میمند، روستای چند هزار ساله ای که با دست کنده شده است!

زندگی بشر در گذشته ای که امکانات بسیار کمی وجود داشت بسیار سخت بوده است. با پیشرفت های دنیای امروز، باز هم شیوه زندگی و گذران اوقات زندگی انسان ها در گذشته مورد توجه است. سبک زندگی یا برخی از راهکار هایی که انسان ها در گذشته برای سازگاری با طبیعت و محدودیت های آن در پیش می گرفتند بسیار تفکر برانگیز است. در این مطلب به دل کوه سفر می کنیم و با نمونه ای دیگر از سازگاری بشر با طبیعت آشنا می شویم.

به گزارش تین نیوز به نقل از الی گشت، در این مقاله قصد داریم درباره ی روستای میمند، روستایی که در دل کوه واقع شده است، صحبت کنیم. 

آنچه میمند را در جهان بی مانند ساخته است

بی شک اکثر شما قصه ی شیرین و فرهاد را شنیده یا خوانده اید. بیایید کمی به خیالات پر و بال بدهیم و اهالی روستا را از نسل همان فرهاد عاشق و کوه کن بدانیم، فرهادی که تمام نیرو و انگیزه اش در کندن کوه، زاده ی عشقی بود که در دل نسبت به شیرین داشت. مهم ترین نکته جالبی که درباره ی روستای میمند وجود دارد این است که تمامی خانه ی این روستا بدون استفاده از مصالح خانه سازی، در دل کوه واقع شده است. یعنی اینکه مردمان این روستا، خانه هایشان را با کندن دل کوه بنا کرده اند. این معماری، باعث شده  که روستای میمند در سال ۱۳۹۴ در فهرست میراث جهانی یونسکو به عنوان نوزدهمین اثر جهانی ایران و هفتمین منظر تاریخی و طبیعی در جهان، ثبت شود. این روستا یکی از مهم ترین و بزرگترین روستا ها در ایران و جهان است که با دست کنده شده است وچند هزار سال قدمت دارد.

روستای میمند کجای ایران قرار گرفته است

اگر با خواندن این مطلب  نقشه ی راه هایی که برای رسیدن به روستای میمند وجود دارد را مشاهده کنید، متوجه می شوید که فقط یک روستای میمند در ایران وجود ندارد و روستاهای مختلفی با همین نام در جای جای ایران قرار گرفته است. اما روستایی که در این مقاله، مورد بحث قرار دارد در استان کرمان جا خوش کرده است. روستای صخره ای میمند در ۳۸ کیلومتری شمال شرق شهر بابک است اما نمی توان راه مشخصی برای رفتن به آن تعیین کرد. از آنجایی که میمند بین شهرهای سیرجان و بابک و رفسنجان قرار گرفته، بنابراین راه های مختلفی برای  سفر و بازدید از آن وجود دارد.

علت نام گذاری میمند

علیرغم اینکه علت نام گذاری روستای میمند به این نام و معنی دقیق میمند مشخص نیست، می توان به چند مورد از باورهای رایج درباره ی این موضوع اشاره کرد که بر اساس حدس و گمان شکل گرفته است.

عده ای از افراد بر این باورند که واژه ی میمند ترکیبی از دو واژه “می” و “مند” است. “می” به شراب و مستی اشاره دارد. از آنجایی که شکل گیری روستا میمند به زمان قبل از اسلام بر می گردد، گفته می شود که مردان این روستا “می” می نوشیده اند و هنگامی که مست می شدند شروع به کندن خانه ها در دل کوه می کردند.

عده ای دیگر می گویند که میمند از مبارکی و میمنت گرفته شده است. و یا به گفته برخی واژه ی “می” تغییر یافته واژه ی “بگ” یا “مغ” است که در زمان های بسیار قدیم به مفهوم خدا و بزرگ بوده است و از طرفی کلمه “مند” به معنی هنرمند و دانشمند است.

گفته های قصه گوی تاریخ درباره ی روستا میمند

از آنجا که یکی از اهمیت های روستای میمند،  قدمت آن است بد نیست که کمی درباره ی تاریخچه این روستا بگوییم.

یکی از نظریه هایی که درباره ی تاریخچه این روستا وجود دارد این است که میمند متعلق به زمان مادها است. زمانی که مردم پیرو مهر پرستی بودند و کوه نمادی مقدس برای آن ها بود. در واقع کوه برای ایرانیان باستان سرچشمه نور بوده و نقش جایگاه خدایان و برگزیدگان زمین را داشته است. به همین دلیل، اغلب آیین ها و مراسم های مذهبی آن ها بر فراز کوه ها برگزار می شده است. مهر پرستان به جاودانگی و شکست ناپذیری اعتقاد داشتند، شاید بتوان گفت کندن خانه هایی در دل کوه، ایده ی هوشمندانه برای تحقق این اصل بوده است.

این تصور نیز وجود دارد که پیدایش روستای میمند به دوران اشکانیان و اوایل دوره ی ساسانی باز می گردد. میمند به دلیل موقعیتی که در دل کوه دارد آب و هوای معتدلی دارد. به همین دلیل این مکان به خوبی توانسته در آن زمان نظر کوچ نشینانی را که به مکان های خوش آب و هوا کوچ می کردند، به خود جلب کند.

اما شواهد مختلفی مانند قلعه اطراف میمند، قبور وکوزه های سفالی کشف شده در این منطقه که در حوالی روستای میمند وجود دارد، با نظریه دوم بیشتر هماهنگ است. علاوه بر این، گورهای دخمه ای در روستا وجود دارد که احتمال درستی نظریه دوم را افزایش می دهد. طبق تحقیقات باستان شناسان، قبرستان هایی که به صورت دخمه ای ساخته شده اند اغلب متعلق به زمان ساسانیان هستند.

دیدنی های روستای میمند

 با وجود اینکه اکثر بناهای روستا مسکونی هستند اما تعدادی بنای محدود هستند که عمومی  و موقعیت گردش و بازدید دارند. از جاذبه های گردشگری روستا میمند می توان به مسجد، مدرسه، حسینیه، حمام و آتشکده میمند اشاره کرد.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید که حمام صخره ای روستای میمند مانند دیگر حمام های ایران، دارای خزینه، رختکن و … است. هم چنین خزینه ی حمام، مانند دیگر قسمت های روستا، دارای کنده کاری های قدیمی است. اکنون داخل حمام برق وجود دارد. در گذشته حفره ای در بالای رختکن قرار داشت که با گذاشتن سنگی مرمر بر روی آن، نور در حمام منعکس می شده است.

طبق آنچه که درباره ی تاریخچه روستا گفتیم، ساخت آتشکده میمند به همان زمان مهر پرستی بر می گردد. روستای میمند، دارای موزه ی مردم شناسی است و باعث می شود بیشتر با فرهنگ مردم روستا آشنا شوید. اکنون این موزه در  محل آتشکده ی روستا قرار گرفته است. این موزه صنایع دستی، آداب و رسوم، محصولات دامداری و کشاورزی روستا را به شما معرفی می کند.

ساکنان روستای میمند

نکته  جالب درباره ی روستای میمند این است که با گذشت  سال ها زندگی هنوز در آن جریان دارد. خالی از لطف نیست که کمی هم راجب اهالی روستا صحبت کنیم و بیشتر با شیوه زندگی آنها آشنا شویم.

مردم روستای میمند، نیمه عشایر هستند و اکثراً به شغل هایی چون دامداری و کشاورزی مشغول اند. آن ها از مراتع کوهستانی اطراف روستا برای پرورش دام های خود در فصل بهار و پاییز و سکونتگاه های موقت استفاده می کنند.

اکثر ساختمان های فصلی  میمند به صورت یک دوره منظم فصلی بازسازی می شوند. اینکار به نوعی یک رویه سنتی است و باعث می شود که ساختمان ها برای نسل های آینده، ماندگار و مدوام باشند. ساکنان روستا آداب و رسوم خاص خود را دارند. مثلا در زبان و گویش خود هنوز هم از کلمات پهلوی ساسانی استتفاده می کنند.