یادی از کیومرث غفاری، پدر راهنمای گردشگری ایران

مصاحبه ای با مرحوم کیومرث غفاری که درباره شرح حال خودش صحبت کرده است.

اولین مطلبی که دوست دارید در مورد حرفه تان بگوئید چیست؟
عاشق حرفه ام هستم و درزندگی ام تا به حال به کار دیگری جز این کار مشغول نبوده ام. من در سال 1338 کارمند انجمن ایران و آمریکا بودم. در این انجمن به ایرانی ها انگلیسی و به آمریکائی ها فارسی یاد می دادم. یک بار کارمندان این مجموعه از من خواستند که دیدنی های تهران را به آن ها نشان بدهم. آن موقع مثل الان، هیچ بروشور، کتابچه و اطلاعات خاصی برای معرفی جاذبه های گردشگری ایران وجود نداشت. به ناچار از پدر و مادرم برای این کار کمک گرفتم، آن ها هم اطلاعات زیادی به من دادند. گروه را با با خود به تماشای تهران بردم. این کار چنان تأثیری بر من گذاشت که از آن سال تاکنون شغل دیگری برای خود انتخاب نکرده ام.

دراین زمینه تألیفاتی هم دارید؟
خیر، چون وقت چندانی برای نوشتن ندارم ولی کارهای پژوهشی زیادی انجام داده ام. آن زمان کارمند هتل سینا بودم که در خیابان طالقانی  فعلی قرار داشت. دراین هتل، میهمانان مختلف از کشورهای گوناگون و با فرهنگ های مختلف رفت و آمد می کردند و من به خاطر نوع ارتباطم با آن ها به تحقیق و پژوهش هم می پرداختم. 

وجود راهنما در تورها دقیقاً از چه زمانی آغاز الزام پیدا کرد؟
اولین بار در سال 1343 پیش نویش اساسنامه مؤسسه آوای جلب سیاحان نوشته و این مرکز آموزشی تأسیس شد. من هم به عنوان اولین کسی که در زمینه راهنمایی تورها فعالیت می کرد وضمناً کارمند هتل هم بود، به عنوان مشاور در این مؤسسه مشغول به کار شدم. در سال 1345 اولین دوره آموزش راهنمایان تور در مؤسسه آوای جلب سیاحان برگزارشد و اولین گروه فراگیران، کارت تورلیدری دریافت کردند. دوره ای که ما آن را گذراندیم، اسماً دوره ای 9 ماهه بود ولی عملاً تا سال 1348 طول کشید و بعد از آن، شش ماه هم  به طور رایگان به دور ایران سفر کردیم. با اتوبوس سفر می کردیم و در هر اتوبوس هم شش استاد ما را همراهی می کردند. در همین سال به ما کارت موقت راهنمایان دادند و در سال 1348 اولین کارت های رسمی ما صادر شد.

اولین تور و تازه ترین توری که راهنمایی آن را برعهده داشته اید کدام تورها بوده است؟
اولین توری که اجرا کردم، همان گروه کارمندان انجمن ایران و آمریکا بودند که در ابتدای صحبتم به آن ها اشاره کردم. تازه ترین تور هم مربوط به یک گروه چهل نفری ازدانشجویان بود که آن ها را برای تماشای مراسم تاسوعا و عاشورا در سال جاری به روستاهای کوه کرکس بردم. در ا ین سفر از ابیانه، نطنز، نیاسر، مشهد اردهال و روستای سرشک در توابع نطنز بازدید کردیم. در این روستا مراسم تعزیه به طرز بسیار زیبا و باشکوهی اجرا می شود.

علاقه شخصی خودتان بیشتر به اجرای کدام تورهاست؟
به اجرای همه انواع تور علاقه مندم ولی به شکل تخصصی در زمینه راهنمایی تورهای باستانی و ابنیه تاریخی کار می کنم. چند سالی هم هست که با کمک آقای اینانلو در زمینه تورهای طبیعت گردی هم فعالیت دارم. 

خودتان علاقه مندید به کجا سفر کنید؟
خیلی از روستاهای ایران را هنوز ندیده ام و امیدوارم فرصتی دست دهد تا بتوانم به این نقاط زیبا سفر کنم.

آیا الزاماً خودتان پیش از اجرای یک تور، به مقصد مورد نظر سفر می کردید یا خیر؟
من معمولاً مناطقی را که باید به آن جا تور می بردم دیده بودم  ولی نقاطی هم بود که خودم هرگز به آن جا سفر نکرده بودم ولی چون قبلاً در باره منطقه مطالعات زیادی می کردم مهمانان تصور می کردند من بارها به آن جا رفته ام. 

در تورهایتان در جواب سؤالات مسافران چه قدر از کلمه “نمی دانم” استفاده کرده اید؟ عکس العمل مسافران در این مواقع چگونه بوده است؟
خیلی کم. معمولاً اگر پاسخ سؤالی را نمی دانستم می گفتم  فعلاً حضور ذهن ندارم و بعد حتماً به سؤال شما پاسخ خواهم داد. شب ها به استادم مرحوم پرویز ورجاوند زنگ می زدم و پاسخ سؤال را می پرسیدم. مسافران هم عکس العمل های خوبی نشان می دادند.  

به عنوان آخرین سؤال می خواهم بگویم کار یک راهنما در تور معمولاً دو بخش است: یک بخش که جزء وظایف اوست و دیگری کارهایی که ممکن است به صورت ابتکاری در طول برگزاری تور انجام دهد. در مجموع، نظر شما در این خصوص چیست؟
بخشی از هر برنامه تور از قبل تدوین شده و حتماً باید اجرا شوند به خصوص در تورهای ورودی. چون مسافران ورودی  این مسافران نسبت به اجرای این برنامه ها بسیار حساسند. به جز این ابتکاریک راهنما در یک تور باید به گونه ای باشد تا جذابیت های تور افزایش یابد. یادم می آید یک گروه ژاپنی را در اصفهان همراهی می کردم. آن ها را به چهل ستون بردم. به سمت هتل عباسی می رفتیم که یک ماشین عروس دیدیم. پیاده شدم.

به خانواده عروس و داماد گفتم که این ژاپنی ها به شما تبریک می گویند. آن ها گروهم را به مراسم عروسی دعوت کردند. این خاطره برای ژاپنی ها، زیباترین خاطره اشان از سفر به ایران بود. من در تورهایم به دنبال فرصت هایی هستم تا بتوانم برای افراد، بهترین و ماندنی ترین اوقات را فراهم کنم.