همه چیز درباره جعبه سیاه هواپیما

جعبه سیاه هواپیما، جزء اسرارآمیزترین بخش های فناوری هوانوردی است. اگرچه نام این جعبه، سیاه گذاشته شده اما در واقع سیاه نیست و از دو بخش برای ضبط اطلاعات پرواز (FDR) و ضبط کننده صدای کابین خلبان (CVR) تشکیل شده است. این دستگاه، نقش مهمی در ایمنی و بررسی حوادث و سوانح هوایی ایفا می کند.

به گزارش تین نیوز به نقل از کن نیوز، جعبه سیاه به عنوان ابزاری ضروری در عرصه هوانوردی، مطرح است و تقریباً هیچ پروازی بدون جعبه سیاه از زمین بلند نمی شود. با گرفتن اطلاعات ضروری پرواز و مکالمات کابین خلبان و همین طور ارتباط با برج مراقبت، جعبه سیاه هواپیما به عنوان یک شاهد خاموش در هنگام حوادث غیرمترقبه عمل می کند. به این شکل پس از بروز هر سانحه و حادثه هوایی، بازرسان می توانند با مراجعه به جعبه سیاه، علت تصادفات و دیگر مسائل مهم را کشف و شناسایی کنند.

داده های ذخیره شده در جعبه سیاه به کارشناسان هوانوردی کمک می کند تا سیستم های معیوب، خطاهای خلبان و کمک خلبان و مشکلات و اختلالات احتمالی ایمنی را شناسایی کنند. علاوه بر این، جعبه سیاه به ایجاد پاسخگویی و اطمینان از اجرای اقدامات پیشگیرانه موثر کمک کرده و در نهایت سفر هوایی را برای همه ایمن تر می کند.

به طور مثال اگر به پرواز تهران قشم سوار می شوید، شاید به این موضوع توجهی نداشته باشید، اما قطعاً هواپیما دارای یک جعبه سیاه مخصوص به خود است. در واقع این چیزی نیست که موقع چک کردن قیمت بلیط هواپیما ، هیچ مسافری به آن دقت داشته باشد اما مطابق قوانین هوایی، یکی از ضروریات هر پرواز و هواپیما، به حساب می آید.

تاریخچه و تکامل جعبه سیاه

مفهوم جعبه سیاه پس از سقوط هواپیمای دنباله De Havilland، اولین هواپیمای تجاری جهان در سال ۱۹۵۳ میلادی، شکل گرفت. بروز این حادثه، نیاز به دستگاهی را برانگیخت که بتواند پارامترهای ضروری پرواز را برای اهداف تحقیقاتی ثبت کند. در پاسخ به این نیاز شکل گرفته شده، FDR برای ثبت اطلاعات حیاتی پرواز مانند ارتفاع، سرعت هوا، شتاب عمودی و موقعیت های کنترل توسعه داده شد.

پس از آن، ضبط کننده صدای کابین خلبان (CVR) برای ضبط مکالمات خلبان و خدمه معرفی شد. این سیستم، کمک کرد تا رویکردهای جدید در خصوص فرایندهای تصمیم گیری در طول عملیات پرواز، ایجاد شده و به طور کلی امنیت پرواز، ارتقا پیدا کند. چیزی که از این فناوری جدید در نهایت حاصل می شد، درک زنجیره ای از رویدادها بود که در نهایت به سوانح هوایی منجر می شد و با دنبال کردن این موضوع، می شد بسیاری از اشتباهات را برطرف کرد.

جنبه های تکنولوژیکی جعبه سیاه هواپیما

در جعبه های سیاه مدرن و امروزی، از پیشرفته ترین فناوری استفاده می شود که قابلیت سطح بالایی در ذخیره سازی داده ها دارد. FDR از حسگرهایی در سراسر هواپیما برای ثبت پارامترهای پروازی متعدد، از جمله عملکرد موتور، ورودی های کنترل پرواز و شرایط محیطی خارجی استفاده می کند. این نقاط داده ای در فرکانس های بالا گرفته می شوند و امکان تجزیه و تحلیل دقیق پس از حادثه را فراهم می کنند.

در همین حال، CVR ارتباطات رادیویی، مکالمات کابین خلبان، آلارم ها و سایر سیگنال های صوتی مرتبط را ضبط می کند. این داده‎ های شنیداری، به محققان کمک می کند تا اقدامات خلبانان، پاسخ آن ها به موقعیت های بحرانی و هرگونه ناهنجاری در طول پرواز را درک کنند. این درست همان رمزگشایی است که پس از هر سانحه و حادثه هوایی، از طریق جعبه سیاه برای کارشناسان میسر می شود و به همه چیزهایی که پیش از سانحه اتفاق افتاده، پی می برند.

هر دو FDR و CVR برای مقاومت در برابر شرایط شدید، از جمله نیروهای ضربه ای زیاد، گرمای شدید و غوطه ور شدن در آب ساخته شده اند. پوشش قوی و عایق از دستگاه ها محافظت می کند و از بقای داده ها حتی در صورت وقوع یک حادثه فاجعه بار، اطمینان می دهد.

به این ترتیب فارغ از این که چه اتفاقی برای هواپیما و سرنشینان آن بیفتد، انتظار می رود که جعبه سیاه هواپیما سالم مانده و بعدا کارشناسان بتوانند به آن مراجعه داشته باشند.

به طور نمونه اگر تصادفی در پرواز با بلیط هواپیما قشم به تهران صورت بگیرد، کلیه اطلاعات مربوط به آن پرواز، پیش از سانحه و مشکلات احتمالی، بعداً از جعبه سیاه، استخراج خواهد شد.

نگهداری و مقررات

برای تضمین و اطمینان داشتن نسبت به صحت و سلامت جعبه های سیاه پرواز، روش های تعمیر، نگهداری و آزمایش دقیق در محل وجود دارد. تولیدکنندگان این قطعات، آن ها را در طول تولید تحت بررسی های کیفی دقیق قرار می دهند تا از مطابقت آن ها با استانداردهای بین المللی اطمینان حاصل شود. همین طور بازرسی ها، آزمایش ها و کالیبراسیون های منظم برای بررسی عملکرد تک به تک جعبه های سیاه، قبل از نصب در هواپیما انجام می شود.

علاوه بر این، مقامات هواپیمایی، مانند سازمان بین المللی هوانوردی غیرنظامی (ایکائو)، دستورالعمل هایی را برای نصب و نگهداری جعبه های سیاه تعیین کرده اند که به عنوان یک استاندارد جهانی پذیرفته شده است. این مقررات جنبه هایی مانند مدت زمان نگهداری داده ها، مکان ضبط کننده و حقوق دسترسی به اطلاعات ضبط و ثبت شده را پوشش می دهد. البته همچنان تلاش هایی برای ارتقا کیفیت و افزایش ظرفیت ذخیره سازی اطلاعات در جعبه سیاه هواپیما، در جریان است و به نظر می رسد که در آینده از این فناوری به شکلی پیشرفته تر، بتوان استفاده کرد.

نتیجه گیری

جعبه سیاه هواپیما نشان دهنده پیروزی پیشرفت تکنولوژی در ایمنی هوانوردی است و شما هر پروازی را از اسنپ تریپ نیز خریداری کنید، قطعاً هواپیمایی با یک جعبه سیاه دارد. این قطعه و فناوری، از طریق قابلیت های ضبط داده های پرواز و ضبط صدای کابین خلبان، نقشی اساسی در تحقیقات پس از حادثه ایفا کرده و سفر هوایی را برای مسافران و خدمه ایمن تر می کند. همان طور که صنعت هوانوردی به تکامل خود ادامه می دهد، پیشرفت در فناوری جعبه سیاه نیز انتظار می رود و امید بر این است که تلاش مداوم برای جلوگیری از تراژد ی های هوایی در آینده جریان داشته باشد.