-پیام نور شهر جدید پردیس

-پیام نور لواسانات

-پیام نور ملارد

-پیام نور شهرکرد

-پیام نور لردگان

-پیام نور مشهد

-پیام نور فریمان

-پیام نور بجنورد

-پیام نور اهواز

-پیام نور دزفول

-پیام نور ماهشهر

-پیام نور زنجان

-پیام نور شاهرود

-پیام نور شیراز

-پیام نور فسا

-پیام نور اقلید

-پیام نور سپیدان

-پیام نور مرودشت

-پیام نور قزوین

-پیام نور سنندج

-پیام نور کرمان

-پیام نور کرمانشاه

-پیام نور گرگان

-پیام نور تالش

-پیام نور رشت

-پیام نور رضوان شهر

-پیام نور فومن

-پیام نور لنگرود

-پیام نور بابل

-پیام نور رامسر

-پیام نور ساری

-پیام نور اراک

-پیام نور بندرعباس

-پیام نور کیش  

-پیام نور قشم

-پیام نور نهاوند

-پیام نور همدان

-پیام نور اردکان

-پیام نور بافق

-پیام نور یزد

مشاغل رشته گردشگری 

فرقی نمی کند در چه مقطعی از رشته گردشگری تحصیل کنید، با تنوع زیادی که در مشاغل این صنعت وجود دارد می توانید از همان مقطع دبیرستان و از سطوح پایین تر این رشته شروع به کار و کسب تجربه و حتی کارآفرینی گردشگری کنید. با این وجود چه مشاغلی در انتظار فارغ التحصیلان و دانش آموزان رشته گردشگری است؟

مدیریت هتل، مهماندار هواپیما، مدیریت رستوران، برنامه ریز رویدادها، مشاور سفر، مدیر آژانس مسافرتی، مدیر تور، کارشناس خدمات مشتری، کارشناس منابع انسانی، کارشناس بازاریابی گردشگری، مدیریت فنی دفاتر خدمات مسافرتی، صدور و فروش بلیط های داخلی و خارجی، تاسیس و راه اندازی دفاتر خدمات مسافرتی بند الف و ب، تاسیس و راه اندازی هتل و اقامتگاه بوم گردی، مسئول پذیرش، راهنمای گردشگری ایرانگردی و جهانگردی، راهنمای گردشگری طبیعت گردی، راهنمای گردشگری ژئوتوریسم، راهنمای موزه و بناهای تاریخی و … تنها برخی از مشاغلی است که می توانید با تحصیل در رشته گردشگری در آن ها مشغول به کار شوید.