آیا باتری خودروهای برقی تهدیدی برای محیط‌زیست است؟

صنعت خودرو جهان این روزها بیشتر از هر زمان دیگر حول محور خودروهای برقی می چرخد و روز به روز به تعداد خودروسازان، برندها و مدل های EV افزوده و تعدادی زیادی از این دست خودروها روانه بازار می شوند.​

به گزارش تین نیوز به نقل از اقتصاد آنلاین، طبق آمارهای جهانی، در دسامبر ۲۰۲۳، چین با بیش از ۲۰٫۴ میلیون خودروی سواری الکتریکی دارای بیشترین موجودی جهانی بوده است. اروپا نیز با حدود ۱۱٫۸ میلیون خودروی برقی در پایان ۲۰۲۳، حدود ۳۰٪ از موجودی جهانی را تشکیل می دهد. در این بین، آلمان با ۱٫۳۸ میلیون خودروی سواری الکتریکی ثبت نام شده از سال ۲۰۱۰ به بعد، به عنوان کشوری پیشتاز در اروپا شناخته می شود. همچنین، نروژ با بیشترین نفوذ بازار به ازای هر نفر جمعیت در جهان بیشترین سهم بازار خودروهای جدید الکتریکی را با ۸۶٫۲٪ دارد.

همچنین آمارها نشان می دهند که در سال ۲۰۲۳، فروش خودروهای الکتریکی به حدود ۱۴ میلیون رسید که ۹۵ درصد آن مربوط به چین، اروپا و ایالات متحده آمریکا بود. همچنین، در سال ۲۰۲۲، حدود ۱۸ میلیون وسیله نقلیه الکتریکی باتری دار در سطح جهان مورد استفاده قرار گرفته که این رشد نشان دهنده توجه جهانی به خودروهای برقی و تلاش هایی است که برای کاهش آلایندگی و تحقق اهداف آلایندگی صفر تا سال ۲۰۵۰ انجام می شود.

مزایا و معایب استفاده از خودروهای برقی

اما خودروهای برقی از نظر زیست محیطی دارای مزایا و معایبی هستند. از مزیای این خودروها می توان به موارد زیر اشاره کرد:​

کاهش آلودگی هوا: خودروهای برقی بدون انتشار گازهای آلاینده مانند دی اکسید کربن (CO2) کار می کنند. این موضوع باعث کاهش آلودگی هوا و تاثیرات منفی آن بر محیط زیست می شود.

کمترین نویز: خودروهای برقی کمترین سطح نویز را دارند، که به بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک می کند.​

کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی: استفاده از خودروهای برقی به کاهش وابستگی به نفت و سوخت های فسیلی کمک می کند.

همچنین این خودروها معایبی نیز دارند:

تولید و دفن باتری ها: باتری های خودروهای برقی حاوی مواد سمی و فلزات سنگینی هستند. تولید، بازیافت و دفن این باتری ها نیاز به مدیریت دقیق دارد.

مصرف منابع نادر: تولید باتری های لیتیوم-یون نیاز به منابع نادر دارد که ممکن است منجر به مشکلات زیست محیطی شود.

محدودیت مسافت: خودروهای برقی معمولاً محدودیت مسافت دارند و به شارژ مجدد نیاز دارند.

در میان معایبی که برای خودروهای برقی برمی شمارند، فرایند تولید و بازیافت باتری های این خودروها بیشتر عامل نگران کننده از نظر حفاظت از محیط زیست به حساب می آید.

انواع باتری خودروهای برقی

باتری های خودروهای برقی از چهار نوع اصلی تشکیل شده اند:

باتری های لیتیوم-یون(Li-ion): این باتری ها از سلول های لیتیوم-یونی با طراحی های مختلف استفاده می کنند. شبیه به آنچه در تلفن های همراه و لپ تاپ استفاده می شود، اما در مقیاس بزرگتری که برای خودروهای الکتریکی مناسب باشند.

باتری های هیدرید نیکل-فلز(NiMH): این نوع باتری ها نیز در گذشته استفاده می شدند و معمولاً در خودروهای قدیمی تر مشاهده می شوند.

باتری های سرب-اسید: این نوع باتری ها کمتر در خودروهای برقی استفاده می شوند و معمولاً در خودروهای هیبریدی یا موتورسیکلت ها دیده می شوند.

فوق خازن ها: این نوع باتری ها از فوق خازن های الکتریکی برای ذخیره سازی انرژی استفاده می کنند. از آن ها برای تأمین نیروی فشاری در خودروهای الکتریکی استفاده می شود.

در نهایت، بسته باتری خودروهای الکتریکی از سلول ها، ماژول ها، سیستم مدیریت باتری (BMS) و سیستم خنک کننده تشکیل شده است.

مواد به کار رفته در ساخت این باتری ها به گونه ای است که اگر مراقبت های اصولی محیط زیستی در خصوص آنها رعایت نگردد، می توانند برای محیط زیست بسیار خطرناک باشند. همچنین، این باتری ها حاوی مواد قابل بازیافتی هستند که می توانند مجدداً استفاده شوند. بنابراین بازیافت باتری ها به منظور حفظ محیط زیست و مدیریت پایدار منابع بسیار مهم است.

برای بازیافت باتری ها، سلول های باتری به دقت پردازش می شوند تا مواد معدنی ارزشمند مثل لیتیوم و نیکل از آن ها استخراج شود. همچنین با افزایش چرخه عمر باتری ها، نیاز به استخراج مواد معدنی حیاتی کاهش می یابد. در حال حاضر شرکت هایی مانند Altilium در انگلستان به بازیافت باتری های EV می پردازند و مواد خام با ارزش را استخراج می کنند.

اهمیت بازیافت باتری های خودروهای برقی به حدی است که بازیافت آن ها در کشورهای مختلف جهان به منظور کاهش تاثیرات زیست محیطی و استفاده از مواد به جدیت انجام می شود. چند کشور شاخص در این زمینه عبارتند از:

انگلستان: شرکت Altilium با استفاده از فرآیندهای هیدرومتالورژی بیش از ۹۵ درصد فلزات باتری ها را بازیابی می کند.

بلژیک: شرکت Umicore نیز در بلژیک در حوزه بازیافت باتری های الکتریکی فعالیت دارد.

استرالیا: در استرالیا، شرکت هایی مانند Kia و Infinitev راه های نوآورانه برای بازیافت و استفاده مجدد از باتری های خودروهای الکتریکی ارائه می دهند.

نکته قابل توجه آنکه در دسامبر ۲۰۲۳، چین با بیش از ۵۰۰٬۰۰۰ تن متریک، رهبر جهانی در زمینه ظرفیت بازیافت باتری ها بوده است. ایالات متحده نیز با حدود ۲۰۰٬۰۰۰ تن متریک ظرفیت بازیافت، پس از چین قرار دارد. اروپا نیز با همان میزان ظرفیت بازیافت، در این زمینه فعال است و با توجه به رشد فروش خودروهای الکتریکی در دهه های آینده و نزدیک شدن باتری ها به پایان عمر، انتظار می رود مواد بازیافتی باتری ها تا سال ۲۰۳۰ هفت برابر شود.

بنابراین می توان گفت در کنار مزایای بیشمار خودروهای برقی، فرایند تولید و بازیافت باتری این خودروها چنانچه به صورت اصولی و با نظارت های دقیق محیط زیستی صورت نگیرد ممکن است برای محیط زیست خطرناک باشد و با توجه به توسعه سریع تولید این خودروها در کشورهای مختلف از جمله کشور ما، نیاز است که نظارت جدی در این زمینه صورت گیرد.