پرواز طولانی چه تاثیری بر بدن دارد؟

شرکت هواپیمایی استرالیایی کانتاس اعلام کرده که از اواخر سال ۲۰۲۵ مسافرانش را با پروازهایی بدون توقف از سواحل شرقی استرالیا به لندن می برد؛ یعنی مسافران بیش از ۱۹ ساعت در آسمان معلق می مانند. اتفاق هایی را که در خلال پروازهای طولانی مدت برای بدن رخ می دهند، به این صورت شرح می دهد:

۱ ــ کم آبی (دهیدراته شدن) بدن

کم آب شدن بدن معمولا در پروازهای طولانی رخ می دهد. به دلیل پایین بودن سطح رطوبت داخل کابین در مقایسه با روی زمین، گلو، بینی و پوست حین پرواز خشک می شوند. دلیل عمده این امر آن است که مقدار زیادی از هوای در حال گردش در کابین از بیرون به درون کشیده می شود و در ارتفاعات بالا هم رطوبت زیادی وجود ندارد. بنابراین هرقدر پرواز طولانی تر باشد، خطر کم آبی برای بدن بیشتر می شود

وقتی به جای نوشیدن آب، الکل می نوشیم که ماده ای ادرارآور است، مایعات بیشتری از بدن دفع می شود. بنابراین بهتر است هم پیش از سوار شدن به هواپیما آب بنوشیم و هم در طول پرواز بیش از مقدار معمول آب مصرف کنیم.

۲ــ آسیب به گوش، سینوس ، روده و خواب

فشار کابین که تغییر می کند، گاز داخل بدن مطابق با آن واکنش نشان می دهد. این گاز با افزایش ارتفاع هواپیما و کاهش فشار منبسط می شود و با کاهش ارتفاع هواپیما و فرود آن، عکس این اتفاق در بدن رخ می دهد و به مشکلات متعددی از قبیل گوش درد، سردرد، خواب آلودگی و مشکلات روده ای مثل نفخ شدید منجر می شود. 

البته خوشبختانه بیشتر این مسائل لزوما در پروازهای طولانی تر به وجود نمی آیند و غالبا در زمان اوج گرفتن یا فرود هواپیما حس می شوند.  

۳ــ احتمال بروز لخته خون

لخته خون که در اثر نشستن طولانی به وجود می آید، یکی از نگرانی های عمده مسافران است. این لخته ها در پا ایجاد می شوند که احتمال دارد به ریه بروند و به آمبولی ریه بینجامند. چنانچه داخل هواپیما بی حرکت بمانید و عوامل پرخطری مثل سن بالا، چاقی، سابقه خانوادگی، سرطان یا نوع خاصی از اختلال انعقاد خون دارید، به تازگی جراحی شده یا زایمان کرده اید، باردارید، درمان جایگزین هورمونی دریافت می کنید یا قرص ضدبارداری مصرف می کنید، احتمال تشکیل لخته خون بیشتر می شود. مطالعه ای که در سال ۲۰۲۲ انجام شد، نشان داد هرچه پرواز طولانی تر باشد، احتمال لخته شدن خون بیشتر می شود.

به یاد داشته باشید چنانچه لخته خون ایجاد شود، تا بعد از پرواز از بروز آن مطلع نخواهید شد؛ چون تشکیل لخته و حرکت آن به زمان نیاز دارد. بنابراین مراقب علائم بعد از پرواز مثل درد و ورم پا (غالبا فقط در یک پا)، درد قفسه سینه، سرفه و تنگی نفس باشید و در صورت بروز این علائم، حتما به اورژانس مراجعه کنید.

۴ــ  پرواززدگی، تشعشعات و کووید

پرواززدگی [جت لگ] برای بیشتر ما شناخته شده است؛ یک وضعیت فیزیولوژیک ناشی از مسافرت های طولانی که در آن تنظیم خواب فرد به دلیل اختلاف ساعت مبدا و مقصد پرواز به هم می ریزد. علاوه بر آن، هرچه بیشتر در آسمان باشید، بیشتر در معرض پرتوهای کیهانی قرار خواهید گرفت. این امر خطر ابتلا به سرطان و مشکلات باروری را افزایش می دهد اما هنوز نمی دانیم چه میزان تماس با این تشعشعات برای سلامتی ضرر دارد.

کووید را هم فراموش نکنید؛ اقدام های احتیاطی معمول را انجام دهید، دست هایتان را مرتب بشویید، ماسک بزنید و اگر حالتان خوب نیست، پرواز نکنید.

پژوهش درباره چگونگی واکنش بدن به پروازهای طولانی مدت و بی توقف هنوز در مراحل اولیه قرار دارد. بنابراین همچنان بهتر است قبل از هر پرواز توصیه های معمول خطوط هواپیمایی را مطالعه و در صورت لزوم، با پزشک خود مشورت کنید.